Đề Trắc nghiệm Hướng dẫn tự học trang 33 – Cánh diều (Cánh Diều)

Đoạn thơ sử dụng các cụm từ như "cheo leo", "núi cao vực thẳm", "đèo heo hút gió" để cường điệu mức độ hiểm trở, hoang vắng của không gian Tây Bắc, đồng thời gợi cảm giác nhỏ bé, cô đơn của con người trước thiên nhiên hùng vĩ. Đây là đặc trưng của biện pháp tu từ nói quá (phóng đại).

Luận điểm là ý kiến, quan điểm cốt lõi mà người viết muốn thuyết phục người đọc tin theo. Việc xác định luận điểm chính là bước đầu tiên và quan trọng nhất để nắm bắt được nội dung, mục đích và mạch lập luận của toàn bộ văn bản nghị luận.

Từ "vụng về" được dùng để miêu tả "màn kịch", ám chỉ sự giả tạo, thiếu tự nhiên và dễ bị nhận ra. Việc sử dụng từ này cho thấy rõ sự đánh giá tiêu cực, thái độ phê phán của người viết đối với những hành động được nhắc đến.

Hành động, lời nói và suy nghĩ của nhân vật là những biểu hiện trực tiếp nhất về nội tâm, tính cách, quan điểm và thái độ của họ. Thông qua cách nhân vật hành xử, nói chuyện và suy nghĩ trong các tình huống khác nhau, người đọc mới có thể hình dung và hiểu sâu sắc về con người đó.

Nhịp điệu và vần thơ là những yếu tố nhạc tính quan trọng của thơ ca. Chúng tạo nên âm hưởng, gợi cảm xúc và góp phần thể hiện nội dung, ý tứ của bài thơ. Phân tích nhịp điệu và vần giúp người đọc cảm nhận được dòng chảy cảm xúc, sự nhấn nhá, và không khí chung mà nhà thơ muốn truyền tải.

Trong tác phẩm tự sự, các sự kiện thường được kết nối với nhau theo quan hệ nhân quả. Việc phân tích mối quan hệ này giúp người đọc hiểu được tại sao các tình tiết diễn ra như vậy, nguyên nhân dẫn đến kết quả, từ đó làm sáng tỏ diễn biến cốt truyện, sự phát triển của nhân vật và thông điệp của tác phẩm.

Văn bản thông tin chủ yếu cung cấp sự kiện, dữ liệu, kiến thức một cách khách quan và chính xác nhằm mục đích truyền tải thông tin. Văn bản văn học sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc, chủ yếu nhằm mục đích biểu đạt tâm tư, tình cảm, suy nghĩ của tác giả và gợi lên sự đồng cảm, suy ngẫm ở người đọc, tính hư cấu có thể có.

Phần "Tri thức Ngữ văn" cung cấp các khái niệm, thuật ngữ, kiến thức nền tảng về thể loại, phong cách, biện pháp tu từ, lý luận văn học... liên quan đến các văn bản sẽ học trong bài. Nắm vững tri thức này giúp người học có công cụ và cơ sở lý thuyết để đọc hiểu, phân tích văn bản một cách hiệu quả hơn.

So sánh đòi hỏi người đọc phải tìm ra điểm giống và khác nhau giữa hai đối tượng (văn bản). Quá trình này rèn luyện kỹ năng phân tích chi tiết, nhận diện đặc điểm riêng biệt, so sánh phong cách, nội dung, nghệ thuật và rút ra nhận xét sâu sắc hơn về từng văn bản cũng như mối liên hệ giữa chúng.

Điệp từ "về" trong đoạn thơ này không chỉ đơn thuần là sự trở lại về địa lý mà còn gợi không khí khẩn trương, sôi động của cuộc kháng chiến, sự hội tụ, sum họp của những người con từ khắp nơi về với chiến khu Việt Bắc - trung tâm của cuộc kháng chiến.

Trong thơ hiện đại, đặc biệt là thơ tự do, cấu trúc bài thơ thường không theo khuôn mẫu truyền thống mà được tổ chức theo dòng chảy cảm xúc, suy nghĩ, hình ảnh. Việc phân tích cấu tứ (cách tổ chức các ý, hình ảnh, cảm xúc) và mạch liên tưởng của nhà thơ là chìa khóa để nắm bắt được logic nội tại và thông điệp của bài thơ.

