Trắc nghiệm Nhớ con sông quê hương - Chân trời sáng tạo - Đề 06 được xây dựng với nhiều câu hỏi chất lượng, sát với nội dung chương trình học, giúp bạn dễ dàng ôn tập và kiểm tra kiến thức hiệu quả. Hãy cùng bắt đầu làm bài tập trắc nghiệm ngay để nâng cao hiểu biết và chuẩn bị tốt cho kỳ thi sắp tới!
Câu 1: Bài thơ "Nhớ con sông quê hương" được sáng tác trong bối cảnh lịch sử nào, điều này ảnh hưởng như thế nào đến cảm xúc chủ đạo của bài thơ?
- A. Thời kỳ kháng chiến chống Pháp, thể hiện niềm tự hào về chiến thắng.
- B. Thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, tập trung ca ngợi lao động mới.
- C. Thời kỳ đất nước tạm chia cắt (sau 1954), thể hiện nỗi nhớ quê hương miền Nam da diết của người tập kết ra Bắc.
- D. Thời kỳ đổi mới, phản ánh những thay đổi của quê hương sau chiến tranh.
Câu 2: Phân tích tác dụng của hình ảnh "Nước gương trong soi tóc những hàng tre" trong khổ thơ đầu. Hình ảnh này gợi lên điều gì về con sông và cảnh vật quê hương?
- A. Gợi sự hoang sơ, hiểm trở của dòng sông và sự cằn cỗi của đất đai.
- B. Gợi vẻ đẹp hiền hòa, thơ mộng, tĩnh lặng và sự gắn bó hòa quyện giữa dòng sông với cây cối, thiên nhiên quê nhà.
- C. Nhấn mạnh sự ô nhiễm của dòng sông khiến cây cối không thể phát triển.
- D. Miêu tả dòng sông chảy xiết, mạnh mẽ như mái tóc dài của người thiếu nữ.
Câu 3: Khi Tế Hanh viết "Quê hương tôi có con sông xanh biếc", từ "xanh biếc" không chỉ đơn thuần miêu tả màu sắc. Dựa vào ngữ cảnh bài thơ, từ này còn gợi ý điều gì về cảm nhận của tác giả về dòng sông quê?
- A. Gợi vẻ đẹp trong trẻo, tươi mát và sự sống động, thân thuộc gắn liền với kỷ niệm tuổi thơ.
- B. Ám chỉ dòng sông sâu và lạnh lẽo, gợi nỗi buồn chia cách.
- C. Thể hiện sự xa lạ, không còn nhận ra dòng sông quê hương sau nhiều năm xa cách.
- D. Nhấn mạnh sự thay đổi tiêu cực của dòng sông do tác động của con người.
Câu 4: Dòng thơ "Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè / Tỏa nắng xuống dòng sông lấp loáng" sử dụng biện pháp tu từ nào và thể hiện điều gì về mối liên hệ giữa tác giả và con sông?
- A. Nhân hóa; thể hiện sự giận dữ, bất hòa của tác giả với dòng sông.
- B. Điệp ngữ; nhấn mạnh sự lạnh nhạt, thờ ơ của tác giả.
- C. Hoán dụ; gợi sự mệt mỏi, uể oải của tâm hồn.
- D. So sánh; thể hiện sự hòa hợp, gắn bó sâu sắc, tâm hồn rạng rỡ, tràn đầy sức sống khi nghĩ về dòng sông quê.
Câu 5: Tác giả gọi con sông quê là "sông của tuổi trẻ". Lời gọi này gợi nhắc đến những kỷ niệm nào thường gắn liền với dòng sông trong ký ức tuổi thơ của mỗi người?
- A. Những chuyến đi xa, học tập ở nơi khác.
- B. Những cuộc chiến đấu, gian khổ trên chiến trường.
- C. Những buổi tắm mát, bơi lội, vui đùa, khám phá thế giới tuổi thơ bên dòng sông.
- D. Những buổi làm việc vất vả, kiếm sống trên sông nước.
Câu 6: Hai câu thơ "Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến / Nhưng lòng tôi như mưa nguồn, gió biển" sử dụng những hình ảnh nào để diễn tả cảm xúc của người con xa xứ?
- A. Mưa nguồn, gió biển; gợi sự dạt dào, mãnh liệt, không ngừng nghỉ của nỗi nhớ quê hương.
- B. Cầm súng, kháng chiến; gợi sự quyết tâm, ý chí chiến đấu.
