Đề Trắc nghiệm Cái giá trị làm người – Chân trời sáng tạo (Chân Trời Sáng Tạo)

Câu hỏi kiểm tra hiểu biết về khái niệm trung tâm của đơn vị bài học. "Cái giá trị làm người" không chỉ là địa vị xã hội hay của cải vật chất, mà nhấn mạnh vào phẩm giá, nhân cách, và ý nghĩa tồn tại của con người.

Câu hỏi yêu cầu phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị con người trong xã hội hiện đại. Sự chạy theo vật chất quá mức và chủ nghĩa cá nhân ích kỷ thường làm lu mờ các giá trị đ??o đức, nhân văn cốt lõi.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng khái niệm vào một tình huống cụ thể. Hành động của nhân vật thể hiện sự sẻ chia, lòng vị tha và việc tìm thấy ý nghĩa trong sự đóng góp cho người khác, đó là một khía cạnh quan trọng của giá trị con người.

Câu hỏi yêu cầu phân tích hành động của nhân vật trong tình huống. Việc từ chối nhận tiền bố thí cho thấy lòng tự trọng, ý thức về phẩm giá và mong muốn được sống bằng sức lao động chân chính, những yếu tố cấu thành giá trị con người.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự đối lập giữa các nhân vật để rút ra bài học về chủ đề. Sự đối lập này làm nổi bật tầm quan trọng của đạo đức, lòng nhân ái và cách hành xử đối với người khác trong việc định hình giá trị của một con người.

Câu hỏi kiểm tra khả năng áp dụng khái niệm vào hành vi. Một người có giá trị thường hành động dựa trên nguyên tắc đạo đức, trách nhiệm và sự tôn trọng bản thân/người khác, ngay cả khi gặp thử thách.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cách tác giả thể hiện chủ đề. Quan điểm của tác giả thường được bộc lộ qua cách xây dựng nhân vật, miêu tả số phận, sử dụng ngôn ngữ, và đặc biệt là thái độ (ngợi ca, phê phán, đồng cảm) đối với các nhân vật và sự kiện.

Câu hỏi yêu cầu giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ liên quan đến chủ đề. Câu nói này nhấn mạnh việc giữ gìn phẩm giá, đạo đức, sự trong sạch của bản thân dù trong hoàn cảnh nghèo khó, thiếu thốn.

Câu hỏi là một tình huống áp dụng, yêu cầu phân tích quyết định dựa trên các giá trị. Việc chọn công việc lương thấp nhưng có ý nghĩa cho xã hội cho thấy người đó đặt giá trị đạo đức, sự đóng góp và ý nghĩa công việc lên trên lợi ích vật chất đơn thuần.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối quan hệ giữa hai khái niệm. Nhiều tác phẩm văn học cho thấy hạnh phúc đích thực thường không đến từ vật chất hay danh vọng, mà từ việc sống có ý nghĩa, giữ gìn nhân cách và có mối quan hệ tốt đẹp với người khác.

Câu hỏi yêu cầu phân tích các biểu hiện của sự xâm phạm giá trị con người trong xã hội. Những người yếu thế thường đối mặt với sự bóc lột, phân biệt đối xử, tước đoạt quyền cơ bản và thiếu sự tôn trọng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của đoạn hội thoại. Lời từ chối bán con dù đói khổ thể hiện tình thương yêu ruột thịt, sự kiên quyết giữ gìn đạo đức và phẩm giá gia đình, không để hoàn cảnh vật chất chi phối giá trị con người.

Câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về vai trò của việc phát triển bản thân. Việc học hỏi, hoàn thiện mình không chỉ nâng cao kiến thức/kỹ năng mà còn bồi đắp nhân cách, mở rộng tầm hiểu biết, giúp con người sống có ích và có ý nghĩa hơn.

Câu hỏi là một tình huống áp dụng, yêu cầu phân tích hành vi. Sự trung thực, giữ lời hứa, công bằng là những phẩm chất đạo đức cốt lõi, thể hiện sự tôn trọng bản thân và người khác, góp phần tạo nên giá trị của một con người.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của một phẩm chất cụ thể. Lòng trắc ẩn giúp con người kết nối với nhau, hiểu và chia sẻ khó khăn của người khác, từ đó hành động vì lợi ích chung và xây dựng một cộng đồng nhân ái, nơi giá trị con người được đề cao.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của chi tiết trong tác phẩm. Việc giữ gìn tình thương và sự sẻ chia dù trong hoàn cảnh khó khăn cho thấy giá trị con người không bị mất đi hoàn toàn bởi hoàn cảnh vật chất, mà vẫn có thể tỏa sáng từ những phẩm chất đạo đức, tình cảm tốt đẹp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối liên hệ giữa bản sắc văn hóa và giá trị con người. Bản sắc văn hóa là nền tảng hình thành nhân cách, thế giới quan, giúp cá nhân có điểm tựa tinh thần, tự hào về nguồn cội và đóng góp vào sự đa dạng của nhân loại.

Câu hỏi yêu cầu phân tích câu tục ngữ liên quan đến chủ đề. Câu này nhấn mạnh lòng biết ơn, sự ghi nhớ công lao của người khác, một phẩm chất đạo đức quan trọng thể hiện sự nhân nghĩa và góp phần tạo nên giá trị tốt đẹp của con người.

Câu hỏi là một tình huống áp dụng. Hành động giúp đỡ người bị nạn thể hiện lòng nhân ái, trách nhiệm cộng đồng và sự coi trọng mạng sống, sức khỏe của người khác, bất chấp rủi ro cho bản thân.

Câu hỏi yêu cầu phân biệt các yếu tố ảnh hưởng. Năng khiếu bẩm sinh (tài năng nghệ thuật, thể thao...) là khả năng đặc biệt, không trực tiếp quyết định phẩm giá hay nhân cách cốt lõi, dù có thể đóng góp vào sự thành công hoặc đóng góp xã hội.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của sự thấu cảm. Thấu cảm giúp con người hiểu và chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của người khác, từ đó hành động nhân ái hơn, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và giảm bớt xung đột.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ giữa nội dung tác phẩm và chủ đề. Sự xuống cấp đạo đức trong tác phẩm là minh chứng cho việc "Cái giá trị làm người" đang bị xói mòn, bị chi phối bởi những yếu tố tiêu cực trong xã hội.

