Trắc nghiệm Ngữ Văn 11 Bài 1: Thông điệp từ thiên nhiên (Tùy bút, tản văn) - Chân trời sáng tạo - Đề 10
Trắc nghiệm Ngữ Văn 11 Bài 1: Thông điệp từ thiên nhiên (Tùy bút, tản văn) - Chân trời sáng tạo - Đề 10 được xây dựng với nhiều câu hỏi chất lượng, sát với nội dung chương trình học, giúp bạn dễ dàng ôn tập và kiểm tra kiến thức hiệu quả. Hãy cùng bắt đầu làm bài tập trắc nghiệm ngay để nâng cao hiểu biết và chuẩn bị tốt cho kỳ thi sắp tới!
Câu 1: Đặc điểm nào sau đây thể hiện rõ nhất tính chất chủ quan và cảm xúc của thể loại tùy bút?
- A. Cốt truyện rõ ràng, nhân vật đa dạng.
- B. Trình bày sự kiện theo trình tự thời gian khách quan.
- C. Thể hiện "cái tôi" trữ tình, suy nghĩ, cảm nhận riêng của người viết trước cuộc sống.
- D. Miêu tả chi tiết, chính xác các hiện tượng khoa học tự nhiên.
Câu 2: Trong tùy bút, tản văn viết về thiên nhiên, yếu tố nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc bộc lộ "cái tôi" của tác giả?
- A. Số liệu thống kê về đa dạng sinh học.
- B. Lịch sử hình thành của cảnh quan.
- C. Tên khoa học và phân loại các loài thực vật, động vật.
- D. Sự liên tưởng, suy ngẫm, cảm xúc chủ quan nảy sinh từ việc quan sát thiên nhiên.
Câu 3: Đọc đoạn văn sau và cho biết biện pháp tu từ nào được sử dụng hiệu quả nhất để thể hiện sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên: "Rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho làng. Đạn đại bác không giết nổi chúng, những vết thương của chúng chóng lành như trên một thân thể cường tráng."
- A. So sánh
- B. Nhân hóa
- C. Ẩn dụ
- D. Hoán dụ
Câu 4: Thông điệp từ thiên nhiên trong tùy bút, tản văn thường được truyền tải thông qua hình thức nào?
- A. Quan sát tỉ mỉ cảnh vật và những suy ngẫm, chiêm nghiệm của tác giả từ đó.
- B. Những lời khuyên trực tiếp, mang tính giáo huấn về bảo vệ môi trường.
- C. Các công thức vật lý, hóa học giải thích hiện tượng tự nhiên.
- D. Đối thoại giữa các nhân vật về vẻ đẹp của thế giới tự nhiên.
Câu 5: Phân tích vai trò của yếu tố miêu tả trong tùy bút, tản văn viết về thiên nhiên.
- A. Chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin khoa học về cảnh vật.
- B. Là yếu tố phụ, không quan trọng bằng yếu tố tự sự.
- C. Là cơ sở, điểm tựa để tác giả bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ và chiêm nghiệm về cuộc sống.
- D. Chủ yếu tạo ra một bối cảnh nền cho các sự kiện chính diễn ra.
Câu 6: Đâu là điểm khác biệt cốt lõi giữa tùy bút và tản văn, mặc dù cả hai đều là thể loại văn xuôi giàu chất trữ tình?
- A. Tùy bút có cốt truyện rõ ràng hơn tản văn.
- B. Tùy bút thường tự do, phóng túng hơn trong cấu trúc và dòng chảy cảm xúc, trong khi tản văn có xu hướng chặt chẽ, hàm súc hơn.
- C. Tản văn luôn dài hơn tùy bút.
- D. Tùy bút chỉ viết về con người, còn tản văn chỉ viết về thiên nhiên.
Câu 7: Khi đọc một đoạn tùy bút về một khu rừng, nếu tác giả tập trung vào cảm giác cô đơn, tĩnh lặng khi bước chân trên thảm lá mục và liên tưởng đến sự tuần hoàn của sự sống, điều này thể hiện rõ nhất đặc điểm nào của tùy bút?
- A. Sự kết hợp giữa quan sát hiện thực và suy ngẫm chủ quan.
- B. Tính khách quan trong miêu tả.
- C. Ưu tiên yếu tố tự sự.
- D. Cấu trúc chặt chẽ, logic.
