Trắc nghiệm Sinh 10 Chân trời sáng tạo Bài 28: Thực hành: Lên men - Đề 10 được xây dựng với nhiều câu hỏi chất lượng, sát với nội dung chương trình học, giúp bạn dễ dàng ôn tập và kiểm tra kiến thức hiệu quả. Hãy cùng bắt đầu làm bài tập trắc nghiệm ngay để nâng cao hiểu biết và chuẩn bị tốt cho kỳ thi sắp tới!
Câu 1: Trong quy trình làm sữa chua, bước đun nóng sữa tươi đến khoảng 80-90°C trong vài phút có mục đích chính là gì?
- A. Làm sữa đặc hơn, tạo độ sánh cho sữa chua thành phẩm.
- B. Tăng tốc độ phản ứng lên men của vi khuẩn lactic.
- C. Tiêu diệt các vi sinh vật có hại hoặc cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn lactic.
- D. Phân giải lactose thành glucose và galactose, giúp vi khuẩn lactic dễ sử dụng hơn.
Câu 2: Sau khi đun nóng, sữa được làm nguội xuống khoảng 40-45°C trước khi cấy men giống. Nếu cấy men giống khi sữa vẫn còn quá nóng (ví dụ 60°C), kết quả lên men có thể bị ảnh hưởng như thế nào?
- A. Sữa chua sẽ đông đặc nhanh hơn và có vị chua gắt.
- B. Sữa chua sẽ bị lỏng, không đông đặc được do vi khuẩn lactic bị ức chế hoặc chết.
- C. Sữa chua sẽ có mùi vị lạ do các vi sinh vật khác phát triển mạnh hơn.
- D. Cả B và C đều có thể xảy ra.
Câu 3: Vi khuẩn lactic trong sữa chua chuyển hóa đường lactose thành sản phẩm chính là gì, gây ra vị chua đặc trưng và làm đông tụ protein sữa?
- A. Acid lactic
- B. Ethanol và CO2
- C. Acid acetic
- D. Acid butyric
Câu 4: Khi muối dưa chua, việc thêm một lượng nhỏ đường (hoặc sử dụng nguyên liệu có đường như hành, tỏi) vào nước muối có tác dụng gì?
- A. Giúp dưa có vị ngọt hơn.
- B. Cung cấp nguồn carbon ban đầu cho vi khuẩn lactic hoạt động.
- C. Làm tăng nồng độ muối trong dung dịch, ức chế vi sinh vật có hại.
- D. Giúp rau củ giữ được màu xanh lâu hơn.
Câu 5: Tại sao khi muối dưa chua cần phải nén chặt rau củ xuống dưới mực nước muối, tránh để rau nổi lên trên?
- A. Giúp dưa giòn hơn.
- B. Đảm bảo dưa ngấm đều muối.
- C. Tạo môi trường kị khí (yếm khí) thuận lợi cho vi khuẩn lactic phát triển và ức chế vi khuẩn gây thối.
- D. Giúp quá trình lên men diễn ra nhanh hơn.
Câu 6: Dưa muối bị váng trắng trên bề mặt và có mùi hôi, nhớt là dấu hiệu của điều gì? Nguyên nhân có thể là do:
- A. Quá trình lên men lactic diễn ra quá mạnh.
- B. Nhiệt độ môi trường lên men quá thấp.
- C. Thiếu muối trong dung dịch muối dưa.
- D. Sự phát triển của nấm men hoặc vi khuẩn gây thối trong môi trường có oxy.
Câu 7: Trong quá trình lên men trái cây làm rượu, vi sinh vật chủ yếu tham gia là nấm men. Nấm men chuyển hóa đường trong trái cây thành những sản phẩm chính nào?
- A. Acid lactic và CO2
- B. Ethanol và CO2
- C. Acid acetic và nước
- D. Methane và H2S
Câu 8: Khi làm rượu trái cây, tại sao giai đoạn đầu (lên men mạnh) không nên đậy nắp bình quá kín mà chỉ đậy hờ hoặc dùng nắp có van thoát khí?