- C. Xa nhà, miền Bắc; gợi sự cô đơn, lạc lõng nơi đất khách.
- D. Súng, biển; gợi sự nguy hiểm, thử thách của cuộc đời.
Câu 7: Khi nhớ về con sông quê, tác giả còn nhớ đến "những người không quen biết". Chi tiết này có ý nghĩa gì trong việc thể hiện tình cảm của nhà thơ đối với quê hương?
- A. Thể hiện sự quan sát tỉ mỉ, ghi nhớ từng khuôn mặt người dân quê hương.
- B. Nhấn mạnh tình yêu quê hương bao trùm, không chỉ giới hạn ở những người thân quen mà còn mở rộng đến cả cộng đồng, những con người bình dị gắn bó với mảnh đất ấy.
- C. Gợi sự xa lạ, không thể hòa nhập với cuộc sống nơi quê nhà sau khi trở về.
- D. Miêu tả cuộc sống tấp nập, đông đúc ở quê hương.
Câu 8: Phân tích cấu trúc của bài thơ "Nhớ con sông quê hương". Cấu trúc này có tác dụng gì trong việc thể hiện dòng cảm xúc của chủ thể trữ tình?
- A. Bài thơ được cấu trúc theo dòng hồi tưởng, bắt đầu từ hình ảnh con sông hiện tại trong tâm trí, gợi về quá khứ gắn bó tuổi thơ, sau đó chuyển sang tâm trạng khi xa quê và cuối cùng là nỗi nhớ da diết; cấu trúc này làm nổi bật sự vận động của nỗi nhớ theo không gian và thời gian.
- B. Bài thơ được chia làm hai phần rõ rệt: phần đầu tả cảnh sông quê, phần sau tả cảnh nơi tác giả đang sống; cấu trúc này nhấn mạnh sự đối lập giữa hai không gian.
- C. Bài thơ được viết theo trình tự thời gian từ sáng đến tối; cấu trúc này gợi sự tuần hoàn, lặp lại của cuộc sống.
- D. Bài thơ được tổ chức theo mạch nghị luận, đưa ra các luận điểm về vai trò của con sông; cấu trúc này giúp làm rõ vấn đề.
Câu 9: Từ "nhớ" được lặp lại nhiều lần trong bài thơ. Việc lặp lại này có tác dụng biểu đạt như thế nào?
- A. Tạo nhịp điệu cho bài thơ, giúp dễ đọc, dễ thuộc.
- B. Nhấn mạnh sự băn khoăn, do dự của tác giả về việc trở về quê hương.
- C. Gợi sự nhàm chán, đơn điệu trong cuộc sống hiện tại của tác giả.
- D. Nhấn mạnh và khắc sâu nỗi nhớ thường trực, da diết, mãnh liệt của tác giả đối với con sông và quê hương miền Nam.
Câu 10: Hình ảnh "chiếc thuyền xuôi ngược" trong bài thơ gợi liên tưởng đến điều gì về cuộc sống và con người nơi quê hương của Tế Hanh?
- A. Gợi cuộc sống lao động tấp nập, gắn bó với sông nước của những người dân chài, thể hiện sự sống động và quen thuộc của quê hương.
- B. Gợi sự khó khăn, vất vả, bấp bênh của cuộc sống trên sông nước.
- C. Gợi sự chia ly, mỗi người một ngả trên dòng đời.
- D. Gợi sự lãng mạn, thơ mộng của cảnh vật thiên nhiên.
Câu 11: Dòng thơ "Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ" khi nói về con sông quê thể hiện điều gì về cảm xúc của tác giả dù đã xa quê bao lâu?
- A. Thể hiện sự hối tiếc vì đã không trân trọng dòng sông khi còn ở quê.
- B. Thể hiện tình cảm yêu thương, gắn bó với con sông quê luôn tươi mới, vẹn nguyên như thuở ban đầu, không bị phai nhạt theo thời gian và khoảng cách.
- C. Thể hiện sự thay đổi trong cách nhìn nhận về dòng sông sau khi đi nhiều nơi.
- D. Thể hiện mong muốn tìm kiếm một dòng sông khác đẹp hơn dòng sông quê.
Câu 12: Biện pháp tu từ nào được sử dụng hiệu quả trong đoạn thơ "Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!" và tác dụng của nó?
- A. So sánh; nhấn mạnh sự sạch sẽ của dòng sông.
- B. Ẩn dụ; gợi ý về một bí mật liên quan đến dòng sông.