Câu 8: Câu văn nào sau đây, nếu xuất hiện trong một bài tản văn về thiên nhiên, có khả năng thể hiện rõ nhất thông điệp về sự sống mãnh liệt?
- A. Ánh nắng chiều nhạt dần trên những tán cây.
- B. Dòng suối róc rách chảy qua khe đá.
- C. Bầu trời đêm đầy sao, tĩnh mịch.
- D. Một mầm xanh bé nhỏ cựa mình nảy nở từ kẽ đá khô cằn.
Câu 9: Trong tùy bút, tản văn, thiên nhiên không chỉ là đối tượng miêu tả mà còn là gì?
- A. Một phông nền trang trí cho câu chuyện.
- B. Người bạn, nguồn cảm hứng, tấm gương phản chiếu tâm hồn và suy tư của tác giả.
- C. Đối tượng nghiên cứu khoa học cần được phân tích khách quan.
- D. Nguồn tài nguyên cần được khai thác và sử dụng.
Câu 10: Giả sử bạn đọc một đoạn tản văn miêu tả cảnh sương sớm trên một thung lũng. Tác giả dành nhiều câu văn để nói về cảm giác lành lạnh, mùi hương của đất ẩm và tiếng chim hót xa vọng. Yếu tố nào đang được tác giả ưu tiên sử dụng để xây dựng hình ảnh thiên nhiên?
- A. Yếu tố thị giác (màu sắc, hình khối)
- B. Yếu tố vị giác (mùi vị)
- C. Yếu tố xúc giác và thính giác (cảm giác, âm thanh)
- D. Yếu tố khứu giác và thị giác (mùi hương, màu sắc)
Câu 11: Một đoạn tùy bút về một cơn mưa rào mùa hạ có thể gợi cho người đọc những cảm nhận sâu sắc về sự tái sinh, gột rửa. Điều này cho thấy thông điệp từ thiên nhiên thường mang tính chất gì?
- A. Triết lý, suy ngẫm về quy luật cuộc sống.
- B. Cảnh báo về biến đổi khí hậu.
- C. Hướng dẫn cách dự báo thời tiết.
- D. Miêu tả đơn thuần hiện tượng vật lý.
Câu 12: Đọc đoạn văn sau: "Tôi yêu cái nắng tháng Mười hai hanh hao trên những cành cây khẳng khiu. Nó không còn là cái nắng chói chang của mùa hạ, mà là thứ ánh sáng dịu dàng, đủ để làm ấm lòng người đi xa trở về." Đoạn văn này thể hiện rõ nhất điều gì về mối quan hệ giữa tác giả và thiên nhiên?
- A. Sự xa lạ, tách biệt.
- B. Thái độ thờ ơ, không quan tâm.
- C. Mối quan hệ dựa trên lợi ích vật chất.
- D. Sự gắn bó mật thiết, xem thiên nhiên như một phần của tâm hồn.
Câu 13: Yếu tố nào sau đây KHÔNG phải là đặc trưng của ngôn ngữ trong tùy bút, tản văn viết về thiên nhiên?
- A. Giàu hình ảnh, giàu cảm xúc.
- B. Sử dụng nhiều biện pháp tu từ.
- C. Sử dụng thuật ngữ khoa học chuyên ngành một cách hệ thống.
- D. Giọng văn thủ thỉ, tâm tình, gần gũi.
Câu 14: Khi một nhà văn tùy bút miêu tả dòng sông quê hương và liên tưởng đến dòng chảy của thời gian, sự trôi đi của tuổi trẻ, đó là cách tác giả sử dụng thiên nhiên để làm gì?
- A. Biểu tượng hóa, gửi gắm suy ngẫm về cuộc đời.
- B. Cung cấp kiến thức địa lý về dòng sông.
- C. Kể một câu chuyện về dòng sông.
- D. Phê phán tình trạng ô nhiễm môi trường.
Câu 15: Đọc đoạn văn sau: "Mặt hồ thu lăn tăn gợn sóng, như hàng ngàn con mắt đang dõi theo bước chân người lữ khách cô đơn." Biện pháp tu từ "như hàng ngàn con mắt đang dõi theo" gợi lên cảm giác gì về thiên nhiên?
- A. Sự xa lạ, đáng sợ.
- B. Sự sống động, có hồn, gần gũi với con người.
- C. Vẻ đẹp tĩnh tại, không chuyển động.