- A. Để khí CO2 sinh ra thoát ra ngoài, tránh gây nổ bình.
- B. Để cung cấp đủ oxy cho nấm men hô hấp hiếu khí.
- C. Để hơi nước thoát ra ngoài, tránh làm loãng dung dịch.
- D. Để nhiệt độ trong bình không tăng quá cao.
Câu 9: Nấm men Saccharomyces cerevisiae là loại vi sinh vật được sử dụng phổ biến trong sản xuất bánh mì. Chức năng chính của nấm men trong quá trình làm bánh mì là gì?
- A. Phân giải protein gluten, làm bột nhão hơn.
- B. Tạo ra acid lactic, giúp bánh có vị chua nhẹ.
- C. Lên men đường có sẵn trong bột, tạo ra CO2 làm bột nở (phồng lên).
- D. Tạo ra ethanol, giúp bánh có mùi thơm đặc trưng.
Câu 10: Trong công thức làm bánh mì, muối đóng vai trò quan trọng. Ngoài việc tạo vị, muối còn có tác dụng gì đối với hoạt động của nấm men?
- A. Kiềm hãm bớt tốc độ hoạt động của nấm men, giúp quá trình lên men diễn ra từ từ và tạo mùi vị tốt hơn.
- B. Kích thích nấm men hoạt động mạnh mẽ hơn.
- C. Cung cấp khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển của nấm men.
- D. Giúp nấm men tiêu diệt các vi khuẩn cạnh tranh.
Câu 11: Quan sát hiện tượng sủi bọt khí trong quá trình muối dưa chua cho thấy điều gì đang xảy ra?
- A. Rau củ đang bị phân hủy bởi vi khuẩn thối.
- B. Vi khuẩn lactic đang hoạt động lên men, giải phóng khí CO2.
- C. Nước muối đang bốc hơi.
- D. Quá trình hô hấp hiếu khí của rau củ.
Câu 12: Sản phẩm cuối cùng của quá trình lên men lactic (như trong sữa chua, dưa chua) và quá trình lên men rượu (như trong làm rượu trái cây, bánh mì) khác nhau cơ bản ở sản phẩm chính là gì?
- A. Lên men lactic tạo CO2, lên men rượu không tạo CO2.
- B. Lên men lactic cần oxy, lên men rượu không cần oxy.
- C. Lên men lactic tạo acid lactic, lên men rượu tạo ethanol.
- D. Lên men lactic cần đường phức tạp, lên men rượu cần đường đơn.
Câu 13: Để bảo quản sữa chua thành phẩm lâu hơn mà vẫn giữ được chất lượng tốt, người ta thường bảo quản ở nhiệt độ thấp (ngăn mát tủ lạnh). Mục đích của việc này là gì?
- A. Tăng cường hoạt động của vi khuẩn lactic để tiêu diệt vi khuẩn có hại.
- B. Giúp sữa chua đông đặc hơn nữa.
- C. Làm bay hơi bớt nước, tăng độ sánh.
- D. Làm chậm hoặc ngừng hoạt động của vi khuẩn lactic, tránh sữa chua bị chua quá mức và kéo dài thời gian bảo quản.
Câu 14: Dưa muối bị khú (mềm nhũn, có mùi khó chịu) thường là do điều kiện lên men không phù hợp. Nguyên nhân nào sau đây có thể dẫn đến hiện tượng dưa bị khú?
- A. Nồng độ muối quá thấp hoặc rau củ không được nén ngập nước, tạo điều kiện cho vi khuẩn thối phát triển.
- B. Nhiệt độ môi trường lên men quá cao.
- C. Thời gian muối dưa quá ngắn.
- D. Sử dụng nước đun sôi để nguội để muối dưa.
Câu 15: Khi làm bánh mì, sau khi nhào bột với men và các nguyên liệu khác, khối bột cần được ủ ấm trong một khoảng thời gian nhất định. Mục đích của việc ủ bột là gì?
- A. Làm cho gluten trong bột trở nên dai hơn.