Câu hỏi yêu cầu phân tích nhận định. Nhận định này nhấn mạnh rằng giá trị con người không phải là bẩm sinh mà là kết quả của nỗ lực cá nhân trong việc học hỏi, rèn luyện đạo đức và vượt qua thử thách.

Câu hỏi là một tình huống áp dụng. Hành động dũng cảm bảo vệ sự thật và công lý thể hiện lòng dũng cảm đạo đức, sự kiên định với lẽ phải và ý thức trách nhiệm đối với cộng đồng, những phẩm chất cao quý làm nên giá trị con người.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về các thể loại văn học thường đề cập đến chủ đề này. Văn học hiện thực phê phán và văn học cách mạng/kháng chiến thường đi sâu vào miêu tả số phận con người trong hoàn cảnh xã hội đầy biến động và thách thức, từ đó làm nổi bật giá trị nhân văn.

Câu hỏi yêu cầu phân tích và so sánh hai khái niệm. Giá trị vật chất liên quan đến của cải, tài sản, trong khi giá trị làm người liên quan đến phẩm giá, đạo đức, nhân cách. Phân biệt rõ giúp con người không bị nhầm lẫn, không chạy theo vật chất mà đánh mất đi những giá trị nhân văn cốt lõi.

Câu hỏi là một tình huống áp dụng. Việc không bỏ cuộc, nỗ lực sửa sai và làm việc thiện cho thấy khả năng phục hồi, ý chí hoàn thiện bản thân và mong muốn được chuộc lỗi, khẳng định lại giá trị của mình bất chấp sự đánh giá của xã hội.

Câu hỏi kiểm tra khả năng đánh giá phương pháp giáo dục. Việc làm gương, khơi gợi sự suy ngẫm qua các câu chuyện/tình huống thực tế và tạo cơ hội trải nghiệm là những cách tiếp cận tích cực, giúp hình thành nhận thức và hành vi đúng đắn về giá trị con người.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của sự tôn trọng. Tôn trọng sự khác biệt là nền tảng để mỗi cá nhân cảm thấy được chấp nhận, có không gian để phát triển và đóng góp, từ đó củng cố giá trị bản thân và xây dựng một cộng đồng hòa nhập, nhân văn.

Câu hỏi tổng kết, yêu cầu xác định thông điệp cốt lõi. Đơn vị bài học này hướng tới việc giúp người học nhận thức sâu sắc về giá trị nội tại của bản thân và người khác, từ đó sống có trách nhiệm, nhân ái và không ngừng hoàn thiện để khẳng định giá trị đích thực của mình.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thể loại văn học và khả năng nhận diện đặc trưng của thể loại đó trong một văn bản cụ thể. Đoạn trích 'Cái giá trị làm người' là một phần của phóng sự 'Cơm thầy cơm cô', thể hiện rõ tính chân thực, phản ánh hiện thực xã hội đương thời.

Câu hỏi yêu cầu phân tích bối cảnh xã hội được miêu tả trong văn bản. 'Chợ người' là nơi những người lao động thất nghiệp tập trung để tìm việc, phản ánh tình trạng kinh tế khó khăn, thất nghiệp tràn lan và sự bóc lột sức lao động thời bấy giờ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của một chi tiết cụ thể. Việc mụ 'đưa người' quyết định giá cả cho thấy người lao động bị coi như món hàng, không có quyền định đoạt giá trị sức lao động và nhân phẩm của mình, thể hiện sự bóc lột và mất đi giá trị làm người.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật (sử dụng lời thoại). Lời thoại trực tiếp giúp tái hiện sinh động không khí 'chợ người', bộc lộ chân thực tâm trạng, tính cách và thân phận của các nhân vật, tăng tính khách quan và chân thực của phóng sự.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thông điệp tác giả qua một câu nói mang tính biểu tượng. Câu nói này, trong ngữ cảnh 'chợ người', mang tính mỉa mai sâu sắc, tố cáo xã hội đã tước đoạt giá trị con người, biến họ thành món hàng, và 'giá trị' của họ chỉ còn được đo bằng tiền công rẻ mạt.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thái độ của tác giả dựa trên cách miêu tả. Qua giọng văn lạnh lùng, khách quan nhưng ẩn chứa sự mỉa mai, chua xót và căm phẫn, tác giả thể hiện sự tố cáo mạnh mẽ hiện thực xã hội tàn bạo, phi nhân tính.

Câu hỏi yêu cầu so sánh và đối chiếu khái niệm. Quan niệm thông thường về giá trị con người dựa trên nhân phẩm, quyền con người, sự đóng góp... Trong đoạn trích, 'giá trị làm người' bị bóp méo, chỉ còn là giá trị sức lao động bị định đoạt bởi kẻ môi giới, đối lập hoàn toàn với ý nghĩa nhân văn.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp thông tin và rút ra bài học. Đoạn trích tập trung vào cảnh 'chợ người', nơi người lao động bị đẩy vào bước đường cùng phải bán rẻ sức lao động, cho thấy sự cùng quẫn về vật chất và sự tổn thương về tinh thần, nhân phẩm.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng kiến thức về thể loại phóng sự vào một tình huống giả định. Đặc trưng cốt lõi của phóng sự là tính chân thực, thời sự, sử dụng điều tra, phỏng vấn, số liệu. Áp dụng điều này vào tình huống hiện đại đòi hỏi thu thập dữ liệu thực tế, phỏng vấn nhân chứng, phân tích nguyên nhân.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò và ý nghĩa biểu tượng của một nhân vật. Mụ 'đưa người' là kẻ trung gian môi giới lao động, lợi dụng sự khốn cùng của người nghèo để kiếm lời, đại diện cho sự tàn nhẫn, vô nhân tính của một bộ phận trong xã hội tư sản bóc lột.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá giá trị vượt thời gian của tác phẩm. Dù bối cảnh xã hội đã thay đổi, vấn đề nhân phẩm, sự bóc lột, sự đấu tranh để giữ gìn giá trị con người trong khó khăn vẫn là những vấn đề mang tính phổ quát và thời sự.

Câu hỏi yêu cầu so sánh phương pháp nghệ thuật giữa các tác giả. Vũ Trọng Phụng trong phóng sự sử dụng cách tiếp cận trực diện, khách quan, tái hiện hiện thực trần trụi qua điều tra, lời thoại. Nam Cao trong truyện ngắn thường đi sâu vào nội tâm nhân vật, phân tích diễn biến tâm lý để khắc họa sự tha hóa.

