Trắc nghiệm Vật Lí 11 Kết nối tri thức Bài 11: Sóng điện từ - Đề 02 được xây dựng với nhiều câu hỏi chất lượng, sát với nội dung chương trình học, giúp bạn dễ dàng ôn tập và kiểm tra kiến thức hiệu quả. Hãy cùng bắt đầu làm bài tập trắc nghiệm ngay để nâng cao hiểu biết và chuẩn bị tốt cho kỳ thi sắp tới!
Câu 1: Một máy phát sóng vô tuyến hoạt động ở tần số 100 MHz. Bước sóng của sóng điện từ do máy này phát ra trong chân không là bao nhiêu?
- A. 0.3 m
- B. 30 m
- C. 3 m
- D. 300 m
Câu 2: Khi sóng điện từ lan truyền trong không gian, mối quan hệ về phương và pha giữa vectơ cường độ điện trường $vec{E}$ và vectơ cảm ứng từ $vec{B}$ tại một điểm là gì?
- A. $vec{E}$ và $vec{B}$ cùng phương và cùng pha.
- B. $vec{E}$ và $vec{B}$ vuông góc và ngược pha.
- C. $vec{E}$ và $vec{B}$ cùng phương và ngược pha.
- D. $vec{E}$ và $vec{B}$ vuông góc và cùng pha.
Câu 3: Nguyên nhân chính tạo ra sóng điện từ là gì?
- A. Sự dao động hoặc chuyển động có gia tốc của điện tích.
- B. Dòng điện không đổi chạy trong dây dẫn.
- C. Nam châm đứng yên.
- D. Điện tích đứng yên.
Câu 4: So với tốc độ truyền của sóng điện từ trong chân không (c), tốc độ truyền của sóng điện từ trong một môi trường vật chất (có hằng số điện môi ε > 1 và độ từ thẩm μ > 1) sẽ như thế nào?
- A. Lớn hơn c.
- B. Nhỏ hơn c.
- C. Bằng c.
- D. Có thể lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng c tùy thuộc vào tần số.
Câu 5: Tia hồng ngoại có tác dụng nổi bật nhất là tác dụng nhiệt. Ứng dụng nào sau đây KHÔNG phải là ứng dụng của tác dụng nhiệt của tia hồng ngoại?
- A. Sấy khô nông sản.
- B. Thiết bị sưởi ấm trong nhà.
- C. Vật lí trị liệu chữa bệnh khớp.
- D. Chụp ảnh ban đêm.
Câu 6: Một trong những nguy cơ khi tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng hồ quang điện trong quá trình hàn là do bức xạ nào sau đây gây ra tổn thương nghiêm trọng cho giác mạc và da?
- A. Tia hồng ngoại.
- B. Tia tử ngoại.
- C. Ánh sáng nhìn thấy.
- D. Sóng vô tuyến.
Câu 7: Dựa vào tính chất nào của tia tử ngoại mà người ta sử dụng nó để phát hiện các vết nứt nhỏ trên bề mặt kim loại trong công nghiệp?
- A. Tác dụng nhiệt.
- B. Khả năng xuyên sâu.
- C. Kích thích sự phát quang của nhiều chất.
- D. Tác dụng ion hóa mạnh.
Câu 8: Sóng điện từ có thể truyền được trong môi trường nào sau đây?
- A. Chỉ trong chân không.
- B. Chỉ trong môi trường vật chất (không khí, nước...).
- C. Chỉ trong chân không và không khí.
- D. Trong chân không và trong các môi trường vật chất.
Câu 9: Sắp xếp các loại sóng điện từ sau theo thứ tự tần số tăng dần: Tia X, Ánh sáng nhìn thấy, Sóng vô tuyến, Tia hồng ngoại.
- A. Sóng vô tuyến, Tia hồng ngoại, Ánh sáng nhìn thấy, Tia X.
- B. Tia X, Ánh sáng nhìn thấy, Tia hồng ngoại, Sóng vô tuyến.
- C. Sóng vô tuyến, Ánh sáng nhìn thấy, Tia hồng ngoại, Tia X.
- D. Tia hồng ngoại, Sóng vô tuyến, Ánh sáng nhìn thấy, Tia X.
Câu 10: Một bức xạ điện từ có bước sóng 500 nm trong chân không. Bức xạ này thuộc loại nào trong phổ điện từ?
- A. Tia tử ngoại.
- B. Ánh sáng nhìn thấy.
- C. Tia hồng ngoại.
- D. Tia X.
Câu 11: Tại sao tia hồng ngoại lại được sử dụng trong các thiết bị điều khiển từ xa (remote) của tivi, điều hòa?
- A. Năng lượng thấp, không gây hại và dễ dàng tạo ra/thu nhận.
- B. Khả năng xuyên qua tường và vật cản tốt.
