Đề Trắc nghiệm Củng cố, mở rộng trang 87- Kết nối tri thức (Kết Nối Tri Thức)

Nghiên cứu thu thập dữ liệu về phơi nhiễm (sử dụng điện thoại) và kết quả (chất lượng giấc ngủ) cùng lúc trên một quần thể xác định. Đây là đặc điểm điển hình của nghiên cứu cắt ngang, nhằm mô tả tình hình và mối liên hệ *tại một thời điểm*.

Tỷ lệ mắc bệnh tích lũy được tính bằng số ca mới mắc trong một nhóm chia cho tổng số người có nguy cơ ban đầu trong nhóm đó. Trong nhóm không hút thuốc, có 50 ca mới mắc trong tổng số 1000 người. Tỷ lệ = 50 / 1000 = 0.05 hay 5%.

RR = Tỷ lệ mắc tích lũy ở nhóm phơi nhiễm / Tỷ lệ mắc tích lũy ở nhóm không phơi nhiễm. CI(hút thuốc) = 150/1000 = 0.15. CI(không hút thuốc) = 50/1000 = 0.05. RR = 0.15 / 0.05 = 3.0.

RR = 3.0 nghĩa là nguy cơ mắc bệnh ở nhóm phơi nhiễm (hút thuốc) cao gấp 3 lần so với nhóm không phơi nhiễm (không hút thuốc).

Tỷ lệ hiện mắc điểm = (Số ca mắc bệnh tại một thời điểm / Tổng dân số tại thời điểm đó) * 100%. Tỷ lệ = (25.000 / 500.000) * 100% = 0.05 * 100% = 5%.

Nghiên cứu bệnh chứng (Case-control) bắt đầu bằng cách xác định những người đã mắc bệnh (ca bệnh) và so sánh tiền sử phơi nhiễm của họ với một nhóm người không mắc bệnh (chứng). Phương pháp này hiệu quả hơn cho bệnh hiếm vì không cần theo dõi một lượng lớn dân số trong thời gian dài để chờ bệnh xuất hiện.

Phát biểu 'nguy cơ thấp hơn 0.6 lần' chính là cách diễn giải của Nguy cơ tương đối (RR). RR = 0.6 cho thấy nguy cơ ở nhóm phơi nhiễm (tập thể dục thường xuyên) chỉ bằng 0.6 lần (hay thấp hơn 40%) so với nhóm không phơi nhiễm (ít vận động).

RR=2.0 nghĩa là nguy cơ ở nhóm A gấp 2 lần nhóm B. Điều này không có nghĩa là yếu tố X *chắc chắn gây ra* bệnh Y. Nghiên cứu quan sát chỉ có thể chỉ ra mối liên hệ, không phải bằng chứng tuyệt đối về nhân quả như RCT. Các lựa chọn khác đều là cách diễn giải đúng của RR=2.0 (nguy cơ gấp đôi, tăng 100%, nguy cơ ở A là 20% còn ở B là 10%).

Nghiên cứu thuần tập theo dõi các nhóm dựa trên tình trạng phơi nhiễm *trước khi* bệnh xảy ra, cho phép tính toán trực tiếp tỷ lệ mới mắc (incidence) và nguy cơ tương đối (RR). Nghiên cứu bệnh chứng bắt đầu từ kết quả (bệnh) và hồi cứu về phơi nhiễm, không thể tính trực tiếp tỷ lệ mới mắc và thường tính Tỷ số chênh (Odds Ratio) thay vì RR.

Tỷ lệ hiện mắc (Prevalence) đo lường số lượng các trường hợp mắc bệnh *hiện có* (cũ và mới) trong một quần thể tại một thời điểm hoặc trong một giai đoạn nhất định. Tỷ lệ mới mắc (Incidence) chỉ đo lường các trường hợp *mới* xuất hiện.

Ngẫu nhiên hóa giúp đảm bảo rằng các đặc điểm của bệnh nhân (tuổi, giới tính, mức độ nặng của bệnh, các yếu tố nguy cơ khác...) được phân bổ đều giữa các nhóm điều trị. Điều này giảm thiểu nguy cơ sai lệch chọn mẫu (selection bias) và tăng khả năng khác biệt về kết quả giữa các nhóm là do thuốc chứ không phải do sự khác biệt ban đầu giữa các nhóm.

Nghiên cứu cắt ngang chỉ chụp ảnh tình hình tại một thời điểm, nó không thể chứng minh được mối quan hệ nhân quả (cái nào có trước, cái nào có sau). Mối liên hệ mạnh mẽ có thể tồn tại, nhưng không thể chắc chắn rằng tiêu thụ đường *gây ra* béo phì chỉ từ nghiên cứu này. Các lựa chọn khác đều có thể là cách diễn giải hợp lý về mối liên hệ được tìm thấy trong nghiên cứu cắt ngang.

Incidence đo lường tốc độ xuất hiện các ca bệnh *mới* trong một quần thể có nguy cơ trong một khoảng thời gian nhất định. Prevalence đo lường số lượng các ca bệnh *hiện có* (cả cũ và mới) tại một thời điểm hoặc trong một giai đoạn. Incidence liên quan đến nguy cơ mắc bệnh, còn Prevalence liên quan đến gánh nặng bệnh tật trong cộng đồng.

Trong nghiên cứu bệnh chứng, bệnh nhân (ca bệnh) và người khỏe mạnh (chứng) được hỏi về các phơi nhiễm trong quá khứ. Bệnh nhân có thể nhớ lại hoặc báo cáo phơi nhiễm (như hút thuốc) khác với người khỏe mạnh do họ đã mắc bệnh (họ có thể cố gắng tìm nguyên nhân). Đây là sai lệch do nhớ lại (recall bias).

CI(thường xuyên) = 40 / 200 = 0.2. CI(ít dùng) = 20 / 200 = 0.1. RR = CI(thường xuyên) / CI(ít dùng) = 0.2 / 0.1 = 2.0.

RR = 2.0 nghĩa là nguy cơ xuất hiện triệu chứng lo âu ở nhóm sử dụng mạng xã hội X thường xuyên cao gấp 2 lần so với nhóm ít sử dụng.

Nghiên cứu bắt đầu bằng cách xác định nhóm có kết quả (bỏ học) và nhóm chứng (vẫn đi học), sau đó điều tra về các yếu tố (hoàn cảnh, học tập...) trong quá khứ hoặc hiện tại. Đây là đặc điểm của nghiên cứu bệnh chứng.

Tỷ lệ tử vong đo lường số lượng ca tử vong trong một quần thể trong một khoảng thời gian nhất định, thường được tính trên mỗi 1000 hoặc 100.000 dân.

Mỗi loại hình nghiên cứu có những ưu điểm và hạn chế riêng về khả năng suy luận nhân quả, nguy cơ sai lệch, và loại chỉ số có thể tính toán. Hiểu rõ loại hình nghiên cứu giúp đánh giá độ tin cậy của kết quả và mức độ có thể suy luận từ kết quả đó (ví dụ: chỉ là liên hệ hay có thể gợi ý nhân quả).