- D. Kích thước rộng lớn, bao la.
Câu 16: Yếu tố nào sau đây thường là điểm khởi nguồn cho cảm hứng và mạch chảy của tùy bút, tản văn về thiên nhiên?
- A. Một đề tài được giao trước.
- B. Một sự kiện lịch sử quan trọng.
- C. Một cuộc tranh luận khoa học.
- D. Một khoảnh khắc rung động bất chợt trước cảnh sắc thiên nhiên.
Câu 17: Khi tác giả tùy bút miêu tả chi tiết vẻ đẹp của một loài hoa dại nở bên đường và từ đó suy ngẫm về vẻ đẹp bình dị, sức sống tiềm tàng, đó là cách tác giả truyền tải thông điệp gì?
- A. Thông điệp về tầm quan trọng của việc trồng hoa.
- B. Thông điệp về cách phân loại thực vật.
- C. Thông điệp về giá trị của những điều nhỏ bé, giản dị trong cuộc sống.
- D. Thông điệp về sự nguy hiểm của hoa dại.
Câu 18: Đọc đoạn văn sau: "Mùa đông đến, cây bàng khẳng khiu trơ trụi. Nhưng nhìn những chồi non li ti ẩn mình dưới lớp vỏ xù xì, tôi biết mùa xuân đang thầm thì đâu đó rất gần." Đoạn văn này sử dụng hình ảnh cây bàng để gửi gắm thông điệp gì?
- A. Hy vọng, sự sống nảy nở từ khó khăn, sự tuần hoàn của thời gian.
- B. Nỗi buồn, sự tàn lụi của vạn vật.
- C. Sự cần thiết phải chặt bỏ cây khô.
- D. Quy luật sinh học của cây cối.
Câu 19: Điểm chung nào giữa tùy bút và tản văn khiến cả hai thể loại này đều phù hợp để truyền tải "thông điệp từ thiên nhiên" theo cách riêng của tác giả?
- A. Đều có dung lượng rất ngắn.
- B. Đều cho phép tác giả bộc lộ trực tiếp cái tôi, cảm xúc và suy ngẫm chủ quan.
- C. Đều yêu cầu sử dụng ngôn ngữ khoa học chính xác.
- D. Đều phải tuân thủ một cấu trúc ba phần (mở, thân, kết) rất chặt chẽ.
Câu 20: Phân tích cách tác giả có thể tạo ra "thông điệp" về sự kiên cường từ hình ảnh một loài cây nhỏ mọc trên vách đá cằn cỗi trong một bài tản văn.
- A. Miêu tả chi tiết cấu tạo rễ và lá cây.
- B. Trích dẫn các nghiên cứu về khả năng thích nghi của cây.
- C. Kể câu chuyện về một người trồng cây trên vách đá.
- D. Quan sát quá trình sinh trưởng của cây trong điều kiện khắc nghiệt và liên hệ với nghị lực vượt khó của con người.
Câu 21: Trong tùy bút, tản văn, việc sử dụng các giác quan (thị giác, thính giác, khứu giác, xúc giác, vị giác) để miêu tả thiên nhiên có tác dụng gì?
- A. Giúp tái hiện sinh động, chân thực cảnh vật, đồng thời khơi gợi cảm xúc và sự đồng cảm ở người đọc.
- B. Chỉ để làm cho câu văn dài hơn.
- C. Cung cấp thông tin khách quan, khô khan.
- D. Làm giảm tính chủ quan của tác phẩm.
Câu 22: Giả sử một nhà văn tản văn miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển. Ông không chỉ nói về màu sắc mà còn về âm thanh của sóng vỗ, mùi mặn của gió biển, cảm giác se lạnh khi nắng tắt. Cách miêu tả này nhằm mục đích gì?
- A. Chứng minh kiến thức của tác giả về biển.
- B. Liệt kê các yếu tố cấu thành cảnh biển.
- C. Tạo ra trải nghiệm đa giác quan, giúp người đọc cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp và không khí của cảnh vật.
- D. Làm cho câu văn trở nên phức tạp hơn.
Câu 23: "Thông điệp từ thiên nhiên" trong tùy bút, tản văn thường không mang tính chất nào sau đây?
- A. Gợi mở, chiêm nghiệm.
- B. Nhân văn, triết lý.
- C. Thẩm mỹ, trữ tình.
- D. Chỉ dẫn hành động cụ thể, mang tính kỹ thuật.