- C. Tác dụng nhiệt mạnh giúp thiết bị hoạt động bền bỉ.
- D. Có thể nhìn thấy được giúp người dùng dễ điều chỉnh.
Câu 12: Bức xạ điện từ nào được ứng dụng trong các thiết bị lò vi sóng để làm nóng thức ăn?
- A. Tia hồng ngoại.
- B. Tia tử ngoại.
- C. Sóng vi ba (Microwave).
- D. Sóng vô tuyến.
Câu 13: Phát biểu nào sau đây là SAI về sóng điện từ?
- A. Sóng điện từ là sóng ngang.
- B. Sóng điện từ truyền được trong chân không.
- C. Tốc độ truyền sóng điện từ trong chân không là lớn nhất.
- D. Vectơ cường độ điện trường và vectơ cảm ứng từ luôn song song với phương truyền sóng.
Câu 14: Một trạm phát sóng vô tuyến đặt tại Hà Nội phát sóng đến một máy thu đặt tại TP. Hồ Chí Minh. Loại sóng vô tuyến nào có khả năng truyền đi xa nhất trên mặt đất, đặc biệt là vào ban đêm, nhờ hiện tượng phản xạ ở tầng điện li?
- A. Sóng cực ngắn.
- B. Sóng trung.
- C. Tia tử ngoại.
- D. Tia X.
Câu 15: Tại sao các phi hành gia trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) có thể liên lạc với Trái Đất bằng sóng vô tuyến, trong khi giữa ISS và Trái Đất là môi trường chân không?
- A. Sóng vô tuyến là sóng cơ học nên truyền được trong mọi môi trường.
- B. Chân không giữa ISS và Trái Đất không phải là chân không hoàn toàn.
- C. Sóng vô tuyến là sóng điện từ, truyền được trong chân không.
- D. Có một loại môi trường đặc biệt tồn tại giữa ISS và Trái Đất giúp sóng truyền đi.
Câu 16: Khi một vật được nung nóng đến nhiệt độ cao (ví dụ: sợi đốt bóng đèn), nó phát ra ánh sáng nhìn thấy. Bức xạ điện từ được phát ra từ vật nóng chủ yếu dựa trên nguyên lý nào?
- A. Sự dao động nhiệt của các điện tích trong vật.
- B. Phản ứng hóa học xảy ra trên bề mặt vật.
- C. Sự ion hóa của không khí xung quanh vật.
- D. Hiện tượng quang điện xảy ra trên bề mặt vật.
Câu 17: Tại sao tia X được sử dụng rộng rãi trong y học để chụp X-quang chẩn đoán hình ảnh xương khớp?
- A. Tia X có tác dụng nhiệt mạnh giúp làm lành vết thương.
- B. Tia X kích thích phát quang các tế bào ung thư.
- C. Tia X có bước sóng dài, dễ dàng truyền qua mọi vật chất.
- D. Tia X có khả năng xuyên qua mô mềm nhưng bị xương cản lại mạnh.
Câu 18: Một thiết bị được thiết kế để phát hiện vật thể dựa trên bức xạ nhiệt của chúng, ngay cả trong bóng tối. Thiết bị đó hoạt động dựa trên việc thu nhận loại sóng điện từ nào?
- A. Tia hồng ngoại.
- B. Tia tử ngoại.
- C. Ánh sáng nhìn thấy.
- D. Tia gamma.
Câu 19: So sánh tia tử ngoại và tia hồng ngoại, phát biểu nào sau đây là đúng?
- A. Tia tử ngoại có bước sóng dài hơn tia hồng ngoại.
- B. Tia tử ngoại có năng lượng photon lớn hơn tia hồng ngoại.
- C. Tia hồng ngoại có khả năng ion hóa mạnh hơn tia tử ngoại.
- D. Cả hai đều có tác dụng nhiệt như nhau.
Câu 20: Tại sao các thiết bị liên lạc vệ tinh (như điện thoại vệ tinh, GPS) thường sử dụng sóng vi ba (microwaves) hoặc sóng vô tuyến tần số cao?
- A. Chúng có khả năng xuyên qua các tòa nhà và núi non tốt.
- B. Chúng bị phản xạ mạnh bởi tầng điện li giúp truyền đi xa.
- C. Chúng có năng lượng thấp, an toàn cho người sử dụng.
- D. Chúng có khả năng truyền thẳng tốt và ít bị hấp thụ bởi khí quyển.
Câu 21: Khi sóng điện từ truyền từ không khí vào nước, đại lượng nào sau đây của sóng sẽ thay đổi?
- A. Tần số.
- B. Chu kì.
- C. Bước sóng.
- D. Tần số và chu kì.
Câu 22: Một máy thu sóng radio FM nhận được tín hiệu có tần số 100 MHz. Giả sử sóng truyền trong không khí với tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng trong chân không (3 x 10^8 m/s). Chu kì của sóng điện từ này là bao nhiêu?