CI(ngồi lâu) = 90 / 300 = 0.3. CI(ít ngồi lâu) = 30 / 300 = 0.1. RR = 0.3 / 0.1 = 3.0.

RR = 3.0 nghĩa là nhóm ngồi lâu có nguy cơ đau lưng cao gấp 3 lần nhóm ít ngồi lâu. Lựa chọn 'cao hơn 200%' cũng đúng vì (3-1)*100% = 200%.

Nghiên cứu cắt ngang thu thập thông tin về phơi nhiễm và bệnh cùng lúc. Do đó, không thể biết yếu tố nào (phơi nhiễm hay bệnh) xuất hiện trước, điều cần thiết để thiết lập mối quan hệ nhân quả (nguyên nhân phải có trước kết quả).

Đây là một thử nghiệm can thiệp (chương trình giáo dục là can thiệp) với nhóm đối chứng (nhóm không tham gia chương trình). Mặc dù không nói rõ có ngẫu nhiên hóa hay không, nhưng cấu trúc có can thiệp và nhóm đối chứng là đặc trưng của thử nghiệm, gần nhất với thử nghiệm lâm sàng có đối chứng trong các lựa chọn (dù không phải là lâm sàng về thuốc).

Tỷ lệ hiện mắc điểm vào cuối năm = (Tổng số ca mắc bệnh hiện có vào cuối năm / Tổng dân số vào cuối năm) * 100%. Số ca hiện có cuối năm = 40 (từ nhóm ban đầu) + 25 (từ nhóm mới mắc) = 65. Giả sử dân số không thay đổi nhiều, vẫn là 1000. Tỷ lệ = (65 / 1000) * 100% = 6.5%.

Tỷ lệ mới mắc (Incidence) đo lường tốc độ xuất hiện các ca mới trong một khoảng thời gian nhất định (ví dụ: ca mới/năm). Tỷ lệ hiện mắc (Prevalence) thường là 'điểm' (tại một thời điểm) hoặc 'giai đoạn' (trong một giai đoạn, nhưng không đo lường tốc độ xuất hiện). RR là tỷ số giữa hai tỷ lệ mới mắc, cũng liên quan đến thời gian của nghiên cứu.

RR < 1.0 cho thấy yếu tố phơi nhiễm có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh. RR = 0.5 nghĩa là nguy cơ ở nhóm phơi nhiễm chỉ bằng 0.5 lần (hay 50%) so với nhóm không phơi nhiễm, tức là nguy cơ giảm đi 50%.

Nghiên cứu cắt ngang tương đối nhanh chóng và ít tốn kém vì chỉ thu thập dữ liệu tại một thời điểm. Nó hữu ích để mô tả tình hình sức khỏe (tỷ lệ hiện mắc) và khám phá các mối liên hệ tiềm năng để định hướng cho các nghiên cứu sâu hơn.

RR = Tỷ lệ mắc ở nhóm ăn nhiều rau / Tỷ lệ mắc ở nhóm ăn ít rau = (5/1000) / (10/1000) = 5 / 10 = 0.5.

RR = 0.5 nghĩa là nguy cơ mắc ung thư đại tràng ở nhóm ăn nhiều rau chỉ bằng 0.5 lần (hay giảm 50%) so với nhóm ăn ít rau.

Yếu tố gây nhiễu là yếu tố vừa liên quan đến yếu tố phơi nhiễm, vừa liên quan đến kết quả bệnh, và không nằm trên chuỗi nhân quả trực tiếp từ phơi nhiễm đến bệnh. Sự phân bố không đồng đều của yếu tố gây nhiễu giữa nhóm phơi nhiễm và không phơi nhiễm có thể làm sai lệch mối liên hệ thực sự giữa phơi nhiễm và bệnh.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện và đánh giá hiệu quả của biện pháp tu từ. Phép đối lập "Ngày" và "Đêm", "vất vả trăm bề" và "nghĩ trăm bề gian nan" được sử dụng rõ ràng, nhấn mạnh sự đối lập về thời gian và mức độ khó khăn, vất vả trong cuộc sống. Các phương án khác không phù hợp.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích văn học trong bối cảnh. Hiểu bối cảnh giúp giải mã các ẩn ý, tầng nghĩa, động cơ của nhân vật, và thông điệp tác giả muốn gửi gắm, vốn bị ảnh hưởng sâu sắc bởi thời đại. Các phương án khác chỉ là một phần hoặc không phải mục đích chính.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng kiến thức về các khuynh hướng văn học để phân loại. Việc tập trung miêu tả hiện thực xã hội, phơi bày những mặt trái, bất công là đặc trưng nổi bật của chủ nghĩa hiện thực phê phán. Các khuynh hướng khác có đặc điểm khác biệt.

Câu hỏi yêu cầu phân tích biện pháp tu từ và tác dụng. "Thuyền" và "bến" là những sự vật vô tri được gán cho hành động và cảm xúc của con người ("nhớ", "đợi"), thể hiện rõ phép nhân hóa. Đồng thời, chúng còn là biểu tượng cho mối quan hệ tình cảm (người đi - người ở, nam - nữ), mang tính ẩn dụ. Sự kết hợp này là nhân hóa kết hợp ẩn dụ, nhưng trọng tâm diễn tả tình cảm của bến (người ở) là qua hành động "khăng khăng đợi", thể hiện rõ tính chất nhân hóa.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích cấu trúc và hiệu quả của lập luận. Trích dẫn ý kiến chuyên gia là một cách sử dụng bằng chứng để tăng tính khách quan, khoa học và sức thuyết phục cho lập luận của mình. Các phương án khác không phản ánh đúng mục đích chính.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tâm trạng qua cảnh vật. Các chi tiết "lạnh lẽo", "trong veo", "bé tẻo teo" gợi lên sự tĩnh lặng, vắng vẻ, nhỏ bé của con người trước thiên nhiên, từ đó thể hiện sự cô đơn, uẩn khúc trong tâm hồn thi sĩ. Các phương án khác không phản ánh đúng cảm xúc chủ đạo.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích yếu tố tự sự. Ngôi kể quyết định điểm nhìn và phạm vi hiểu biết của người kể chuyện, từ đó ảnh hưởng đến cách thông tin được truyền tải, mức độ khách quan/chủ quan, và cách người đọc đồng cảm hoặc đánh giá nhân vật/sự kiện. Các phương án khác không đầy đủ hoặc sai lệch.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng kiến thức về đặc điểm các giai đoạn văn học. Việc sử dụng hình ảnh ước lệ, tượng trưng mang tính quy phạm là đặc trưng của văn học trung đại. Văn học hiện đại có xu hướng cá nhân hóa và đa dạng hóa hình ảnh. Các phương án khác không phù hợp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích nghệ thuật khắc họa nhân vật. Đoạn văn tập trung miêu tả hành động ("trừng mắt nhìn", "quát"), lời nói ("Này, nhà cô ở đâu?"), và ngoại hình ("mặt rỗ"), thể hiện rõ cách tác giả xây dựng nhân vật qua hành động, lời nói và ngoại hình. Các phương án khác chỉ đúng một phần hoặc sai.