Đoạn văn đặt câu hỏi "Tại sao...?" và sau đó đưa ra các lý do, dẫn chứng (môi trường là nguồn sống, ô nhiễm đe dọa sức khỏe, biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học) để giải thích và làm rõ nguyên nhân của vấn đề (phải bảo vệ môi trường) và hậu quả nếu không hành động. Đây là đặc trưng của thao tác lập luận giải thích.

Trong kịch, hành động và lời thoại là phương tiện chủ yếu để nhân vật thể hiện mình. Thông qua những gì nhân vật nói và làm trên sân khấu, người đọc/người xem mới có thể suy đoán, cảm nhận và hiểu được nội tâm, động cơ, tính cách của họ. Các yếu tố khác như cảnh trí, phục trang chỉ mang tính bổ trợ.

Trong câu, cả "lãng phí" và "phung phí" đều cùng chỉ hành động sử dụng tiền bạc (hoặc tài nguyên, thời gian) một cách bừa bãi, không hiệu quả. Việc dùng cả hai từ này cùng lúc để diễn tả một ý là thừa, lặp nghĩa, gây nặng nề cho câu văn. Chỉ cần dùng "phung phí" hoặc "lãng phí".

Để đưa ra nhận xét, đánh giá có căn cứ và thuyết phục, người viết bắt buộc phải phân tích kỹ lưỡng các yếu tố nội dung (đề tài, chủ đề, tư tưởng) và nghệ thuật (thể loại, cấu trúc, ngôn ngữ, biện pháp tu từ, xây dựng nhân vật...) của văn bản. Nhận xét, đánh giá là kết quả của quá trình phân tích.

Trong bài thơ "Việt Bắc", cách xưng hô "ta" - "mình" gợi không khí thân mật, gần gũi, như lời trò chuyện, tâm tình của một đôi tình nhân. Nó thể hiện tình cảm gắn bó sâu nặng, thủy chung giữa người ở (Việt Bắc) và người về (người cán bộ kháng chiến), đồng thời mở rộng thành tình cảm quân dân, tình cảm cách mạng.

Số liệu thống kê và dẫn chứng thực tế là các luận cứ cụ thể, khách quan. Việc đưa chúng vào bài nghị luận xã hội giúp tăng tính xác thực, độ tin cậy cho luận điểm được đưa ra, từ đó làm cho lập luận trở nên chặt chẽ và có sức thuyết phục cao hơn đối với người đọc.

Thơ trữ tình là tiếng lòng của chủ thể trữ tình (thường là nhà thơ hoặc nhân vật trữ tình). Mọi yếu tố khác (hình ảnh, ngôn ngữ, nhịp điệu...) đều xoay quanh việc biểu đạt cảm xúc, suy nghĩ, tâm trạng của chủ thể này. Do đó, khám phá chủ thể trữ tình là cách đi vào trung tâm của bài thơ trữ tình.

Tính khách quan và độ tin cậy của thông tin phụ thuộc vào nguồn gốc của nó (tác giả có chuyên môn không, nguồn tin có chính thống không), cách tác giả trình bày (có dựa trên sự kiện, số liệu cụ thể không, có thiên vị không), và việc có đối chiếu, kiểm chứng với các nguồn thông tin khác hay không. Thời gian viết và hình thức trình bày ít liên quan trực tiếp đến tính khách quan.

Câu A mắc lỗi thừa quan hệ từ "nên". Cặp quan hệ từ "Nhờ có... nên..." dùng để chỉ quan hệ nguyên nhân - kết quả, nhưng khi đã dùng "Nhờ có" (chỉ nguyên nhân tích cực) thì không cần dùng thêm "nên" ở mệnh đề kết quả, hoặc chỉ cần dùng "Nhờ có... tôi đã...". Các câu B, C, D đều đúng ngữ pháp.

Sự phát triển hay thay đổi của nhân vật (nhân vật tròn/phát triển) cho thấy chiều sâu nội tâm, sự tác động của hoàn cảnh đến con người, và thường gắn liền với chủ đề, thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm. Phân tích sự thay đổi này giúp người đọc hiểu rõ hơn về bản chất con người, các vấn đề xã hội được phản ánh và ý nghĩa nhân văn của tác phẩm.