Câu hỏi yêu cầu phân tích bi kịch qua một chi tiết nhỏ. Chi tiết này thể hiện sự mâu thuẫn đau lòng giữa tình mẫu tử và gánh nặng mưu sinh, người mẹ buộc phải hy sinh hạnh phúc, thậm chí là sức khỏe của con mình để kiếm tiền nuôi sống gia đình, nhấn mạnh sự cùng quẫn đến mức phải đánh đổi cả những giá trị thiêng liêng nhất.

Câu hỏi kiểm tra khả năng phân tích ngôn ngữ nghệ thuật. Ngôn ngữ trong phóng sự của Vũ Trọng Phụng thường trực diện, sắc sảo, giàu tính khẩu ngữ (qua lời thoại), kết hợp với giọng văn mỉa mai, tố cáo, tạo nên sự chân thực, sống động và sức mạnh phê phán.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng kiến thức về thể loại và chuyển thể. Phóng sự có đặc trưng là miêu tả hiện thực rộng lớn, nhiều chi tiết điều tra, lời bình của tác giả. Chuyển thể sang kịch (vốn tập trung vào hành động, đối thoại, mâu thuẫn kịch) sẽ khó khăn trong việc thể hiện hết bối cảnh 'chợ người' rộng lớn, những chi tiết điều tra, và đặc biệt là giọng điệu, thái độ phê phán sâu sắc của tác giả.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ, ứng dụng bài học từ quá khứ vào hiện tại. Vấn đề 'giá trị làm người' bị hạ thấp không chỉ xảy ra ở 'chợ người' xưa mà còn có thể thấy trong các hình thức bóc lột sức lao động, mua bán người, coi thường nhân phẩm vì lợi ích vật chất trong xã hội ngày nay.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của từ ngữ trong miêu tả nhân vật. 'Gờm gờm' có thể hiểu là vẻ mặt dữ tợn, cau có, nhưng trong ngữ cảnh của một người nhà quê nhút nhát, lúng túng ở 'chợ người', nó lại thể hiện sự lo lắng, u uất, thậm chí là bất lực và phẫn uất trước hoàn cảnh, không phải là hung dữ bẩm sinh.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về phong cách văn học và khả năng nhận diện. Phong cách hiện thực phê phán thể hiện ở việc miêu tả chân thực, trần trụi hiện thực xã hội đen tối, tố cáo mạnh mẽ sự bất công, suy đồi, và bóc lột, đồng thời thể hiện sự xót xa, phẫn nộ của tác giả.

Câu hỏi yêu cầu phân tích, so sánh sự khác biệt về bản chất. 'Chợ người' là nơi diễn ra sự bóc lột, hạ thấp nhân phẩm, người lao động không có quyền thương lượng. Trung tâm giới thiệu việc làm hợp pháp (lý tưởng) là nơi kết nối người lao động và nhà tuyển dụng trên cơ sở thỏa thuận, hợp đồng, đảm bảo quyền lợi cơ bản cho người lao động.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng kiến thức và đưa ra lựa chọn có lý giải. Đây là câu hỏi mở, không có đáp án đúng/sai tuyệt đối, nhưng yêu cầu sự lập luận dựa trên đặc trưng thể loại và vấn đề muốn phản ánh. Ví dụ: chọn phóng sự vì muốn phản ánh trực diện, chân thực; chọn truyện ngắn/tiểu thuyết để đi sâu vào tâm lý nhân vật; chọn kịch để tạo mâu thuẫn, xung đột... Đáp án đúng là đáp án đưa ra một lựa chọn và lý giải hợp lý.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp và đánh giá cái nhìn của tác giả. Qua việc miêu tả 'chợ người' và số phận người lao động, tác giả thể hiện cái nhìn sắc sảo, trực diện, không né tránh những góc khuất tăm tối của xã hội, đồng thời đầy lòng căm phẫn và trăn trở về thân phận con người.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng của hành động. 'Nép vào cột đèn' thể hiện sự nhỏ bé, lạc lõng, e dè, sợ sệt của người nhà quê khi đối mặt với môi trường xa lạ, khắc nghiệt của thành thị và 'chợ người', phản ánh sự yếu thế, thiếu tự tin của họ.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ và suy ngẫm về trách nhiệm xã hội. Đoạn trích khắc họa bi kịch của người thất nghiệp, gợi mở vấn đề về sự cần thiết của các chính sách hỗ trợ, bảo vệ người lao động, tạo cơ hội việc làm, và xây dựng một xã hội nhân văn hơn.

Câu hỏi yêu cầu suy luận từ một khái niệm biểu tượng. Khái niệm 'chợ người' cho thấy sức lao động bị vật hóa, biến thành hàng hóa để mua bán, trao đổi, không được coi trọng đúng mức, thậm chí bị định giá rẻ mạt, thể hiện sự phi nhân tính trong quan hệ lao động.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối liên hệ giữa nhan đề và nội dung. Nhan đề mang tính mỉa mai, chua chát. Trong bối cảnh 'chợ người', cái gọi là 'giá trị làm người' đã bị biến dạng, chỉ còn là cái 'giá' bán rẻ mạt sức lao động, đối lập hoàn toàn với ý nghĩa cao quý của nhân phẩm, tố cáo mạnh mẽ sự phi nhân tính của xã hội.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá vai trò của văn học. Qua việc miêu tả chân thực, sắc sảo cảnh 'chợ người' và số phận người lao động, tác phẩm đã trở thành tấm gương phản chiếu hiện thực xã hội tàn khốc, đồng thời là tiếng nói phê phán mạnh mẽ, thức tỉnh lương tri con người.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thái độ nhân vật. Mụ 'đưa người' thể hiện thái độ khinh miệt, coi thường, và chỉ xem những người đi xin việc như món hàng để mặc cả, kiếm lời, hoàn toàn thiếu đi sự đồng cảm hay tôn trọng.

Câu hỏi yêu cầu phân biệt giữa yếu tố khách quan của phóng sự và yếu tố chủ quan hoặc mang tính biểu tượng. Lời thoại, miêu tả cảnh vật, số phận con người đều mang tính xác thực được điều tra. 'Cái giá trị làm người là ở chỗ đó!' là một câu nói mang tính biểu tượng, hàm chứa sự mỉa mai, thái độ của tác giả, ít mang tính khách quan ghi chép thuần túy.