Câu hỏi kiểm tra khả năng nhận diện giá trị của tác phẩm văn học. Việc "phản ánh chân thực đời sống xã hội" chính là nói đến giá trị hiện thực của tác phẩm. Các giá trị khác (nhân đạo, thẩm mỹ, lịch sử) có thể có nhưng nhận xét trên tập trung vào khía cạnh phản ánh hiện thực.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích biện pháp tu từ. Câu hỏi tu từ không dùng để hỏi thật mà để bộc lộ cảm xúc, suy ngẫm, hoặc nhấn mạnh ý. Do đó, người đọc cần tìm hiểu hàm ý, cảm xúc ẩn chứa đằng sau câu hỏi đó, thay vì tìm câu trả lời trực tiếp. Các phương án khác không đúng với bản chất của câu hỏi tu từ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa nhan đề. "Nhặt" gợi sự vô giá trị, dễ dàng có được, đối lập với ý nghĩa thiêng liêng của hôn nhân. Việc "nhặt" được vợ trong bối cảnh nạn đói cho thấy sự rẻ rúng, bi thảm của thân phận con người, đặc biệt là phụ nữ, khi cái đói đẩy họ vào tình cảnh cùng quẫn. Các phương án khác không phản ánh đầy đủ hoặc chính xác ý nghĩa của nhan đề.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thủ pháp kịch. Sự mâu thuẫn giữa lời nói và hành động/biểu cảm của nhân vật tạo nên kịch tính, thể hiện sự phức tạp, mâu thuẫn nội tâm hoặc sự giả dối của nhân vật. Đây là một dạng của mâu thuẫn kịch hoặc mỉa mai kịch. Phương án "mâu thuẫn kịch" là bao quát và phù hợp nhất.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cái tôi trữ tình. Việc khẳng định mình là "một", "riêng", "thứ nhất" thể hiện sự đề cao tuyệt đối cái tôi cá nhân, khẳng định sự độc đáo, duy nhất của bản thân. Đây là đặc trưng của cái tôi trong thơ lãng mạn, khác với cái tôi hòa nhập cộng đồng trong văn học trung đại. Các phương án khác không phản ánh đúng mức độ và tính chất của sự khẳng định này.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đặc trưng thơ trữ tình. Thơ trữ tình là nơi nhà thơ bộc lộ trực tiếp hoặc gián tiếp cảm xúc, suy tư của mình. Vì vậy, việc tập trung vào cảm xúc, tâm trạng được thể hiện qua ngôn ngữ, hình ảnh, nhịp điệu là cách quan trọng nhất để người đọc kết nối với tác phẩm. Các yếu tố khác (cốt truyện, nhân vật, sự kiện) là đặc trưng của thể loại tự sự, không phải trữ tình.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa hình ảnh trong thơ. "Đám mây ngũ sắc" thường gợi vẻ đẹp rực rỡ, tươi sáng, mang tính biểu tượng của những điều tốt lành, ước mơ, tương lai tươi sáng. Kết hợp với hình ảnh "nhà ngói mới", nó gợi lên niềm tin, hy vọng vào cuộc sống mới tốt đẹp hơn. Các phương án khác không phản ánh đúng ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh này.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đánh giá bài nghị luận. Tính thuyết phục của bài nghị luận phụ thuộc vào sự chặt chẽ, logic của lập luận (cách sắp xếp luận điểm, luận cứ) và tính xác đáng, đầy đủ của bằng chứng (luận cứ) được sử dụng để chứng minh cho luận điểm. Các yếu tố khác (ngôn ngữ bóng bẩy, cảm xúc, độ dài) không phải là yếu tố cốt lõi quyết định tính thuyết phục. Bằng chứng phải vừa xác đáng vừa được phân tích, lý giải rõ ràng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích kỹ thuật xây dựng nhân vật. Miêu tả nội tâm (suy nghĩ, cảm xúc, diễn biến tâm lý) là cách hiệu quả nhất để làm cho nhân vật trở nên sống động, có chiều sâu, giúp người đọc hiểu rõ động cơ hành động và đồng cảm với nhân vật. Các phương án khác không phản ánh đúng vai trò trung tâm này.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối quan hệ giữa hình thức (nhịp điệu) và nội dung/cảm xúc. Nhịp điệu nhanh, gấp gáp trong thơ thường đi liền với tâm trạng sôi nổi, hào hứng, phấn khích, hoặc diễn tả không khí khẩn trương, mạnh mẽ, dồn dập. Các phương án khác không phù hợp với hiệu quả biểu đạt của nhịp điệu nhanh.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích thủ pháp nghệ thuật. Việc lặp lại (điệp ngữ, điệp cấu trúc, hình ảnh lặp lại) là cách tác giả nhấn mạnh, khắc sâu một ý tưởng, cảm xúc, chủ đề hoặc đặc điểm nào đó, làm cho nó trở nên nổi bật và ám ảnh người đọc. Các phương án khác không phải mục đích chính của thủ pháp này.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đọc hiểu các thể loại đặc thù. Yếu tố huyền ảo, kỳ ảo trong văn học không chỉ để giải trí mà thường mang tính biểu tượng, ẩn chứa những suy ngẫm về hiện thực, con người, cuộc sống. Do đó, cần vượt qua lớp vỏ bề ngoài để tìm hiểu ý nghĩa tượng trưng, triết lý ẩn chứa. Các phương án khác chỉ dừng lại ở bề mặt hoặc sai lệch mục đích.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích yếu tố tự sự/kịch. Đối thoại là cách trực tiếp nhất để nhân vật bộc lộ tính cách, suy nghĩ, quan điểm, mối quan hệ với các nhân vật khác, đồng thời đẩy cốt truyện tiến triển. Các phương án khác không đầy đủ hoặc sai lệch.

Câu hỏi yêu cầu phân tích phong cách ngôn ngữ. Việc sử dụng từ ngữ biểu cảm mạnh mẽ cho thấy phong cách ngôn ngữ giàu cảm xúc, trực tiếp bộc lộ tâm trạng, khác với phong cách khách quan, trung tính hoặc sử dụng nhiều hình ảnh ước lệ. Các phương án khác không phù hợp.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích thơ trữ tình. Trong thơ trữ tình, cảnh vật thường không chỉ là phông nền mà còn là phương tiện để bộc lộ tâm trạng, cảm xúc của chủ thể trữ tình (tả cảnh ngụ tình). Vì vậy, mối quan hệ giữa cảnh vật và tâm trạng con người là yếu tố quan trọng cần phân tích. Các phương án khác không phải là mối quan hệ cốt lõi trong thơ trữ tình.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích cấu trúc tác phẩm. Kết thúc mở không áp đặt một kết luận, mà khuyến khích người đọc suy ngẫm, tưởng tượng, đưa ra những dự đoán hoặc liên hệ với hiện thực, làm cho tác phẩm có sức ám ảnh và gợi mở. Các phương án khác không phản ánh đúng hiệu quả của kết thúc mở.