- B. Tạo điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thuận lợi cho nấm men lên men, sinh khí CO2 làm bột nở.
- C. Giúp các nguyên liệu hòa quyện vào nhau.
- D. Làm bay hơi bớt nước trong bột.
Câu 16: Giả sử bạn đang làm sữa chua tại nhà và nhận thấy sau thời gian ủ, sữa vẫn lỏng và không đông đặc. Nguyên nhân nào sau đây ÍT có khả năng xảy ra nhất?
- A. Nhiệt độ ủ quá thấp hoặc quá cao.
- B. Men giống (sữa chua cái) đã hết hạn hoặc chất lượng kém.
- C. Sữa nguyên liệu chứa kháng sinh hoặc chất bảo quản ức chế vi khuẩn lactic.
- D. Thời gian ủ quá dài.
Câu 17: So sánh quá trình lên men sữa chua và muối dưa chua, điểm khác biệt cơ bản về môi trường lên men là gì?
- A. Sữa chua lên men trong môi trường lỏng, chủ yếu là sữa; Dưa chua lên men trong dung dịch nước muối.
- B. Sữa chua lên men kị khí; Dưa chua lên men hiếu khí.
- C. Sữa chua cần nhiệt độ cao hơn dưa chua.
- D. Sữa chua cần nồng độ đường cao hơn dưa chua.
Câu 18: Quá trình lên men trái cây để làm rượu thường trải qua giai đoạn nấm men chuyển hóa đường thành ethanol. Nếu quá trình này tiếp tục trong điều kiện có oxy với sự tham gia của vi khuẩn acetic, sản phẩm cuối cùng có thể là gì?
- A. Sữa chua
- B. Dưa chua
- C. Giấm ăn
- D. Khí methane
Câu 19: Tại sao khi làm bánh mì, người ta thường tránh để men tiếp xúc trực tiếp với muối khi mới trộn nguyên liệu?
- A. Muối làm tăng nhiệt độ, gây chết men.
- B. Muối làm thay đổi màu sắc của bánh.
- C. Muối làm cho bột khó nhào hơn.
- D. Nồng độ muối cao có thể làm chết hoặc ức chế mạnh hoạt động của nấm men ngay từ đầu.
Câu 20: Trong quá trình làm sữa chua, việc sử dụng sữa đặc có đường thay vì hoàn toàn sữa tươi có thể ảnh hưởng đến kết quả như thế nào?
- A. Sữa chua thành phẩm sẽ ngọt hơn và có thể đặc hơn do nồng độ đường và chất khô ban đầu cao.
- B. Sữa chua sẽ bị lỏng và không đông đặc.
- C. Quá trình lên men sẽ diễn ra chậm hơn.
- D. Vi khuẩn lactic sẽ bị ức chế hoạt động.
Câu 21: Để làm dưa chua thành công, ngoài rau củ và muối, người ta thường cho thêm nước vo gạo hoặc nước sôi để nguội có pha một ít đường. Vai trò của nước vo gạo hoặc nước đường là gì?
- A. Làm tăng độ giòn cho dưa.
- B. Giúp dưa có màu vàng đẹp hơn.
- C. Cung cấp nguồn dinh dưỡng ban đầu (đường, vitamin nhóm B) cho vi khuẩn lactic phát triển nhanh chóng.
- D. Khử trùng nước muối.
Câu 22: Bạn làm một mẻ dưa muối và sau 2 ngày thấy nước dưa vẫn trong, không có bọt khí, vị chưa chua. Nguyên nhân có thể là do:
- A. Nhiệt độ môi trường quá cao.
- B. Rau củ bị úng nước trước khi muối.
- C. Nén dưa quá chặt.
- D. Nồng độ muối quá cao hoặc thiếu nguồn đường ban đầu cho vi khuẩn lactic hoạt động.
Câu 23: Quá trình làm bánh mì thủ công thường bao gồm các bước nhào bột, ủ bột lần 1, tạo hình, ủ bột lần 2, và nướng. Bước nào là quan trọng nhất để bột nở và tạo cấu trúc xốp cho bánh?