Câu hỏi yêu cầu nhập vai và cảm nhận. Nỗi đau khổ lớn nhất của họ không chỉ là đói nghèo mà còn là sự mất đi nhân phẩm, bị coi như hàng hóa, không được tôn trọng, phải bán rẻ sức lao động và cả những giá trị thiêng liêng để tồn tại.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ, mở rộng vấn đề 'giá trị làm người' trong bối cảnh hiện đại. Ngoài bóc lột kinh tế, các yếu tố như phân biệt đối xử (giới tính, chủng tộc, địa vị), áp lực đồng tiền, sự vô cảm của xã hội, lạm dụng quyền lực... đều có thể làm tổn thương hoặc tước đoạt 'giá trị làm người'.

Đoạn trích tập trung khắc họa cảnh 'chợ người', nơi những người lao động nghèo khổ, thất nghiệp phải 'bán rẻ' sức lao động của mình để mưu sinh, thể hiện rõ tình trạng kinh tế suy thoái, đời sống cơ cực và sự mất giá của con người trong xã hội đó.

Chi tiết 'chợ người' không chỉ là một địa điểm thực tế mà còn biểu tượng cho sự vật hóa, hạ thấp giá trị con người xuống ngang hàng với món hàng, phản ánh sự tàn nhẫn của xã hội khi con người phải bán rẻ cả nhân phẩm, sức khỏe chỉ để tồn tại.

Mụ đưa người đóng vai trò môi giới, trung gian trong 'chợ người'. Mụ là kẻ bóc lột trực tiếp sức lao động của người nghèo, làm giàu trên sự cùng quẫn của họ. Nhân vật này đại diện cho tầng lớp cơ hội, tàn nhẫn trong xã hội cũ, những kẻ lợi dụng sự khốn cùng của người khác để trục lợi.

Vũ Trọng Phụng thường sử dụng các chi tiết về ngoại hình (quần áo rách rưới, tiều tụy), về thái độ (khúm núm, sợ sệt, cam chịu), về lời nói (những lời van xin, mặc cả đầy tủi nhục) để khắc họa sự nghèo khó, bất lực và thân phận bị rẻ rúng của những người lao động.

Tác phẩm bóc trần một cách thẳng thắn, chân thực và không khoan nhượng hiện trạng xã hội thối nát, sự bóc lột tàn bạo và thân phận bi thảm của con người. Ngòi bút của ông mang tính chất tố cáo, phê phán sâu sắc, không né tránh những góc khuất đen tối nhất.

Nguyên nhân sâu xa và trực tiếp nhất khiến họ phải làm vậy là do nạn thất nghiệp tràn lan và sự nghèo đói cùng cực trong xã hội thực dân nửa phong kiến, đẩy họ vào bước đường cùng, không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bán sức lao động với giá rẻ mạt để kiếm miếng ăn.

Phóng sự là sự kết hợp giữa yếu tố báo chí (tính thời sự, sự thật, điều tra) và văn học (nghệ thuật miêu tả, biểu cảm). Đoạn trích sử dụng các chi tiết, sự kiện có thật, lời thoại trực tiếp, kết hợp với ngòi bút sắc sảo, giàu cảm xúc của nhà văn để phản ánh hiện thực.

Giọng điệu của Vũ Trọng Phụng trong đoạn trích vừa lạnh lùng, khách quan khi miêu tả sự thật phũ phàng, vừa ẩn chứa sự xót xa, căm phẫn đối với cảnh đời bi thảm và xã hội tàn nhẫn.

Trong xã hội cũ, 'giá trị làm người' của tầng lớp lao động nghèo dường như bị tước đoạt hoàn toàn. Họ bị coi rẻ, bị mua bán như món hàng, nhân phẩm bị chà đạp. Đoạn trích cho thấy giá trị con người phụ thuộc vào địa vị xã hội và tiền bạc, chứ không phải phẩm chất hay nhân cách.

Việc sử dụng nhiều lời thoại trực tiếp giữa người đi tìm việc, mụ đưa người và người cần thuê giúp tăng tính chân thực, sinh động cho bức tranh hiện thực. Qua lời thoại, tính cách, thân phận và tâm lý của các nhân vật được bộc lộ rõ nét, đồng thời làm nổi bật không khí mặc cả, mua bán đầy cay đắng tại 'chợ người'.

Chi tiết này là một minh chứng đau lòng cho sự cùng quẫn của người phụ nữ nghèo. Họ phải hy sinh thiên chức làm mẹ, rời xa con ruột của mình để đi làm vú em, đổi lấy tiền công ít ỏi nuôi sống gia đình. Nó thể hiện sự nghiệt ngã của số phận và sự bóc lột tàn nhẫn.

Đoạn trích là một ví dụ tiêu biểu cho dòng văn học hiện thực phê phán, với ngòi bút sắc sảo, táo bạo của Vũ Trọng Phụng. Tác phẩm phơi bày trần trụi, trực diện những mảng tối của xã hội, đặc biệt là sự tha hóa, khốn cùng của con người do hoàn cảnh xã hội, góp phần tạo nên bức tranh toàn cảnh về hiện thực Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.

Ngoài địa vị, tiền bạc (những thứ mà những người ở 'chợ người' không có và bị tước đoạt), giá trị làm người còn nằm ở nhân phẩm, lòng tự trọng, khả năng lao động chân chính, tình yêu thương, sự tử tế... Đoạn trích cho thấy khi con người bị đẩy vào bước đường cùng, những giá trị cốt lõi này có nguy cơ bị tổn thương hoặc mất đi, nhưng bản thân khát vọng được sống, được lao động và giữ gìn nhân phẩm vẫn là điều đáng trân trọng.

Giá trị nhân đạo không chỉ là ca ngợi, mà còn là sự xót xa, đồng cảm với nỗi đau khổ của con người và lên án những thế lực, hoàn cảnh đẩy con người vào bi kịch. Dù miêu tả trần trụi, giọng văn sắc lạnh, tác giả vẫn thể hiện sự thấu hiểu, thương cảm cho thân phận những người lao động bị chà đạp, đồng thời bộc lộ niềm căm phẫn đối với xã hội bất công đã tạo ra cảnh tượng đó.