Câu hỏi yêu cầu phân tích chi tiết nghệ thuật. Hình ảnh "vầng trăng mẹ" được so sánh với vầng trăng tự nhiên, nhưng được gán cho ý nghĩa biểu tượng: sự tròn đầy, vĩnh hằng của tình mẹ, luôn chiếu sáng, chở che cho con ngay cả trong những lúc khó khăn ("đêm gầy guộc con"). Đây là một hình ảnh ẩn dụ sâu sắc về tình mẫu tử. Các phương án khác không nắm bắt được đầy đủ ý nghĩa biểu tượng này.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đặc điểm văn học giai đoạn 1945-1975. Văn học giai đoạn này chủ yếu tập trung ca ngợi Tổ quốc, cách mạng, nhân dân, tinh thần anh hùng, và thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng. Các phương án khác không phản ánh đúng đặc trưng chủ đạo của dòng văn học này.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích ngôn ngữ nghệ thuật. Ngôn ngữ địa phương giúp tác phẩm gần gũi, chân thực, sống động hơn với đời sống, khắc họa rõ nét tính cách và môi trường sống của nhân vật, tạo sắc thái riêng. Các phương án khác không phải là hiệu quả chính hoặc sai lệch.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích cấu trúc thơ. Cấu trúc lặp lại có thể tạo sự liền mạch, nhấn mạnh ý, hoặc thể hiện sự trở về, sự tuần hoàn, sự khẳng định lại cảm xúc/chủ đề sau một quá trình phát triển. Nó không chỉ là hình thức mà còn mang ý nghĩa nghệ thuật sâu sắc. Các phương án khác không phản ánh đúng ý nghĩa của cấu trúc lặp lại.

Câu hỏi kiểm tra khả năng nhận diện giá trị nhân đạo. Giá trị nhân đạo thể hiện ở việc tác phẩm ca ngợi, đồng cảm, xót thương cho số phận con người, đặc biệt là những người yếu thế, bất hạnh; đồng thời tố cáo, lên án những thế lực chà đạp lên quyền sống và phẩm giá con người. Các phương án khác chỉ là một phần hoặc sai lệch về bản chất giá trị nhân đạo.

Nghiên cứu bệnh - chứng bắt đầu từ việc xác định nhóm người mắc bệnh (ca) và nhóm người không mắc bệnh (chứng), sau đó hồi cứu lại để tìm hiểu về các yếu tố phơi nhiễm (ở đây là thói quen sử dụng điện thoại).

Nghiên cứu cắt ngang thu thập dữ liệu về cả yếu tố phơi nhiễm và tình trạng bệnh (hoặc đặc điểm sức khỏe khác) tại một thời điểm duy nhất hoặc trong một khoảng thời gian ngắn xác định.

Tỷ lệ hiện mắc điểm là số ca bệnh hiện có tại một thời điểm nhất định chia cho tổng dân số tại thời điểm đó. Đầu năm 2023 có 50 ca mắc trên tổng số 800 công nhân. Tỷ lệ = 50 / 800 = 0.0625 hay 6.25%.

Tỷ lệ mới mắc tích lũy là số ca mới mắc trong một khoảng thời gian chia cho tổng số người có nguy cơ ban đầu. Số ca mới mắc trong năm 2023 là 150. Số người có nguy cơ ban đầu là tổng số công nhân trừ đi số người đã mắc bệnh từ trước (những người không còn nguy cơ mắc bệnh mới). Số người có nguy cơ ban đầu = 800 - 50 = 750. Tỷ lệ mới mắc = 150 / 750 = 0.2 hay 20%.

Nghiên cứu bệnh chứng là loại hình nghiên cứu hồi cứu, không thể tính trực ti???p tỷ lệ mới mắc hay nguy cơ tương đối. Chỉ số phù hợp nhất là Tỷ số chênh (Odds Ratio - OR).

OR = (Odds phơi nhiễm ở nhóm bệnh) / (Odds phơi nhiễm ở nhóm chứng). Odds phơi nhiễm ở nhóm bệnh = (Số ca bệnh phơi nhiễm) / (Số ca bệnh không phơi nhiễm) = 80 / (100-80) = 80 / 20 = 4. Odds phơi nhiễm ở nhóm chứng = (Số ca chứng phơi nhiễm) / (Số ca chứng không phơi nhiễm) = 40 / (200-40) = 40 / 160 = 0.25. OR = 4 / 0.25 = 16.

Trong nghiên cứu thuần tập, RR = (Tỷ lệ mới mắc ở nhóm phơi nhiễm) / (Tỷ lệ mới mắc ở nhóm không phơi nhiễm). Tỷ lệ mới mắc ở nhóm hút thuốc = 100 / 1000 = 0.1. Tỷ lệ mới mắc ở nhóm không hút thuốc = 10 / 1000 = 0.01. RR = 0.1 / 0.01 = 10.

RR = 10 nghĩa là nhóm phơi nhiễm (hút thuốc) có nguy cơ mắc bệnh (ung thư phổi) cao gấp 10 lần so với nhóm không phơi nhiễm. Điều này chỉ ra mối liên hệ mạnh mẽ giữa hút thuốc và ung thư phổi.

Trong nghiên cứu bệnh chứng, không thể tính trực tiếp RR. Tuy nhiên, khi bệnh hiếm gặp (tỷ lệ hiện mắc thấp), tỷ số chênh (OR) là một ước tính tốt cho nguy cơ tương đối (RR).

Nghiên cứu cắt ngang thu thập dữ liệu tại một thời điểm. Nó có thể mô tả tỷ lệ hiện mắc của béo phì và sự phân bố của các yếu tố (ăn uống, vận động) trong quần thể nghiên cứu tại thời điểm đó, cũng như mối liên hệ *tại thời điểm đó* giữa các yếu tố này với béo phì. Tuy nhiên, nó không thể xác định quan hệ nhân quả hay nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.

Nghiên cứu thuần tập theo dõi nhóm người phơi nhiễm và không phơi nhiễm theo thời gian để xem ai mắc bệnh. Do đó, nó cho phép tính trực tiếp tỷ lệ mới mắc (incidence) và nguy cơ tương đối (RR), giúp xác định trình tự thời gian giữa phơi nhiễm và bệnh, từ đó củng cố bằng chứng về mối quan hệ nhân quả.

Nghiên cứu bệnh chứng bắt đầu từ bệnh và hồi cứu về phơi nhiễm. Điều này dễ dẫn đến sai số hồi tưởng (recall bias) khi người bệnh có xu hướng nhớ lại yếu tố phơi nhiễm khác với người không bệnh. Nó cũng khó xác định được trình tự thời gian chính xác giữa phơi nhiễm và bệnh, và không thể tính trực tiếp tỷ lệ mới mắc/nguy cơ tương đối.

Thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng (Randomized Controlled Trial - RCT) là thiết kế nghiên cứu mạnh nhất để đánh giá hiệu quả của can thiệp. Việc phân nhóm ngẫu nhiên giúp giảm thiểu sai số và các yếu tố gây nhiễu, đảm bảo tính so sánh giữa nhóm can thiệp và nhóm đối chứng.

Trong dịch tễ học, việc xác định mối quan hệ nhân quả đòi hỏi nhiều bằng chứng từ nhiều nghiên cứu khác nhau (tiêu chuẩn Bradford Hill). Một nghiên cứu đơn lẻ, dù mạnh mẽ (như thuần tập), chỉ cung cấp bằng chứng củng cố cho giả thuyết nhân quả, chứ không khẳng định chắc chắn là A *gây ra* B một cách tuyệt đối.

Yếu tố gây nhiễu là một biến số liên quan đến cả yếu tố phơi nhiễm và kết cục (bệnh), nhưng bản thân nó không nằm trên con đường nhân quả từ phơi nhiễm đến bệnh. Sự hiện diện của yếu tố gây nhiễu có thể làm sai lệch ước tính về mối liên hệ giữa phơi nhiễm và bệnh.

Thói quen tập thể dục và ăn uống lành mạnh liên quan đến cả việc uống cà phê (có xu hướng đi kèm) và bệnh tim mạch (là yếu tố bảo vệ). Do đó, chúng có thể làm sai lệch mối liên hệ quan sát được giữa uống cà phê và bệnh tim mạch, đóng vai trò là yếu tố gây nhiễu.

Phân nhóm ngẫu nhiên (randomization) là phương pháp chính trong RCT để phân bổ các yếu tố gây nhiễu (đã biết và chưa biết) một cách đồng đều giữa các nhóm can thiệp và nhóm đối chứng, từ đó giảm thiểu ảnh hưởng của chúng lên kết quả.

Sai số chọn lọc xảy ra khi cách lựa chọn hoặc giữ chân người tham gia vào nghiên cứu dẫn đến sự khác biệt có hệ thống giữa các nhóm được so sánh (ví dụ: nhóm bệnh và nhóm chứng, hoặc nhóm phơi nhiễm và nhóm không phơi nhiễm), làm cho các nhóm này không còn đại diện cho quần thể gốc hoặc không thể so sánh được.

Sai số thông tin xảy ra khi dữ liệu về phơi nhiễm hoặc kết cục (bệnh) được thu thập hoặc đo lường một cách không chính xác hoặc khác biệt có hệ thống giữa các nhóm nghiên cứu. Sai số hồi tưởng (recall bias) là một dạng phổ biến của sai số thông tin, đặc biệt trong nghiên cứu bệnh chứng.

Đây là ví dụ điển hình của sai số hồi tưởng (recall bias), một dạng của sai số thông tin. Nó xảy ra khi tình trạng bệnh ảnh hưởng đến khả năng hoặc cách thức nhớ lại thông tin về phơi nhiễm trong quá khứ.

Tỷ lệ mới mắc (Incidence) là chỉ số đo lường sự xuất hiện của các ca bệnh mới. Có hai loại chính: tỷ lệ mới mắc tích lũy (Cumulative Incidence) và mật độ mới mắc (Incidence Density). Tỷ lệ hiện mắc (Prevalence) đo lường số ca bệnh hiện có (cũ và mới) tại một thời điểm hoặc trong một khoảng thời gian.

Tỷ lệ hiện mắc phụ thuộc vào cả tỷ lệ mới mắc và thời gian mắc bệnh. Nếu một bệnh có thời gian mắc kéo dài (ví dụ: bệnh mãn tính như tiểu đường, HIV) thì ngay cả khi tỷ lệ mới mắc không cao, số ca bệnh tích lũy tồn tại trong quần thể sẽ lớn, dẫn đến tỷ lệ hiện mắc cao.

Tỷ lệ tấn công (Attack Rate) là một dạng đặc biệt của tỷ lệ mới mắc tích lũy, được sử dụng phổ biến trong điều tra dịch tễ học các đợt bùng phát dịch bệnh cấp tính (ví dụ: ngộ độc thực phẩm).

Tỷ lệ tấn công ở nhóm phơi nhiễm (ăn salad tôm) = (Số người mắc bệnh trong nhóm phơi nhiễm) / (Tổng số người trong nhóm phơi nhiễm). Tỷ lệ tấn công = 75 / 100 = 0.75 hay 75%.

Tỷ lệ tấn công ở nhóm không phơi nhiễm (không ăn salad tôm) = (Số người mắc bệnh trong nhóm không phơi nhiễm) / (Tổng số người trong nhóm không phơi nhiễm). Tỷ lệ tấn công = 10 / 50 = 0.2 hay 20%.

Trong điều tra dịch cấp tính (một dạng nghiên cứu thuần tập ngắn hạn), tỷ lệ tấn công được tính toán cho cả nhóm phơi nhiễm và không phơi nhiễm. Nguy cơ tương đối (Relative Risk) được tính bằng cách chia tỷ lệ tấn công ở nhóm phơi nhiễm cho tỷ lệ tấn công ở nhóm không phơi nhiễm, giúp ước lượng mức độ tăng nguy cơ khi có phơi nhiễm.

RR = (Tỷ lệ tấn công ở nhóm ăn salad tôm) / (Tỷ lệ tấn công ở nhóm không ăn salad tôm). RR = 75% / 20% = 0.75 / 0.20 = 3.75.

RR = 3.75 có nghĩa là những người ăn salad tôm có nguy cơ mắc tiêu chảy cao gấp 3.75 lần so với những người không ăn.

Nguy cơ quy thuộc (Attributable Risk - AR), hay chênh lệch nguy cơ (Risk Difference - RD), được tính bằng Tỷ lệ mới mắc ở nhóm phơi nhiễm trừ đi Tỷ lệ mới mắc ở nhóm không phơi nhiễm. Nó đo lường số ca bệnh 'thêm' trong nhóm phơi nhiễm có thể được quy cho yếu tố phơi nhiễm.

AR = (Tỷ lệ tấn công ở nhóm ăn salad tôm) - (Tỷ lệ tấn công ở nhóm không ăn salad tôm). AR = 75% - 20% = 55% hay 0.55.

Câu hỏi kiểm tra khái niệm về tính giá trị nội tại (internal validity), tức là mức độ kết quả nghiên cứu chính xác cho quần thể đang được nghiên cứu, không bị ảnh hưởng bởi các sai sót trong thiết kế hoặc thực hiện.

Thiết kế nghiên cứu mô tả việc phân chia đối tượng tham gia một cách ngẫu nhiên vào các nhóm can thiệp khác nhau (đọc sách giấy vs xem video) và theo dõi kết quả. Đây là đặc điểm của thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng (RCT), hoặc trong bối cảnh giáo dục có thể gọi là thử nghiệm giáo dục ngẫu nhiên.

Tỷ lệ hiện mắc điểm được tính bằng (Số ca/người mắc bệnh/tình trạng tại một thời điểm) / (Tổng dân số tại thời điểm đó). Ở đây là 120 người hút thuốc / 500 người tham gia khảo sát = 0.24 hay 24%.