Văn bản thông tin thường có cấu trúc logic, rõ ràng để người đọc dễ dàng tiếp nhận. Các phần cơ bản thường bao gồm: tiêu đề (tóm lược nội dung), sapo/mở đầu (giới thiệu chung), phần thân bài (trình bày chi tiết các khía cạnh, sự kiện, số liệu), và phần kết (tóm lại, đưa ra nhận định hoặc lời khuyên nếu có). Các yếu tố khác như lời đề tặng hay mục lục thường không phải là phần cấu trúc nội tại của một văn bản thông tin đơn lẻ.

Hai vế câu diễn tả hai hành động/trạng thái đối lập nhau về mặt thời gian (chiều rồi) và hành động (vẫn làm việc). Để nối hai vế này thể hiện mối quan hệ tương phản, có thể dùng các phép liên kết như "nhưng", "vậy mà", "mà". Đây là phép nối bằng quan hệ từ hoặc từ ngữ có chức năng nối.

Thể thơ lục bát có các quy định cơ bản về số tiếng trong câu (6-8), vần (tiếng cuối câu 6 vần với tiếng thứ 6 câu 8, tiếng cuối câu 8 vần với tiếng cuối câu 6 tiếp theo), và luật bằng trắc (tiếng thứ 2, 6, 8 trong câu 8; tiếng thứ 2, 4, 6 trong câu 6). Số lượng khổ thơ không phải là quy định bắt buộc của niêm luật lục bát truyền thống; bài thơ có thể dài ngắn khác nhau.

Đoạn văn tập trung vào việc miêu tả cảnh vật (cây bàng, bầu trời, gió, lá khô) bằng cách sử dụng các từ ngữ gợi hình, gợi cảm (khẳng khiu, xám đục, se sắt, im lìm, man mác) để tái hiện lại bức tranh thiên nhiên và gợi cảm xúc cho người đọc. Đây là đặc trưng của phương thức biểu đạt miêu tả.

Tóm tắt văn bản tự sự là việc kể lại một cách ngắn gọn, súc tích diễn biến chính của câu chuyện. Để làm được điều đó, cần giữ lại các sự kiện tiêu biểu, các nhân vật chính và mối quan hệ giữa họ, bối cảnh chính (thời gian, địa điểm) và kết thúc câu chuyện. Các chi tiết miêu tả ngoại hình, lời bình luận của người kể chuyện, hay các đoạn miêu tả tâm lý sâu sắc thường được lược bỏ.

Cả ẩn dụ và hoán dụ đều là biện pháp chuyển nghĩa của từ dựa trên mối quan hệ giữa các sự vật, hiện tượng. Ẩn dụ dựa trên mối quan hệ tương đồng (giống nhau), còn hoán dụ dựa trên mối quan hệ tương cận (gần gũi, liên quan). Điểm chung là cả hai đều dùng một sự vật, hiện tượng này để gọi tên sự vật, hiện tượng khác, tạo nên hình ảnh gợi cảm, gợi liên tưởng.

Biểu đồ và bảng số liệu là cách trình bày thông tin một cách trực quan. Để hiểu và sử dụng được thông tin này, người đọc cần có kỹ năng đọc hiểu và phân tích dữ liệu được trình bày dưới dạng hình ảnh/số. Điều này bao gồm việc nhận diện xu hướng, so sánh các giá trị, và rút ra kết luận từ dữ liệu.

Người kể chuyện và điểm nhìn (ngôi kể) quyết định câu chuyện được kể từ góc độ nào. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến thông tin được cung cấp (người kể chuyện biết gì, không biết gì), cách sự kiện được trình bày (khách quan hay chủ quan), và thái độ, cảm xúc mà người đọc có thể cảm nhận. Hiểu rõ người kể chuyện và điểm nhìn giúp người đọc đánh giá thông tin, hiểu sâu sắc hơn về ý đồ của tác giả và cảm nhận tác phẩm trọn vẹn hơn.