Đoạn trích cho thấy khi con người không có cơ hội lao động chân chính, họ phải chấp nhận những công việc tủi nhục, thậm chí bị mua bán, dẫn đến sự tổn thương và mất mát về nhân phẩm. Điều này nhấn mạnh rằng lao động không chỉ là phương tiện mưu sinh mà còn là cách để con người khẳng định giá trị, giữ gìn lòng tự trọng và nhân phẩm của mình.

Xã hội thực dân nửa phong kiến trước 1945 với sự bóc lột tàn bạo, kinh tế suy thoái, nạn thất nghiệp tràn lan đã tạo ra hoàn cảnh sống cùng quẫn cho tầng lớp lao động. Chính hoàn cảnh đó đã đẩy họ vào thế đường cùng, phải chấp nhận bị đối xử như món hàng, khiến giá trị con người bị hạ thấp trầm trọng.

Từ cách viết của Vũ Trọng Phụng, nhà báo hiện đại có thể học cách đi sâu vào hiện thực, sử dụng chi tiết chân thực, phỏng vấn, đối thoại để tăng tính xác thực và sinh động. Quan trọng hơn là học cách thể hiện thái độ (dù là khách quan hay bày tỏ cảm xúc) để lay động người đọc, không chỉ ghi chép mà còn truyền tải thông điệp nhân văn về thân phận con người.

So sánh con người với 'một con vật' trong cảnh mặc cả là một phép so sánh mạnh mẽ, gây sốc, nhấn mạnh sự tàn bạo của xã hội khi tước đi nhân phẩm, đẩy con người xuống ngang hàng với loài vật, làm nổi bật chủ đề về sự mất giá, tha hóa của con người.

Trong quan niệm thông thường, giá trị con người dựa trên nhân phẩm, đạo đức, tài năng, đóng góp cho xã hội. Còn trong 'chợ người', 'giá trị' của họ chỉ được đo bằng sức lao động rẻ mạt, khả năng làm việc vặt, và hoàn toàn phụ thuộc vào sự định giá của kẻ môi giới và người thuê. Đó là sự khác biệt bi kịch giữa giá trị thực và giá trị bị bóp méo bởi hoàn cảnh xã hội.

Vũ Trọng Phụng nổi tiếng với các phóng sự điều tra xã hội sắc sảo, táo bạo, phơi bày những góc khuất của xã hội đương thời một cách chân thực và mạnh mẽ. Các phóng sự như 'Cơm thầy cơm cô', 'Kỹ nghệ lấy Tây', 'Cạm bẫy người' đã tạo nên tiếng vang lớn, khẳng định tài năng và đóng góp của ông ở thể loại này.

Chi tiết mụ 'toàn quyền quyết định về cái giá' của những người lao động, không cho họ quyền tự quyết hay mặc cả, thể hiện rõ sự độc đoán, tàn nhẫn và vai trò kẻ bóc lột của mụ trong 'chợ người'.

Là một tác phẩm phóng sự, dựa trên điều tra và ghi chép hiện thực, đoạn trích cung cấp cái nhìn chân thực, sống động về tình hình kinh tế, xã hội và đời sống của tầng lớp lao động nghèo ở Việt Nam dưới thời Pháp thuộc, đặc biệt là nạn thất nghiệp và cảnh 'chợ người'.

Tâm lý của họ thường là lo âu, sợ sệt, khúm núm, cam chịu, chỉ mong có ai đó thuê mình. Điều này phản ánh sự bất lực, phụ thuộc hoàn toàn vào người khác, và thân phận thấp kém, không có quyền tự quyết định cuộc đời mình.

Đoạn trích cho thấy sự thiếu vắng trầm trọng của sự hỗ trợ và bảo vệ từ xã hội đối với người lao động nghèo trong quá khứ. Điều này gợi mở suy nghĩ về trách nhiệm của xã hội hiện đại trong việc tạo việc làm, đảm bảo an sinh xã hội, bảo vệ quyền lợi người lao động để không ai phải rơi vào hoàn cảnh tủi nhục như vậy.

Trong thị trường lao động hiện đại (ở các xã hội phát triển), có hệ thống pháp luật bảo vệ người lao động, công đoàn, các sàn giao dịch việc làm chính thức, hợp đồng lao động, mức lương tối thiểu... Còn 'chợ người' trong tác phẩm là một nơi mua bán sức lao động phi chính thức, tàn nhẫn, nơi người lao động hoàn toàn không có quyền lợi, không được bảo vệ, bị định giá như món hàng.

Ngôn ngữ trần trụi, trực diện giúp phơi bày hiện thực một cách rõ nét, không che đậy, tạo ấn tượng mạnh mẽ về sự tàn khốc của cảnh tượng. Nó phù hợp với đặc trưng của phóng sự và làm tăng sức tố cáo, phê phán của tác phẩm.

Giai đoạn 1930-1945 là thời kỳ phát triển rực rỡ của phóng sự Việt Nam. Các tác phẩm phóng sự đã trở thành những 'tập hồ sơ' chân thực, sống động về hiện thực xã hội, vạch trần những bất công, thối nát, góp phần thức tỉnh lương tri xã hội và có giá trị như những tài liệu lịch sử quý giá.

Các tác phẩm này đều tập trung phản ánh sự bóc lột, áp bức, nghèo đói và sự tha hóa của con người trong xã hội cũ. Cách tiếp cận chung là đi sâu vào hiện thực đời sống, khắc họa số phận bi thảm của người lao động, nông dân bằng ngòi bút chân thực, sắc lạnh, mang tính chất tố cáo và nhân đạo sâu sắc.

Nhan đề mang tính chất mỉa mai và nhức nhối. Nó đối lập trực tiếp với hiện thực phũ phàng được miêu tả, nơi 'giá trị làm người' của những người lao động bị tước đoạt, hạ thấp đến mức không còn gì. Nhan đề gợi lên câu hỏi day dứt về ý nghĩa của sự tồn tại khi con người bị đối xử như món hàng.

Cảnh tượng 'chợ người' là lời cảnh tỉnh về hậu quả của một xã hội bất công, thiếu vắng lòng nhân ái và sự bảo vệ con người. Nó cho thấy tầm quan trọng sống còn của việc xây dựng một xã hội mà ở đó, mỗi cá nhân, dù ở hoàn cảnh nào, cũng được đối xử bằng sự tôn trọng, có cơ hội lao động, và giá trị làm người được đề cao, không bị chà đạp bởi hoàn cảnh hay sự bóc lột.

Câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về bối cảnh xã hội và quan niệm về giá trị con người trong giai đoạn lịch sử cụ thể. Trong xã hội thuộc địa nửa phong kiến, địa vị xã hội và tài sản thường quyết định cách một người được đối xử và giá trị của họ, khác với phẩm giá nội tại hay đóng góp cho cộng đồng.

Đoạn trích 'Cái giá trị làm người' thuộc phóng sự 'Cơm thầy cơm cô', mô tả cảnh những người lao động nghèo khổ, thất nghiệp tụ tập ở 'chợ người' để tìm việc làm thuê, phản ánh rõ nét tình trạng thất nghiệp và sự bóc lột sức lao động.

'Chợ người' là nơi con người bị rao bán, bị định giá như một món hàng, thể hiện sự hạ thấp, tước đoạt phẩm giá và 'giá trị làm người' của họ, biến họ thành công cụ kiếm lời cho kẻ khác.

Vũ Trọng Phụng thường dùng ngôn ngữ trực diện, khắc nghiệt, đôi khi pha chút mỉa mai hoặc chua chát khi miêu tả cảnh 'bán người', nhấn mạnh sự cùng quẫn, bế tắc và sự mất mát nhân phẩm của những con người này khi họ phải chấp nhận để người khác định đoạt giá trị bản thân.

Việc mụ 'đưa người' định giá và chi phối hoàn toàn những người lao động cho thấy họ không còn quyền làm chủ sức lao động hay cuộc sống của mình, mà bị biến thành công cụ kiếm lời cho tầng lớp trung gian, thể hiện sự bóc lột trắng trợn và phi nhân tính.

Chi tiết này cho thấy sự mâu thuẫn đau lòng: người mẹ phải hy sinh bản năng thiêng liêng nhất (nuôi con mình) để đổi lấy miếng cơm manh áo, phục vụ người khác, chứng tỏ sự túng quẫn đẩy con người vào tình thế phải đánh đổi cả những giá trị cốt lõi nhất để tồn tại, làm mờ đi ranh giới giữa con người và vật.

Thái độ khinh khỉnh, ban ơn của người đi thuê đối lập với sự khúm núm, van lơn của người đi xin việc cho thấy mối quan hệ chủ - tớ, kẻ bóc lột - người bị bóc lột, nơi giá trị con người bị định đoạt bởi địa vị và tiền bạc, tạo nên sự phân hóa và cách biệt sâu sắc giữa các tầng lớp.

Là một phóng sự, tác phẩm sử dụng các phương pháp thu thập thông tin của báo chí như quan sát trực tiếp, ghi chép, phỏng vấn (thể hiện qua các đoạn đối thoại), thống kê (dù không chi tiết) để trình bày sự thật khách quan, tăng tính chân thực cho bức tranh xã hội.

Lời thoại trực tiếp giúp bộc lộ chân thực tâm trạng, thái độ, cách nghĩ của từng hạng người. Qua lời nói, ta thấy sự khát khao được làm người, sự nhẫn nhục, sự xảo quyệt, sự khinh miệt... Điều này giúp người đọc cảm nhận rõ hơn sự va chạm, xung đột và cách 'giá trị làm người' bị định đoạt trong các mối quan hệ xã hội.

Trong hoàn cảnh cùng cực, khi miếng cơm manh áo là ưu tiên hàng đầu, 'giá trị làm người' của họ bị hạ thấp, chỉ còn được đong đếm bằng khả năng lao động, sức khỏe, tuổi tác - những yếu tố quyết định mức 'giá' họ có thể bán được hoặc có tìm được việc làm hay không.

Việc họ chấp nhận đứng ở 'chợ người' để chờ được 'bán', để người khác định giá, thể hiện sự bất lực, chấp nhận số phận bị coi rẻ, không còn đường nào khác để mưu sinh, qua đó làm nổi bật sự tuyệt vọng và sự xói mòn 'giá trị làm người'.

Người kể chuyện không chỉ thuật lại sự việc mà còn thể hiện thái độ xót xa, căm phẫn trước thực trạng xã hội phi nhân tính. Thái độ này định hướng cảm xúc cho người đọc, lên án chế độ xã hội đã đẩy con người vào cảnh khốn cùng, làm mất đi 'cái giá trị làm người' vốn có.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng kiến thức về bối cảnh và nội dung tác phẩm để suy luận về giải pháp. Để phục hồi 'giá trị làm người', cần giải quyết tận gốc các vấn đề xã hội gây ra sự cùng quẫn và bóc lột: tạo việc làm, đảm bảo quyền lợi người lao động, thay đổi quan niệm về con người.

Phóng sự ra đời trong bối cảnh kinh tế khủng hoảng, thất nghiệp tràn lan. Nó phản ánh trực tiếp và chân thực một vấn đề nóng bỏng, bức xúc của xã hội lúc bấy giờ, có tác dụng thức tỉnh lương tri và lay động dư luận.

Tác phẩm nhấn mạnh việc con người bị biến thành món hàng, bị định giá và mua bán như vật thể, thể hiện sự coi thường, tước đoạt phẩm giá con người - đây là biểu hiện sâu sắc nhất của sự xuống cấp đạo đức và tính nhân văn trong xã hội.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ, vận dụng kiến thức từ tác phẩm vào bối cảnh hiện tại. Dù xã hội đã thay đổi, các vấn đề như sự bất bình đẳng, tình trạng bóc lột sức lao động (dưới những hình thức khác), sự coi trọng vật chất hơn con người, và việc một số người vẫn phải đánh đổi phẩm giá để mưu sinh vẫn tồn tại ở những mức độ khác nhau.

Nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng trong tác phẩm này chủ yếu vạch trần và lên án sự thối nát, bất công của chế độ xã hội cũ, những kẻ trung gian bóc lột, và cả sự nhẫn nhục đến mức đánh mất phẩm giá của một bộ phận người lao động do hoàn cảnh xô đẩy.

Phóng sự với đặc trưng là sự kết hợp giữa tính thời sự, sự thật khách quan của báo chí và bút pháp văn học, cho phép tác giả phản ánh trực diện, chân thực và có sức lay động mạnh mẽ về những vấn đề nhức nhối đang diễn ra trong xã hội, tăng tính thuyết phục cho những gì được phơi bày.