Tỷ lệ mới mắc tích lũy trong nhóm phơi nhiễm = (Số ca mới mắc trong nhóm phơi nhiễm) / (Tổng số người có nguy cơ ban đầu trong nhóm phơi nhiễm). Ở đây là 150 / 500 = 0.3 hay 30%.

Nguy cơ tương đối (RR) = (Tỷ lệ mới mắc tích lũy ở nhóm phơi nhiễm) / (Tỷ lệ mới mắc tích lũy ở nhóm không phơi nhiễm). Tỷ lệ mới mắc tích lũy ở nhóm phơi nhiễm là 150/500 = 0.3. Tỷ lệ mới mắc tích lũy ở nhóm không phơi nhiễm là 50/500 = 0.1. RR = 0.3 / 0.1 = 3.

RR = 3.0 có nghĩa là nhóm phơi nhiễm có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 3 lần so với nhóm không phơi nhiễm trong cùng khoảng thời gian theo dõi.

Sai lệch khi thu thập thông tin hoặc nhớ lại thông tin về phơi nhiễm hoặc kết quả giữa các nhóm nghiên cứu được gọi là sai lệch thông tin (Information bias). Cụ thể trong trường hợp này là sai lệch nhớ lại (Recall bias).

Yếu tố gây nhiễu (confounder) là yếu tố liên quan đến cả phơi nhiễm (uống cà phê) và kết quả (bệnh tim mạch), và không nằm trên con đường nhân quả trực tiếp từ phơi nhiễm đến kết quả. Việc không kiểm soát yếu tố gây nhiễu có thể làm sai lệch ước tính mối liên hệ.

Trong các tiêu chí của Bradford Hill để suy luận nhân quả, tính thực nghiệm (Experiment) là bằng chứng mạnh nhất, thường đến từ các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng (RCT) hoặc các nghiên cứu can thiệp khác, vì chúng cho phép kiểm soát tốt nhất các yếu tố gây nhiễu và thiết lập trật tự thời gian.

P < 0.05 có nghĩa là xác suất quan sát được kết quả như vậy (hoặc cực đoan hơn) nếu không có sự khác biệt thực sự giữa hai nhóm là dưới 5%. Do đó, các nhà nghiên cứu bác bỏ giả thuyết không (cho rằng không có sự khác biệt) và kết luận rằng sự khác biệt quan sát được có khả năng không phải do ngẫu nhiên.

Khoảng tin cậy 95% cho biết nếu lặp lại nghiên cứu nhiều lần, 95% các khoảng tin cậy được tính sẽ chứa giá trị RR thực của quần thể. Khoảng này không chứa giá trị 1 (giá trị null cho RR, biểu thị không có mối liên hệ), cho thấy mối liên hệ này có ý nghĩa thống kê và RR thực của quần thể có khả năng nằm trong khoảng từ 1.5 đến 2.8.

Tỷ lệ hiện mắc đo lường tất cả các trường hợp (cũ và mới) tồn tại trong một quần thể tại một thời điểm hoặc trong một khoảng thời gian, cho biết gánh nặng của bệnh. Tỷ lệ mới mắc chỉ đo lường số ca mới xuất hiện trong một quần thể có nguy cơ trong một khoảng thời gian nhất định, cho biết tốc độ phát triển của bệnh.

Nghiên cứu mô tả việc chọn các ca (học sinh bỏ học) và các chứng (học sinh không bỏ học) dựa trên tình trạng kết quả (bỏ học hay không), sau đó hồi cứu lại quá khứ để tìm hiểu về các yếu tố phơi nhiễm (các yếu tố nguy cơ). Đây là đặc điểm của nghiên cứu bệnh chứng.

Thiết kế bảng hỏi tốt, rõ ràng giúp giảm thiểu sai sót trong việc thu thập thông tin từ người trả lời, từ đó giảm thiểu sai lệch thông tin (Information bias).

Tỷ lệ rủi ro quy thuộc (AR) = (Tỷ lệ mới mắc ở nhóm phơi nhiễm) - (Tỷ lệ mới mắc ở nhóm không phơi nhiễm). AR = 20% - 5% = 15%. Đây là phần tỷ lệ mất thính lực ở nhóm phơi nhiễm được 'quy thuộc' hay 'gán cho' yếu tố phơi nhiễm (tiếng ồn).

AR = 15% có nghĩa là trong số những người làm việc trong môi trường tiếng ồn cao bị mất thính lực, có 15% trường hợp mất thính lực này có thể được quy cho (ngăn chặn được nếu loại bỏ) việc tiếp xúc với tiếng ồn.

Tính giá trị ngoại tại (External validity) hay khả năng khái quát hóa (Generalizability) đề cập đến mức độ mà kết quả từ mẫu nghiên cứu có thể được áp dụng hoặc khái quát hóa cho quần thể rộng lớn hơn hoặc các bối cảnh khác.

Biến rời rạc (Discrete variable) là loại biến định lượng mà giá trị của nó chỉ có thể là các số nguyên (ví dụ: số học sinh trong lớp, số lần mắc bệnh). Biến liên tục (Continuous variable) có thể nhận bất kỳ giá trị nào trong một khoảng (ví dụ: chiều cao, cân nặng). Biến định danh (Nominal variable) và biến thứ bậc (Ordinal variable) là biến định tính.

Trong phân bố dữ liệu bị lệch (skewed distribution), giá trị trung bình (Mean) bị ảnh hưởng mạnh bởi các giá trị ngoại lai (outliers) hoặc đuôi phân bố. Trung vị (Median) là giá trị nằm chính giữa khi dữ liệu được sắp xếp, ít bị ảnh hưởng bởi giá trị cực đoan, do đó thường là thước đo trung tâm tốt hơn cho dữ liệu lệch.

Việc không xem xét hoặc kiểm soát các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến cả biến độc lập (đọc sách) và biến phụ thuộc (điểm môn Văn) dẫn đến yếu tố gây nhiễu (confounding), làm sai lệch kết luận về mối quan hệ nhân quả.

Tính nhất quán đề cập đến việc mối liên hệ giữa phơi nhiễm và bệnh được quan sát thấy lặp đi lặp lại trong các nghiên cứu khác nhau, bởi các nhà nghiên cứu khác nhau, trên các quần thể khác nhau, trong các bối cảnh khác nhau. Điều này làm tăng niềm tin vào mối liên hệ nhân quả.

Phần phương pháp cung cấp thông tin chi tiết về cách nghiên cứu được thiết kế và thực hiện. Hiểu rõ phương pháp giúp người đọc đánh giá được tính giá trị (độ tin cậy và tính chính xác) của kết quả nghiên cứu, xác định các điểm mạnh, điểm yếu và khả năng khái quát hóa của nghiên cứu.

Nghiên cứu mô tả việc thu thập dữ liệu về phơi nhiễm (sử dụng mạng xã hội) và kết quả (mức độ hài lòng) cùng lúc tại một thời điểm cụ thể trên một quần thể. Đây là đặc điểm của nghiên cứu cắt ngang.