- C. Nhân hóa và nói quá (cường điệu); thể hiện sự gắn bó máu thịt, thiêng liêng của con sông với cuộc đời tác giả, dòng sông như một người mẹ nuôi dưỡng tâm hồn.
- D. Điệp ngữ; tạo sự nhấn mạnh về hành động tắm sông.
Câu 13: Dòng thơ "Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”" bộc lộ trực tiếp điều gì về tâm trạng và khát vọng của nhà thơ Tế Hanh vào thời điểm sáng tác bài thơ?
- A. Bộc lộ nỗi nhớ quê hương miền Nam da diết, cháy bỏng và khát vọng thống nhất đất nước, sum họp quê nhà.
- B. Bộc lộ sự tự hào về cuộc sống mới ở miền Bắc.
- C. Bộc lộ sự hối tiếc vì đã rời xa miền Nam.
- D. Bộc lộ sự lo lắng về tình hình chiến tranh ở miền Nam.
Câu 14: Hình ảnh "ánh sáng màu vàng" và "sắc trời xanh biếc" trong nỗi nhớ của tác giả gợi lên vẻ đẹp đặc trưng nào của quê hương miền Nam?
- A. Gợi vẻ đẹp của mùa đông lạnh giá, u ám.
- B. Gợi vẻ đẹp của khí hậu nắng ấm, bầu trời trong xanh, tươi sáng, đặc trưng của miền nhiệt đới, miền Nam Việt Nam.
- C. Gợi vẻ đẹp của cảnh vật khô cằn, thiếu sức sống.
- D. Gợi vẻ đẹp của đêm tối, huyền ảo.
Câu 15: Đoạn thơ cuối bài "Tôi nhớ không nguôi ánh sáng màu vàng / Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc / Tôi nhớ cả những người không quen biết..." thể hiện cấp độ nào của nỗi nhớ quê hương?
- A. Nỗi nhớ chung chung, không rõ nét.
- B. Nỗi nhớ chỉ tập trung vào người thân.
- C. Nỗi nhớ bao trùm, sâu sắc, nhớ từ cảnh vật thiên nhiên (ánh sáng, sắc trời) đến con người (quen biết và không quen biết), thể hiện sự gắn bó toàn diện với quê hương.
- D. Nỗi nhớ chỉ mang tính lý trí, không có cảm xúc.
Câu 16: Dòng thơ "Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ / Sông của miền Nam nước Việt thân yêu" sử dụng biện pháp tu từ nào và có tác dụng gì?
- A. So sánh; làm rõ đặc điểm của dòng sông.
- B. Ẩn dụ; gợi ý về một ý nghĩa sâu xa khác.
- C. Nhân hóa; biến dòng sông thành một người bạn.
- D. Điệp cấu trúc và liệt kê; nhấn mạnh vai trò, ý nghĩa thiêng liêng, gắn bó của dòng sông trong cuộc đời và tình cảm của tác giả với quê hương, đất nước.
Câu 17: Nhan đề "Nhớ con sông quê hương" có ý nghĩa như thế nào trong việc thể hiện chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ?
- A. Nhan đề trực tiếp bộc lộ cảm xúc chủ đạo (nỗi nhớ) và đối tượng của nỗi nhớ (con sông quê hương), đồng thời con sông là biểu tượng thu nhỏ của cả quê hương, làm nổi bật chủ đề tình yêu quê hương, đất nước.
- B. Nhan đề gây tò mò, khiến người đọc suy đoán về nội dung.
- C. Nhan đề chỉ là một chi tiết nhỏ trong bài thơ, không mang nhiều ý nghĩa.
- D. Nhan đề gợi sự lãng quên, không còn gắn bó với quê hương.
Câu 18: So sánh cách thể hiện tình cảm với con sông quê trong bài thơ của Tế Hanh với một bài thơ khác cùng chủ đề (ví dụ: "Quê hương" - Tế Hanh, hoặc một bài thơ khác về dòng sông). Điểm khác biệt nổi bật là gì?
- A. Bài thơ của Tế Hanh ít cảm xúc hơn các bài khác.
- B. Bài thơ của Tế Hanh chỉ tập trung vào tả cảnh, không bộc lộ cảm xúc.
- C. Bài thơ của Tế Hanh thể hiện nỗi nhớ da diết, khắc khoải của người xa quê trong bối cảnh chia cắt đất nước, nỗi nhớ gắn liền với cả một miền Nam thân yêu, mang tính thời đại rõ nét hơn.