- A. Nhào bột
- B. Tạo hình
- C. Ủ bột (cả lần 1 và lần 2)
- D. Nướng bánh
Câu 24: Trong quá trình lên men rượu trái cây, nếu bình ủ bị nhiễm khuẩn acetic (có trong giấm), sản phẩm cuối cùng có thể bị biến đổi như thế nào?
- A. Rượu sẽ có nồng độ cồn cao hơn.
- B. Rượu sẽ bị chua do ethanol chuyển hóa thành acid acetic.
- C. Rượu sẽ có màu sẫm hơn.
- D. Rượu sẽ bị đục và có váng trắng.
Câu 25: Phân tích sự khác biệt về điều kiện oxy cần thiết cho quá trình lên men lactic trong sữa chua và lên men rượu của nấm men ban đầu (giai đoạn sinh trưởng).
- A. Cả hai đều cần môi trường hiếu khí hoàn toàn.
- B. Cả hai đều cần môi trường kị khí hoàn toàn.
- C. Lên men lactic cần kị khí, lên men rượu cần hiếu khí.
- D. Lên men lactic cần kị khí, nấm men lúc đầu có thể cần một ít oxy để sinh trưởng, sau đó chuyển sang kị khí để lên men tạo ethanol.
Câu 26: Khi làm sữa chua, việc ủ sữa ở nhiệt độ khoảng 40-45°C trong vài giờ là điều kiện tối ưu cho nhóm vi khuẩn lactic ưa ấm (thermophilic) hoạt động. Nếu nhiệt độ ủ thấp hơn nhiều (ví dụ 25°C), điều gì có thể xảy ra?
- A. Vi khuẩn lactic sẽ chết hoàn toàn.
- B. Quá trình lên men sẽ diễn ra rất chậm hoặc không xảy ra hiệu quả, có thể tạo điều kiện cho vi sinh vật khác phát triển.
- C. Sữa chua sẽ đông đặc nhanh hơn nhưng có vị nhạt.
- D. Sữa chua sẽ có nhiều bọt khí.
Câu 27: Tại sao khi làm bánh mì, người ta thường dùng nước ấm (khoảng 30-40°C) để hòa tan men thay vì nước lạnh hoặc nước nóng già?
- A. Nước lạnh làm men hoạt động quá nhanh.
- B. Nước nóng già giúp men nở ra ngay lập tức.
- C. Nước ấm là nhiệt độ tối ưu để "kích hoạt" nấm men khô và giúp chúng bắt đầu hoạt động.
- D. Nước ấm giúp hòa tan muối và đường tốt hơn.
Câu 28: Dưa muối đạt yêu cầu thường có màu vàng tươi đặc trưng, vị chua dịu, giòn và mùi thơm. Màu vàng này chủ yếu là do sự biến đổi của sắc tố thực vật dưới tác động của yếu tố nào trong quá trình lên men?
- A. Môi trường acid (pH thấp) do acid lactic tạo ra.
- B. Nồng độ muối cao trong dung dịch.
- C. Sự hiện diện của oxy.
- D. Hoạt động của nấm men.
Câu 29: Nếu bạn làm rượu trái cây và đậy nắp bình quá kín trong suốt quá trình lên men mạnh, nguy cơ lớn nhất bạn có thể gặp phải là gì?
- A. Nấm men sẽ chết do thiếu oxy.
- B. Rượu sẽ bị chua thành giấm.
- C. Trái cây sẽ bị thối rữa.
- D. Bình ủ có thể bị nổ do áp suất khí CO2 tăng cao.
Câu 30: Lên men là một quá trình chuyển hóa vật chất nhờ vi sinh vật, thường diễn ra trong điều kiện kị khí hoặc thiếu oxy. Ứng dụng nào dưới đây KHÔNG phải là một ví dụ trực tiếp của quá trình lên men trong thực phẩm?
- A. Làm nem chua
- B. Sản xuất bia
- C. Làm nước mắm
- D. Muối kim chi