Sau khi hiểu nội dung cơ bản, việc quan trọng tiếp theo là phân tích sâu các yếu tố nghệ thuật (ngôn ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, cấu trúc...) và liên hệ chúng với nội dung để làm sáng tỏ ý nghĩa của văn bản. Bước này giúp người học không chỉ biết 'cái gì' mà còn hiểu 'như thế nào' và 'tại sao', từ đó nắm vững bài hơn. Trao đổi với bạn bè, làm bài tập là các bước củng cố sau đó.

Câu hỏi yêu cầu phân tích biện pháp tu từ trong đoạn thơ và nhận diện tác dụng của nó trong việc thể hiện tâm trạng. Cụ thể, hình ảnh 'Đầu súng trăng treo' là một hoán dụ kết hợp với hình ảnh thơ độc đáo, thể hiện sự gắn bó giữa người lính và thiên nhiên, đồng thời gợi lên vẻ đẹp lãng mạn, sự bình yên trong gian khổ, nhưng cũng có thể được diễn giải là sự nhỏ bé, lẻ loi của con người trước vũ trụ (trăng). Tuy nhiên, xét trong bối cảnh chung của bài thơ (Tây Tiến), hình ảnh này chủ yếu thể hiện sự hòa quyện giữa chất hiện thực khốc liệt (đầu súng) và chất lãng mạn bay bổng (trăng treo), gợi vẻ đẹp, sự kiêu hùng v?? cả nỗi buồn man mác.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của không gian trong truyện và xác định không gian quan trọng nhất. Không gian 'nơi tản cư' đóng vai trò then chốt, vì ở đó ông Hai nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc, dẫn đến bi kịch và sự giằng xé nội tâm dữ dội, từ đó bộc lộ sâu sắc và mãnh liệt tình yêu làng, yêu nước của ông.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng kiến thức về đặc trưng của phong trào Thơ mới để phân tích. 'Cái tôi' cá nhân là đặc điểm nổi bật của Thơ mới, thể hiện qua sự bộc lộ trực tiếp cảm xúc, suy tư riêng của nhà thơ, sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc điệu mới lạ, phá bỏ các khuôn sáo ước lệ của thơ cũ.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng kỹ năng phân tích văn học để chọn lọc yếu tố phục vụ cho một luận điểm cụ thể. Để chứng minh khao khát tình yêu đích thực và vĩnh cửu trong 'Sóng', cần tập trung vào hình tượng 'sóng' và 'em' (nhân vật trữ tình) với những cung bậc cảm xúc, suy tư, hành trình tìm kiếm và khẳng định tình yêu vượt qua không gian, thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích đối thoại và hành động phi ngôn ngữ trong kịch để suy đoán tâm trạng nhân vật. Lời nói khách sáo ('Ồ, anh đến rồi à?', 'tưởng anh bận lắm cơ đấy') kết hợp với 'nụ cười gượng gạo' và 'ánh mắt xa vắng' cho thấy sự không thoải mái, có thể là thất vọng hoặc không mong muốn sự có mặt của nhân vật B, trái ngược với lời nói bề ngoài.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ và tác dụng. Đoạn văn lặp lại cụm từ 'Cái đói' ở đầu câu và cuối đoạn ('Cái đói, ôi cái đói!'), sử dụng cấu trúc câu tương tự 'Nó biến... thành...', và liệt kê các tác động tiêu cực của cái đói. Đây là sự kết hợp của điệp ngữ và liệt kê để nhấn mạnh và khắc sâu hình ảnh ghê gớm của nạn đói.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đánh giá văn bản nghị luận. Tính thuyết phục của luận điểm phụ thuộc vào việc luận điểm đó có được làm sáng tỏ bằng các lý lẽ sắc bén và dẫn chứng xác thực, tiêu biểu hay không.

Câu hỏi yêu cầu phân tích nhân vật dựa trên chi tiết văn học. Tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân được thể hiện rõ nhất qua những chi tiết như nghe tiếng sáo, nhớ về quá khứ, lén uống rượu, thắp đèn, quấn tóc, và đặc biệt là chuẩn bị đi chơi, bất chấp sự ràng buộc của A Sử. Đây là những biểu hiện cụ thể của sức sống đang bừng tỉnh.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp nghệ thuật (tục ngữ/ca dao) và giải thích ý nghĩa. Đây là câu tục ngữ, sử dụng hình ảnh so sánh ngầm ('ao ta' vs 'ao khác'), thể hiện lòng yêu quê hương, sự gắn bó với những gì thuộc về mình dù nó chưa hoàn hảo.