Kẻ bóc lột (mụ 'đưa người', chủ nhà) nhìn người lao động như món hàng, định giá dựa trên lợi ích của họ. Ngược lại, người lao động vẫn còn chút gì đó níu giữ, dù chỉ là sự khúm núm, van lơn để được thuê, cho thấy họ vẫn khao khát được làm việc, được sống một cuộc đời có ý nghĩa dù rất nhỏ nhoi, chứ không muốn bị coi rẻ như vật. Sự đối lập này thể hiện mâu thuẫn về cách nhìn nhận giá trị con người.

Dù ngòi bút sắc sảo, trào phúng, tác phẩm vẫn cho thấy sự xót xa sâu sắc của tác giả trước số phận bi đát của những người lao động, sự đồng cảm với nỗi đau khổ của họ. Việc ông phơi bày sự thật tàn nhẫn chính là cách ông lên tiếng bảo vệ 'cái giá trị làm người' đang bị chà đạp.

Câu hỏi yêu cầu đặt mình vào tình huống và phân tích thách thức. Trong bối cảnh đó, thách thức lớn nhất là sự túng quẫn, nghèo đói đẩy con người vào tình thế phải đánh đổi, thỏa hiệp, hoặc chấp nhận bị coi rẻ để tồn tại, khiến việc giữ vững phẩm giá và lòng tự trọng trở nên cực kỳ khó khăn.

Thông điệp cốt lõi của tác phẩm là sự lên án chế độ xã hội bất công đã tước đoạt, chà đạp lên phẩm giá và quyền được sống như con người của những người lao động nghèo.

Thất nghiệp đẩy con người vào cảnh cùng quẫn, không có nguồn thu nhập, buộc họ phải chấp nhận mọi công việc, mọi điều kiện, thậm chí là để người khác định giá sức lao động và nhân phẩm của mình, từ đó làm xói mòn dần 'cái giá trị làm người' của họ.

So sánh con người với 'pho tượng' nhấn mạnh sự bất động, vô hồn, chờ đợi thụ động, gợi lên cảm giác về sự vật hóa, sự mất đi sức sống, sự chủ động và cả phẩm giá của con người trong hoàn cảnh khắc nghiệt.

Trong phóng sự, tác giả thường sử dụng các tên gọi, cách xưng hô mang tính khái quát ('người đàn bà', 'ông già', 'thằng bé') hoặc gọi thẳng bản chất công việc ('mụ đưa người', 'thầy kí', 'cô đầm') thay vì tên riêng cụ thể, nhằm nhấn mạnh tính điển hình của hoàn cảnh, thân phận, hoặc vai trò xã hội, đồng thời gợi lên sự xót xa cho những con người bị đánh mất danh tính cá nhân trong cái 'chợ người'.

Giá trị hiện thực của tác phẩm nằm ở việc phơi bày sự thật xã hội một cách khách quan, chân thực. Nhận xét 'làm đẹp thêm hiện thực' là trái ngược với bản chất phê phán, vạch trần của tác phẩm hiện thực phê phán nói chung và phóng sự này nói riêng.

Hành động 'mặc cả' biến sức lao động và cả con người thành món hàng, giá trị của họ bị định đoạt bởi cung cầu thị trường và sự chi phối của kẻ môi giới/người thuê, làm mất đi sự tôn trọng đối với công sức và phẩm giá của họ. Họ không còn là chủ thể mà là đối tượng bị định giá.

Sự khác biệt cốt lõi nằm ở việc họ có còn được đối xử như một con người có phẩm giá, có quyền tự quyết, hay bị biến thành công cụ, món hàng bị định đoạt bởi người khác và hoàn cảnh. Trong tác phẩm, sự phân biệt này gắn liền với địa vị xã hội và tiền bạc.

Đoạn trích mang giọng điệu hiện thực khắc nghiệt, phơi bày sự thật tàn nhẫn. Giọng điệu này kết hợp với sự xót xa, chua chát của tác giả trước số phận con người và sự căm phẫn đối với chế độ xã hội bất công.

Việc học tác phẩm này không chỉ là nhớ nội dung mà quan trọng hơn là phân tích, hiểu sâu sắc về các vấn đề xã hội, nhân văn, từ đó nâng cao khả năng tư duy phản biện, phân tích hiện thực và nhận thức về giá trị con người trong các bối cảnh khác nhau, bao gồm cả liên hệ với hiện tại.

Câu hỏi yêu cầu xác định thể loại và đặc trưng nổi bật. Văn bản là phóng sự. Đặc trưng của phóng sự là phản ánh hiện thực xã hội thông qua sự kiện, con người có thật và thường kết hợp điều tra, phỏng vấn, miêu tả hiện trường để tăng tính xác thực và sức tố cáo.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của hình ảnh biểu tượng. "Chợ người" nơi con người bị đem ra ngã giá, mua bán như món hàng, thể hiện sự cùng quẫn, bế tắc đến mức mất đi phẩm giá, bị hạ thấp giá trị.

Câu hỏi yêu cầu phân tích chi tiết để làm rõ một đặc điểm tâm lý. Sự 'khúm núm, dè dặt' khi giao tiếp với người môi giới hay chủ là biểu hiện của sự yếu thế, phụ thuộc, không dám đòi hỏi hay thể hiện bản thân, chỉ mong được chấp nhận.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò và ý nghĩa biểu tượng của nhân vật. Mụ ta là người trung gian, lợi dụng hoàn cảnh khốn cùng của người khác để trục lợi, thể hiện sự tàn nhẫn, vô nhân đạo của một bộ phận trong xã hội.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thủ pháp nghệ thuật. Lời thoại trực tiếp giúp tái hiện chân thực không khí, ngôn ngữ, và đặc biệt là bộc lộ trực tiếp tâm trạng, tính cách, hoàn cảnh của các nhân vật, tăng tính khách quan và sức thuyết phục cho bài phóng sự.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa nhan đề. Nhan đề đặt ra vấn đề về phẩm giá, giá trị của con người khi họ bị đẩy vào hoàn cảnh cùng quẫn, phải bán sức lao động hoặc thậm chí là bản thân, cho thấy sự xói mòn, mất mát "giá trị làm người" trong xã hội đó.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về bối cảnh văn học. Tác phẩm của Vũ Trọng Phụng, đặc biệt là các phóng sự và tiểu thuyết, là đại diện xuất sắc của trào lưu hiện thực phê phán, phơi bày những mảng tối, thối nát của xã hội đương thời.