- D. Bài thơ của Tế Hanh sử dụng nhiều từ ngữ cổ kính, khó hiểu hơn.
Câu 19: Dòng thơ "Nhưng lòng tôi như mưa nguồn, gió biển" là một hình ảnh so sánh độc đáo. Em hiểu "mưa nguồn" và "gió biển" ở đây tượng trưng cho điều gì trong tâm trạng của tác giả?
- A. "Mưa nguồn" gợi sự dạt dào, liên tục, như dòng chảy cảm xúc không ngừng. "Gió biển" gợi sự mạnh mẽ, bao la, như nỗi nhớ lan tỏa khắp không gian, vẫy gọi từ phương xa.
- B. "Mưa nguồn" gợi sự buồn bã, ẩm ướt. "Gió biển" gợi sự lạnh lẽo, cô đơn.
- C. "Mưa nguồn" gợi sự nhỏ bé, yếu ớt. "Gió biển" gợi sự dữ dội, nguy hiểm.
- D. "Mưa nguồn" gợi sự trong lành, tinh khiết. "Gió biển" gợi sự phóng khoáng, tự do.
Câu 20: Khi đọc bài thơ, em cảm nhận được điều gì về phong cách thơ của Tế Hanh qua việc sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh?
- A. Ngôn ngữ phức tạp, cầu kỳ, nhiều điển tích.
- B. Hình ảnh trừu tượng, khó hình dung.
- C. Cảm xúc gượng ép, thiếu tự nhiên.
- D. Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên, giàu hình ảnh, cảm xúc chân thực, bình dị mà tha thiết, sâu lắng.
Câu 21: Từ "Hỡi" trong câu "Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!" là một thán từ. Việc sử dụng thán từ này có tác dụng gì trong việc biểu đạt cảm xúc?
- A. Thể hiện lời gọi tha thiết, trực tiếp bày tỏ tình cảm gắn bó, thân thiết, như đang trò chuyện với một người bạn tri kỷ hoặc một thực thể vô cùng quan trọng trong cuộc đời.
- B. Thể hiện sự tức giận, trách móc dòng sông.
- C. Thể hiện sự ngạc nhiên, bất ngờ khi nhìn thấy dòng sông.
- D. Thể hiện sự thờ ơ, lãnh đạm.
Câu 22: So sánh cảm xúc của tác giả khi "sống trong lòng miền Bắc" với cảm xúc khi nhớ về "miền Nam". Sự khác biệt này nói lên điều gì về tâm trạng của người tập kết?
- A. Ở miền Bắc cảm thấy hạnh phúc trọn vẹn, không còn nhớ miền Nam.
- B. Ở miền Bắc cảm thấy cô đơn, lạc lõng và chỉ có nỗi buồn.
- C. Dù đang sống và cống hiến ở miền Bắc, nhưng tâm hồn và trái tim vẫn luôn hướng về miền Nam ruột thịt, nỗi nhớ da diết là cảm xúc thường trực, cho thấy tình yêu quê hương sâu nặng và khát vọng thống nhất.
- D. Ở miền Bắc cảm thấy xa lạ, không thể hòa nhập.
Câu 23: Hình ảnh "nước gương trong" gợi ra điều gì về sự trong trẻo, tinh khiết của dòng sông quê? Em hãy liên hệ hình ảnh này với những kỷ niệm đẹp đẽ, thuần khiết thường gắn với tuổi thơ?
- A. Gợi sự nguy hiểm, sâu hun hút của dòng nước.
- B. Gợi sự sạch sẽ, trong veo, có thể soi rõ vạn vật, liên tưởng đến sự hồn nhiên, trong sáng, không vẩn đục của tâm hồn tuổi thơ và những kỷ niệm đẹp đẽ, thuần khiết.
- C. Gợi sự khô cằn, thiếu nước của dòng sông.
- D. Gợi sự lạnh lẽo, xa cách.
Câu 24: Dòng thơ "Tôi nhớ cả những người không quen biết..." mở rộng đối tượng của nỗi nhớ. Điều này thể hiện điều gì về tình cảm của tác giả đối với quê hương?
- A. Thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến những người lạ.
- B. Thể hiện sự xa cách, không gắn bó với cộng đồng.
- C. Thể hiện nỗi cô đơn, lạc lõng giữa đám đông.
- D. Thể hiện tình yêu quê hương bao la, trọn vẹn, yêu cả những điều bình dị, cả những con người vô danh làm nên hồn cốt của quê hương, chứ không chỉ giới hạn ở người thân hay cảnh vật quen thuộc.