- A. 10^-8 s.
- B. 10^8 s.
- C. 3 x 10^6 s.
- D. 3 x 10^14 s.
Câu 23: Tia gamma ($gamma$) là bức xạ điện từ có tần số rất cao, năng lượng photon rất lớn. Nguồn gốc chủ yếu của tia gamma là gì?
- A. Dao động của các electron trong nguyên tử.
- B. Sự chuyển mức năng lượng của hạt nhân nguyên tử.
- C. Sự hãm của các electron chuyển động nhanh.
- D. Sự dao động của các phân tử vật chất.
Câu 24: Khả năng đâm xuyên của các loại sóng điện từ trong phổ khác nhau rất nhiều. Sắp xếp các loại sau theo thứ tự khả năng đâm xuyên TĂNG DẦN: Sóng vô tuyến, Ánh sáng nhìn thấy, Tia X.
- A. Tia X, Ánh sáng nhìn thấy, Sóng vô tuyến.
- B. Ánh sáng nhìn thấy, Sóng vô tuyến, Tia X.
- C. Sóng vô tuyến, Ánh sáng nhìn thấy, Tia X.
- D. Sóng vô tuyến, Tia X, Ánh sáng nhìn thấy.
Câu 25: Hiện tượng cộng hưởng trong mạch dao động LC có vai trò quan trọng trong việc thu sóng điện từ. Mạch thu sóng phải được điều chỉnh (dò đài) để tần số riêng của mạch bằng tần số của sóng cần thu. Nếu muốn thu sóng có tần số cao hơn, ta cần điều chỉnh mạch như thế nào?
- A. Giảm điện dung C hoặc giảm độ tự cảm L của mạch.
- B. Tăng điện dung C hoặc tăng độ tự cảm L của mạch.
- C. Chỉ cần tăng điện trở của mạch.
- D. Chỉ cần tăng điện áp đặt vào mạch.
Câu 26: Một trong những ứng dụng của tia tử ngoại là trong các đèn diệt khuẩn hoặc khử trùng nước. Tính chất nào của tia tử ngoại giúp thực hiện ứng dụng này?
- A. Tác dụng nhiệt mạnh.
- B. Kích thích phát quang.
- C. Khả năng xuyên sâu qua vật chất.
- D. Tác dụng sinh học: hủy diệt tế bào, gây biến đổi cấu trúc di truyền.
Câu 27: Ánh sáng nhìn thấy chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong toàn bộ phổ sóng điện từ. Tại sao mắt người lại nhạy cảm với dải bước sóng này?
- A. Dải ánh sáng nhìn thấy là phổ bức xạ mặt trời mạnh nhất đến được bề mặt Trái Đất.
- B. Các vật thể xung quanh chúng ta chỉ phát ra ánh sáng trong dải nhìn thấy.
- C. Ánh sáng nhìn thấy là loại sóng điện từ duy nhất truyền được trong không khí.
- D. Năng lượng của photon ánh sáng nhìn thấy là tối ưu cho phản ứng hóa học trong võng mạc.
Câu 28: Trong hệ thống thông tin liên lạc, tín hiệu âm thanh hoặc hình ảnh (tín hiệu tần số thấp) được truyền đi xa bằng cách sử dụng sóng mang (sóng tần số cao). Quá trình này gọi là gì?
- A. Giải điều chế.
- B. Điều chế.
- C. Cộng hưởng.
- D. Tán sắc.
Câu 29: Giả sử tại một điểm trong không gian, vectơ cường độ điện trường của sóng điện từ đang hướng lên (phương thẳng đứng) và sóng đang truyền theo phương ngang từ trái sang phải. Hỏi vectơ cảm ứng từ tại điểm đó đang có phương và chiều như thế nào?
- A. Vuông góc với phương truyền sóng và hướng sang phải.
- B. Vuông góc với phương truyền sóng và hướng lên.
- C. Vuông góc với cả $vec{E}$ và phương truyền sóng, hướng vào trong (hoặc ra ngoài) mặt phẳng hình vẽ.
- D. Song song với phương truyền sóng.
Câu 30: Một vật liệu được cho là có khả năng hấp thụ mạnh sóng vi ba (microwaves). Nếu bạn muốn thiết kế một lớp chắn để ngăn sóng vi ba đi vào một khu vực, bạn nên sử dụng vật liệu này với độ dày phù hợp. Ứng dụng này dựa trên tính chất nào của vật liệu đối với sóng điện từ?
- A. Khả năng hấp thụ năng lượng sóng điện từ.
- B. Khả năng phản xạ hoàn toàn sóng điện từ.
- C. Khả năng làm lệch hướng truyền sóng điện từ.
- D. Khả năng làm tăng tốc độ truyền sóng điện từ.