Câu 24: Đọc đoạn văn sau: "Tôi ngắm nhìn dòng sông, và thấy mình cũng đang trôi đi trong dòng chảy vô tận của thời gian. Mỗi gợn sóng nhỏ như một khoảnh khắc đã qua, không bao giờ trở lại." Đoạn văn này thể hiện rõ nhất sự kết nối giữa yếu tố nào trong tùy bút?
- A. Miêu tả khách quan và phân tích khoa học.
- B. Quan sát cảnh vật (dòng sông) và suy ngẫm về cuộc sống (thời gian, sự trôi chảy).
- C. Kể chuyện và đối thoại.
- D. Trình bày số liệu và rút ra kết luận.
Câu 25: Mục đích chính của tác giả khi viết tùy bút, tản văn về thiên nhiên là gì?
- A. Chia sẻ cảm xúc, suy ngẫm cá nhân về thiên nhiên và cuộc sống thông qua lăng kính của mình.
- B. Cung cấp thông tin du lịch về các địa điểm tự nhiên.
- C. Viết báo cáo khoa học về hệ sinh thái.
- D. Thuyết phục người đọc tham gia một hoạt động bảo vệ môi trường cụ thể.
Câu 26: Phân tích vai trò của cấu trúc "đề tài mở" trong tùy bút, tản văn viết về thiên nhiên.
- A. Buộc tác giả phải tuân thủ một dàn ý cố định.
- B. Hạn chế sự sáng tạo của tác giả.
- C. Cho phép tác giả tự do di chuyển giữa các ý tưởng, liên tưởng, cảm xúc nảy sinh từ quan sát thiên nhiên.
- D. Chỉ phù hợp với việc miêu tả đơn thuần, không có suy ngẫm.
Câu 27: Đọc đoạn văn sau: "Những cánh đồng lúa chín vàng trải dài tít tắp dưới ánh nắng hạ. Mùi lúa mới thơm nồng quyện trong gió, gợi nhớ về những mùa gặt quê nhà xưa cũ." Đoạn văn này chủ yếu sử dụng yếu tố nào để tạo cảm xúc cho người đọc?
- A. Phân tích kinh tế nông nghiệp.
- B. Trích dẫn thơ ca về cánh đồng.
- C. Số liệu về năng suất lúa.
- D. Kết hợp hình ảnh miêu tả (thị giác, khứu giác) với yếu tố ký ức, hoài niệm cá nhân.
Câu 28: Yếu tố nào sau đây giúp phân biệt một đoạn miêu tả thiên nhiên trong tùy bút/tản văn với một đoạn miêu tả thiên nhiên trong văn bản khoa học?
- A. Sự hiện diện rõ nét của "cái tôi" chủ quan, cảm xúc, suy ngẫm của người viết.
- B. Tính chính xác và khách quan về mặt dữ liệu.
- C. Việc sử dụng sơ đồ và biểu đồ.
- D. Cấu trúc bài viết logic, phân mục rõ ràng.
Câu 29: Đọc đoạn văn: "Tôi đứng lặng trước thác nước hùng vĩ, tiếng đổ ào ào như lời thì thầm của ngàn năm. Mỗi giọt nước như mang theo câu chuyện của núi rừng, của thời gian." Đoạn văn này cho thấy tác giả đã nhận được thông điệp gì từ thiên nhiên?
- A. Thông điệp về sức mạnh vật lý của nước.
- B. Thông điệp về sự vĩnh cửu của tự nhiên, chiều sâu lịch sử, và sự kết nối với quá khứ.
- C. Thông điệp về cách xây dựng đập thủy điện.
- D. Thông điệp về nguy cơ lũ lụt.
Câu 30: Giả sử bạn được yêu cầu viết một đoạn tùy bút về một cơn bão. Để truyền tải thông điệp về sự tàn phá nhưng cũng là sự thanh lọc của tự nhiên, bạn nên tập trung vào yếu tố nào?
- A. Thống kê số lượng nhà cửa bị sập sau bão.
- B. Phân tích diễn biến áp suất khí quyển trong cơn bão.
- C. Miêu tả sức gió, mưa dữ dội, cảnh cây cối ngã đổ, sau đó là bầu trời quang đãng, không khí trong lành và những mầm sống mới nảy nở.
- D. Kể lại một câu chuyện cứu trợ trong bão.