Câu 25: Trong bài thơ, con sông quê được miêu tả với những đặc điểm ngoại hình nào?
- A. Dòng nước đỏ ngầu, phù sa.
- B. Dòng nước cạn kiệt, khô hạn.
- C. Xanh biếc, nước gương trong, có hàng tre soi bóng.
- D. Dòng chảy xiết, nhiều ghềnh thác.
Câu 26: Phân tích vai trò của yếu tố tự sự (kể về việc "cầm súng xa nhà đi kháng chiến") trong bài thơ trữ tình này. Yếu tố đó đóng góp gì vào việc biểu đạt cảm xúc?
- A. Làm cho bài thơ trở nên khô khan, thiếu cảm xúc.
- B. Cung cấp bối cảnh cụ thể cho nỗi nhớ, giải thích lý do xa quê, từ đó làm cho nỗi nhớ trở nên chân thực, có căn cứ và mang ý nghĩa thời đại sâu sắc hơn (nỗi nhớ gắn liền với nhiệm vụ cách mạng, với khát vọng giải phóng miền Nam).
- C. Chỉ đơn thuần cung cấp thông tin về cuộc đời tác giả.
- D. Làm phân tán mạch cảm xúc chính của bài thơ.
Câu 27: Liên hệ bài thơ "Nhớ con sông quê hương" với chủ đề "Tình yêu quê hương, đất nước" trong chương trình Ngữ văn 11. Bài thơ này làm sâu sắc thêm khía cạnh nào của chủ đề đó?
- A. Làm sâu sắc thêm nỗi nhớ quê hương, đất nước của người con phải xa nhà vì nghĩa lớn, đặc biệt là nỗi nhớ về miền Nam trong bối cảnh chia cắt, thể hiện tình yêu nước gắn liền với tình yêu quê hương cụ thể.
- B. Tập trung ca ngợi vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên đất nước.
- C. Phản ánh những vấn đề xã hội, kinh tế của quê hương.
- D. Chỉ nói về tình cảm cá nhân, không liên quan đến tình yêu đất nước.
Câu 28: Phân tích ý nghĩa biểu tượng của "con sông quê hương" trong bài thơ. Ngoài ý nghĩa là một địa danh cụ thể, con sông còn tượng trưng cho điều gì?
- A. Tượng trưng cho sự khó khăn, vất vả của cuộc sống.
- B. Tượng trưng cho sự xa cách, không thể trở về.
- C. Tượng trưng cho cội nguồn, tuổi thơ, những kỷ niệm đẹp đẽ nhất, là một phần máu thịt không thể tách rời của tâm hồn, và là biểu tượng thu nhỏ của cả quê hương, miền Nam thân yêu.
- D. Tượng trưng cho sự thay đổi, biến mất của quá khứ.
Câu 29: Em hãy đánh giá hiệu quả của việc sử dụng các giác quan (thị giác, xúc giác, thính giác...) trong việc miêu tả con sông quê và cảnh vật xung quanh?
- A. Tác giả sử dụng hiệu quả thị giác ("xanh biếc", "nước gương trong", "ánh sáng màu vàng", "sắc trời xanh biếc", "chiếc thuyền xuôi ngược") và cảm giác ("tắm cả đời tôi", "tâm hồn tôi là một buổi trưa hè / Tỏa nắng...") để tái hiện hình ảnh con sông và không gian quê hương một cách sinh động, chân thực và giàu cảm xúc.
- B. Tác giả chỉ sử dụng duy nhất thị giác để miêu tả.
- C. Các chi tiết miêu tả không gợi được cảm giác cụ thể nào.
- D. Việc sử dụng giác quan làm cho bài thơ trở nên khó hiểu.
Câu 30: Bài thơ "Nhớ con sông quê hương" thể hiện rõ nét đặc điểm nào trong phong cách thơ trữ tình của Tế Hanh đã được giới thiệu trong sách giáo khoa?
- A. Phong cách thơ hùng tráng, sử thi về chiến tranh.
- B. Phong cách thơ chân thực, bình dị, giàu cảm xúc, tập trung vào tình yêu quê hương, đất nước, đặc biệt là nỗi nhớ miền Nam da diết của người tập kết.
- C. Phong cách thơ lãng mạn, bay bổng, thoát ly thực tế.
- D. Phong cách thơ triết lý, suy tư về cuộc đời.