Nghiên cứu cắt ngang thu thập dữ liệu về phơi nhiễm và kết quả cùng một lúc. Điều này làm cho việc xác định yếu tố nào xuất hiện trước (phơi nhiễm hay kết quả) trở nên khó khăn hoặc không thể, do đó không thể thiết lập được tính trật tự thời gian (temporality) - một tiêu chí quan trọng để suy luận nhân quả.

Ngẫu nhiên hóa (randomization) trong các thử nghiệm giúp phân bố ngẫu nhiên các yếu tố gây nhiễu tiềm ẩn (như năng lực học tập ban đầu, hoàn cảnh gia đình, động lực học tập) giữa các nhóm nghiên cứu. Điều này làm cho các nhóm trở nên tương đồng nhất có thể ở thời điểm bắt đầu nghiên cứu, từ đó tăng tính giá trị nội tại và khả năng kết luận rằng sự khác biệt về kết quả (điểm số, sự hiểu bài) là do can thiệp (phương pháp giảng dạy mới) chứ không phải do các yếu tố khác.

Mối quan hệ liều lượng - đáp ứng (còn gọi là Gradient sinh học) có nghĩa là khi mức độ phơi nhiễm tăng lên, nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của kết quả cũng tăng theo một cách nhất quán. Ví dụ: hút càng nhiều thuốc lá, nguy cơ ung thư phổi càng cao. Đây là một bằng chứng mạnh mẽ ủng hộ mối quan hệ nhân quả.

Ý nghĩa thống kê chỉ ra rằng sự khác biệt hoặc mối liên hệ quan sát được ít có khả năng là do ngẫu nhiên. Ý nghĩa lâm sàng (hoặc thực tiễn) đề cập đến việc sự khác biệt hoặc mối liên hệ đó có đủ lớn hoặc quan trọng để có ý nghĩa trong thực hành (y tế, giáo dục, xã hội...) hay không. Một kết quả có thể có ý nghĩa thống kê nhưng không có ý nghĩa lâm sàng (ví dụ: giảm huyết áp 1mmHg bằng thuốc mới, p<0.05), hoặc ngược lại.

Quần thể đích là toàn bộ nhóm đối tượng mà nhà nghiên cứu muốn áp dụng hoặc khái quát hóa kết quả nghiên cứu của mình. Quần thể nghiên cứu (study population) là nhóm đối tượng mà nghiên cứu thực sự được tiến hành trên đó (thường là một phần của quần thể đích).

Nếu người phỏng vấn biết tình trạng nhóm của đối tượng, họ có thể vô tình đặt câu hỏi khác đi, ghi nhận thông tin khác đi, hoặc có thái độ khác, dẫn đến sai lệch trong cách thu thập thông tin. Đây là một dạng của sai lệch thông tin (Information bias), cụ thể hơn là sai lệch người phỏng vấn (Interviewer bias). Việc làm 'mù' (blinding) người phỏng vấn là để tránh sai lệch này.

RR = 4.5 cho thấy một mối liên hệ mạnh mẽ về mặt thống kê/dịch tễ học (nguy cơ cao gấp 4.5 lần). Tuy nhiên, bản thân chỉ số RR không thể khẳng định mối quan hệ này là nhân quả. Cần xem xét thêm thiết kế nghiên cứu (đây là nghiên cứu gì?), các yếu tố gây nhiễu đã được kiểm soát chưa, và các bằng chứng khác theo tiêu chí nhân quả. Do đó, kết luận 'sử dụng điện thoại thông minh GÂY ra điểm số thấp' là quá vội vàng chỉ dựa trên chỉ số RR.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ chính trong việc miêu tả mùa xuân. Hình ảnh "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần" sử dụng so sánh (ẩn dụ hoặc so sánh ngầm) để nhân hóa và gợi cảm hóa mùa xuân, biến khái niệm trừu tượng thành hình ảnh cụ thể, gợi cảm, thể hiện sự khao khát, vồ vập.

Câu hỏi kiểm tra khả năng phân tích tâm trạng dựa trên ngôn từ. Các câu "vội vàng một nửa", "không chờ", "xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua", "xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già" thể hiện sự ý thức sâu sắc về sự trôi chảy và tàn phai của thời gian, từ đó nảy sinh tâm trạng tiếc nuối, lo sợ và thái độ sống vội vàng để tận hưởng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của hình ảnh thơ. "Khi ta ở, đất đã hóa tâm hồn" thể hiện sự gắn bó, hòa quyện sâu sắc giữa con người và nơi mình sống, biến cảnh vật thành một phần của tâm hồn. "Khi ta đi, đất bỗng hóa lạ lùng" cho thấy sự xa cách về không gian khiến cảnh vật trở nên xa lạ, mất đi sự thân thuộc vốn có, nhấn mạnh sự thay đổi trong cảm nhận của con người khi không còn gắn bó trực tiếp.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện phong cách ngôn ngữ dựa trên đặc điểm. Đoạn văn sử dụng các thuật ngữ chuyên ngành (nghiên cứu khoa học, sức khỏe tinh thần, trầm cảm, lo âu), trích dẫn nguồn (báo cáo, hiệp hội), cấu trúc câu chặt chẽ, logic, mang tính khách quan, nhằm cung cấp thông tin và chứng minh một vấn đề. Đây là đặc trưng của phong cách ngôn ngữ khoa học.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích và áp dụng kiến thức về bối cảnh. Bối cảnh lịch sử - xã hội là yếu tố quan trọng nhất giúp người đọc hiểu được tại sao tác giả viết về vấn đề đó, quan điểm của họ chịu ảnh hưởng bởi những điều gì, và ý nghĩa, giá trị của tác phẩm trong thời đại nó ra đời.

Câu hỏi yêu cầu phân tích để xác định nội dung cốt lõi. Đoạn văn trình bày hai mặt của vấn đề AI ảnh hưởng đến lao động: vừa có thể thay thế, vừa tạo ra cơ hội mới. Do đó, nội dung chính là nhìn nhận một cách cân bằng, đa chiều về tác động của AI.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cấu trúc và vai trò của dẫn chứng trong bài nghị luận. Dẫn chứng cụ thể, số liệu giúp làm rõ, chứng minh cho luận điểm, tăng tính thuyết phục và khách quan cho bài viết.

Câu hỏi yêu cầu so sánh và phân biệt hai trào lưu văn học lớn. Văn học lãng mạn thường tập trung vào thế giới nội tâm, cảm xúc cá nhân, cái tôi lý tưởng, thoát ly thực tại. Văn học hiện thực phê phán lại đi sâu vào phản ánh hiện thực xã hội, bóc trần những bất công, thối nát, số phận bi kịch của con người trong xã hội cũ.