Câu hỏi yêu cầu phân tích nguyên nhân (cause-effect) dựa trên nội dung tác phẩm. Tác phẩm không chỉ miêu tả hiện tượng mà còn ngầm chỉ ra hệ thống xã hội (thực dân, phong kiến) với sự bất công, nghèo đói tràn lan, thiếu cơ hội là gốc rễ của vấn đề.

Câu hỏi yêu cầu so sánh và đánh giá ưu thế của thể loại. Phóng sự có tính thời sự, tính xác thực cao do dựa trên sự kiện, con người thật, điều tra thực tế, nên có sức mạnh tố cáo và lay động mạnh mẽ, trực tiếp hơn trong việc phơi bày các vấn đề nóng hổi.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp và rút ra bài học (application/evaluation). Tác phẩm cho thấy hoàn cảnh sống cực khổ, bị bóc lột có thể làm xói mòn nhân phẩm, biến con người thành công cụ. Bài học là cần trân trọng và bảo vệ giá trị, phẩm giá con người, đồng thời đấu tranh cho một xã hội công bằng hơn.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa một chi tiết cụ thể. Việc phải đi ở vú (cho con người khác bú) trong khi con mình ở nhà thiếu sữa thể hiện bi kịch của người mẹ nghèo, phải hy sinh tình mẫu tử, bán đi thứ thiêng liêng nhất để kiếm sống.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thái độ của tác giả qua tác phẩm. Dù là phóng sự khách quan, giọng điệu của Vũ Trọng Phụng luôn ẩn chứa sự xót xa, cảm thông sâu sắc với những số phận bất hạnh và lòng căm phẫn đối với xã hội bất công đã tạo ra bi kịch đó.

Câu hỏi yêu cầu phân tích kỹ thuật viết. Phóng sự của VTP thành công nhờ kết hợp sự kiện, số liệu thực tế (tính báo chí) với nghệ thuật miêu tả, xây dựng hình tượng, sử dụng ngôn ngữ giàu sức gợi (tính văn học), tạo nên tác phẩm vừa chân thực, khách quan vừa giàu cảm xúc, có sức lay động và tố cáo mạnh mẽ.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng kiến thức vào bối cảnh mới (application/evaluation). Vấn đề giá trị con người luôn là mối quan tâm xuyên thời đại. Dù hình thức bóc lột có thể thay đổi, nhưng tình trạng nghèo đói, thất nghiệp, sự bất bình đẳng vẫn tồn tại và ảnh hưởng đến phẩm giá, quyền sống của con người. Cần liên hệ với các vấn đề xã hội đương đại.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá phong cách. Phong cách phóng sự của VTP nổi bật ở tính chân thực, khách quan nhưng không khô khan, mà sắc sảo, giàu sức tố cáo, thường sử dụng ngôn ngữ đời thường nhưng có chọn lọc, chi tiết đắt giá để phơi bày hiện thực.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của bối cảnh. Không gian "chợ" (nơi mua bán hàng hóa) khi gắn với con người (chợ người) tạo nên sự đối lập gay gắt, nhấn mạnh sự vật hóa, hạ thấp con người xuống ngang hàng với đồ vật, làm nổi bật bi kịch mất giá trị làm người.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá và xác định đoạn văn hiệu quả nhất trong việc truyền tải cảm xúc/tình trạng. Đoạn miêu tả ánh mắt, dáng điệu khúm núm, những câu trả lời dè dặt, hay cảnh họ chờ đợi mỏi mòn, chỉ mong được ai đó 'rước về' sẽ thể hiện rõ nhất sự tuyệt vọng, thiếu hy vọng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối quan hệ (cause-effect). Thất nghiệp đẩy con người vào cảnh bần cùng, không có thu nhập, phải sống phụ thuộc, thậm chí bán rẻ sức lao động, từ đó mất đi vị thế xã hội, sự tự chủ, lòng tự trọng, dần dẫn đến sự xói mòn giá trị làm người.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá tính thời sự và giải thích. Phóng sự thường mang tính thời sự cao vì nó phản ánh các vấn đề nóng hổi, bức xúc của xã hội ngay tại thời điểm đó. "Chợ người" là một hiện tượng có thật, nhức nhối lúc bấy giờ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối quan hệ quyền lực. Chi tiết này cho thấy sự bất bình đẳng cực đoan, người lao động hoàn toàn ở thế yếu, bị động, không có tiếng nói trong việc định đoạt giá trị sức lao động của mình, quyền định đoạt nằm trọn trong tay kẻ môi giới bóc lột.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp thông điệp chính. Tác phẩm tố cáo xã hội thực dân phong kiến đã đẩy người dân vào cảnh khốn cùng, bị bóc lột, mất đi phẩm giá, cho thấy sự thối nát, vô nhân đạo của xã hội đó.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự đối lập trong miêu tả và thái độ. Với người tìm việc, tác giả miêu tả chi tiết vẻ ngoài, dáng điệu, lời nói thể hiện sự khốn khổ, tuyệt vọng, và bộc lộ sự xót xa, cảm thông. Với mụ đưa người, miêu tả sắc sảo hành vi bóc lột, ngôn ngữ xảo quyệt, thể hiện thái độ phê phán, căm ghét.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng kiến thức (application). Là phóng sự, văn bản cung cấp cái nhìn chân thực về đời sống của tầng lớp lao động nghèo, tình trạng thất nghiệp, các hình thức bóc lột, là nguồn tư liệu quý giá cho nghiên cứu lịch sử xã hội.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá cảm xúc và chọn chi tiết gây ấn tượng mạnh nhất. Việc con người bị định giá, mua bán như vật, đặc biệt là cảnh những người mẹ phải bán sữa, xa con để kiếm sống, là những chi tiết có sức nặng cảm xúc rất lớn.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tư tưởng. Tư tưởng nhân đạo của VTP thể hiện ở sự xót xa, đồng cảm sâu sắc với nỗi khổ của người nghèo, bị áp bức, lên án mạnh mẽ những thế lực, hiện tượng chà đạp lên phẩm giá con người, mong muốn con người được sống với đúng giá trị của mình.

Câu hỏi yêu cầu phân tích nguyên nhân chính. Dù có nhiều yếu tố, nguyên nhân cốt lõi được tác phẩm nhấn mạnh là sự bần cùng hóa do cơ cấu xã hội bất công, đẩy con người vào tình thế phải bán rẻ sức lao động, thậm chí nhân phẩm để tồn tại.