Câu hỏi kiểm tra khả năng phân tích hình thức thơ và mối liên hệ với nội dung/cảm xúc. Nhịp điệu (cách ngắt nghỉ) và vần luật (sự hòa âm của các tiếng cuối dòng) tạo nên nhạc điệu cho bài thơ, góp phần quan trọng vào việc biểu đạt cảm xúc, tâm trạng, và tạo nên ấn tượng thẩm mỹ cho người đọc.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mâu thuẫn trung tâm của vở kịch. Bi kịch của Trương Ba không chỉ là sống nhờ thể xác người khác, mà là sự xung đột giữa phần hồn cao khiết của ông với những ham muốn, thói quen tầm thường của thể xác hàng thịt, dẫn đến sự tha hóa, đánh mất chính mình. Đây là mâu thuẫn giữa hồn và xác, giữa khát vọng sống thanh cao và thực tại bị dung tục hóa.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về các tiêu chí đánh giá văn học. Giá trị nội dung liên quan đến tư tưởng, chủ đề, chiều sâu hiện thực, tính nhân đạo. Số lượng trang sách là yếu tố hình thức, không quyết định giá trị nội dung.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cách miêu tả nhân vật. Đoạn văn tập trung miêu tả ngoại hình (lưng còng, tóc bạc, mắt trũng) kết hợp với tư thế (ngồi nhìn, dõi theo) và bối cảnh (nắng cuối chiều, bóng đổ dài) để gợi lên sự già nua, cô đơn, chất chứa tâm sự và nỗi niềm về quá khứ hoặc điều gì đó đã mất của nhân vật.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đánh giá độ tin cậy của nguồn thông tin trong nghiên cứu văn học. Các công trình nghiên cứu chuyên sâu, sách chuyên khảo, hoặc các bài báo trên tạp chí khoa học của các nhà nghiên cứu uy tín thường dựa trên khảo cứu kỹ lưỡng, có kiểm chứng, nên có độ tin cậy cao hơn so với các nguồn không chính thống hoặc mang tính cá nhân.

Câu hỏi kiểm tra khả năng xây dựng luận điểm phụ cho một luận điểm chính. Luận điểm phụ cần cụ thể hóa luận điểm chính. Các phương án khác hoặc là quá chung chung, hoặc không trực tiếp nói về sức khỏe tinh thần, hoặc nói về mặt tích cực. Luận điểm "Việc so sánh bản thân với hình ảnh 'hoàn hảo' trên mạng xã hội dễ dẫn đến cảm giác tự ti, lo âu, thậm chí trầm cảm" trực tiếp làm rõ cách mạng xã hội ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ. Cả hai câu đều sử dụng phép so sánh: "mây trắng... như tấm lụa", "Nắng vàng như mật ong". Phép so sánh giúp liên tưởng, làm cho hình ảnh trở nên cụ thể, sống động và giàu sức gợi cảm hơn.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích thơ trữ tình. 'Cái tôi' trữ tình thể hiện qua cảm xúc, suy nghĩ, cái nhìn riêng của nhà thơ. Những yếu tố biểu hiện trực tiếp 'cái tôi' bao gồm ngôn từ (đặc biệt là từ ngữ biểu cảm), hình ảnh (thường mang tính chủ quan, tâm trạng), và giọng điệu (thái độ, cảm xúc của nhà thơ thể hiện qua lời thơ).

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đối tượng của nghị luận văn học. Nghị luận văn học tập trung vào các khía cạnh nội dung (nhân vật, chủ đề, tư tưởng) và nghệ thuật (ngôn ngữ, cấu trúc, biện pháp tu từ) của tác phẩm. Doanh thu từ việc xuất bản tác phẩm là vấn đề kinh tế, không thuộc phạm vi phân tích, đánh giá giá trị văn học của tác phẩm.

Câu hỏi kiểm tra đặc điểm phong cách ngôn ngữ thông tin. Văn bản thông tin nhằm cung cấp sự kiện, dữ liệu, kiến thức một cách khách quan, chính xác. Do đó, ngôn ngữ cần rõ ràng, mạch lạc, dùng từ ngữ chính xác, tránh mơ hồ, giàu cảm xúc hoặc sử dụng nhiều biện pháp tu từ mang tính biểu cảm cá nhân.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng tóm tắt. Tóm tắt đòi hỏi người đọc/người viết phải xác định được những ý chính, thông tin cốt lõi của văn bản gốc và diễn đạt lại chúng một cách ngắn gọn, súc tích bằng ngôn từ của mình, đồng thời giữ nguyên được nội dung và ý nghĩa cơ bản.

Câu hỏi yêu cầu phân tích không khí/tâm trạng được gợi tả. Các yếu tố như "đêm", "tiếng côn trùng rả rích", "hơi lạnh ẩm", "ngọn đèn dầu leo lét", "bóng người chập chờn, cô độc" cùng nhau tạo nên một không khí u buồn, tĩnh mịch, gợi cảm giác cô đơn, hiu quạnh.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng tư duy phản biện và thảo luận. Câu hỏi phản biện nhằm mục đích làm rõ vấn đề, thách thức các giả định, khám phá các khía cạnh khác, từ đó giúp người nghe/người tham gia suy nghĩ sâu hơn, nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện và sâu sắc hơn.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của chi tiết nghệ thuật. Những hành động này (vụng về, suýt đánh chết cháu) hoàn toàn trái ngược với bản tính hiền lành, khéo léo của Trương Ba ban đầu, cho thấy sự đồng hóa, nhiễm độc của phần hồn trước sự chi phối của thể xác hàng thịt, biểu hiện rõ nét quá trình tha hóa, đánh mất bản thân của Trương Ba.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đặc trưng thơ. Thơ trữ tình tập trung biểu hiện cảm xúc, suy nghĩ cá nhân của nhà thơ. Các yếu tố đặc trưng của thơ bao gồm: hình ảnh, ngôn từ giàu sức gợi cảm, nhạc điệu (vần, nhịp), cấu tứ (sắp xếp ý, hình ảnh). Cốt truyện và nhân vật là đặc trưng của tự sự/kịch.

Câu hỏi kiểm tra khả năng đánh giá. Sau khi phân tích vấn đề, việc đề xuất giải pháp (nếu có thể) cho thấy người viết không chỉ dừng lại ở việc nhận diện và phân tích vấn đề, mà còn có tư duy tích cực, mang tính xây dựng, thể hiện trách nhiệm và mong muốn góp phần giải quyết vấn đề đó trong thực tế.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng/ẩn dụ của hình ảnh. "Con đường mòn" ở đây không chỉ con đường vật lý mà là ẩn dụ cho lối sống cũ, quen thuộc, an toàn nhưng thiếu sáng tạo, đột phá, dẫn đến sự tẻ nhạt, đơn điệu trong cuộc sống.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đặc trưng sử thi. Nhân vật trung tâm trong sử thi thường là những người anh hùng mang sức mạnh phi thường, đại diện cho cộng đồng, thực hiện những kỳ tích gắn liền với vận mệnh của cả dân tộc hoặc bộ lạc. Họ không chỉ là cá nhân mà còn là biểu tượng của sức mạnh tập thể, ý chí cộng đồng.