Câu hỏi kiểm tra khả năng phân tích mục đích sử dụng dẫn chứng trong văn bản thông tin/nghị luận. Việc sử dụng số liệu thống kê nhằm tăng tính khách quan, cụ thể, và khoa học, từ đó tăng cường tính thuyết phục cho lập luận của tác giả về mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ. Hình ảnh 'ngọn đèn hải đăng... như con mắt khổng lồ' là một phép so sánh. Việc miêu tả 'chiếc thuyền im lìm', 'màn đêm buông xuống' góp phần tạo nên không khí tĩnh lặng, bao la của biển đêm. Biện pháp chủ yếu ở đây là so sánh và miêu tả.

Câu hỏi yêu cầu phân tích nhân vật và chủ đề. Bi kịch lớn nhất của Chí Phèo là khi hắn khao khát trở lại làm người lương thiện nhưng bị xã hội (đại diện là Thị Nở) cự tuyệt. Chi tiết Chí Phèo bị Thị Nở từ chối sau khi ăn bát cháo hành và sau đó tìm đến Bá Kiến để đòi lương thiện nhưng bất thành, cuối cùng là hành động giết Bá Kiến và tự sát, thể hiện rõ nhất bi kịch này.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đặc trưng của thơ tự do. Thơ tự do không có niêm luật cố định nhưng vẫn có nhạc điệu, nhịp điệu được tạo nên chủ yếu từ cách ngắt nhịp dựa trên ý thơ, sự phối hợp thanh điệu, và việc sử dụng các biện pháp điệp (điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc).

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đánh giá thông tin trong văn bản khoa học. Độ tin cậy của báo cáo khoa học phụ thuộc vào phương pháp nghiên cứu, nguồn dữ liệu, uy tín của tác giả và nguồn xuất bản, cũng như việc các kết luận có được hỗ trợ bởi bằng chứng rõ ràng hay không.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng trong thơ. Cây Kơ-nia là hình ảnh quen thuộc ở Tây Nguyên, gắn bó với đời sống tinh thần của người dân. Trong bài thơ, bóng cây Kơ-nia là biểu tượng cho tình yêu thủy chung của người vợ chờ chồng, đồng thời là biểu tượng cho sức sống bền bỉ, kiên cường của con người và núi rừng Tây Nguyên.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích đối thoại. Đối thoại không chỉ truyền tải nội dung mà còn tiết lộ tính cách (qua cách nói, từ ngữ sử dụng), tâm trạng, và mối quan hệ (thân mật, căng thẳng, khách sáo) giữa các nhân vật.

Câu hỏi yêu cầu phân tích kỹ thuật miêu tả tâm lý. Đoạn văn miêu tả hành động bên ngoài ('nụ cười nở trên môi', 'ngồi xuống', 'nhìn ra cửa sổ') kết hợp với miêu tả nội tâm ('đôi mắt lại thoáng buồn', 'lặng lẽ') và ngoại cảnh gợi tâm trạng ('những giọt mưa rơi tí tách'). Sự đối lập giữa nụ cười và đôi mắt buồn, cùng với hành động lặng lẽ và cảnh mưa, gợi lên một tâm trạng phức tạp, chất chứa.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đọc hiểu văn bản thông tin. Sự kiện là những gì đã xảy ra, có thể kiểm chứng được. Ý kiến là quan điểm, nhận định, đánh giá cá nhân, thường chứa các từ ngữ thể hiện cảm xúc, quan điểm ('tôi nghĩ', 'theo tôi', 'có lẽ', 'quan trọng là', 'đáng tiếc là').

Câu hỏi yêu cầu phân tích khát vọng qua đoạn thơ. Việc muốn 'tắt nắng', 'buộc gió' là những hành động phi lý, đi ngược quy luật tự nhiên, thể hiện khát vọng mãnh liệt, muốn níu giữ, làm chủ thời gian, cái đẹp, sự sống, vì sợ chúng trôi chảy, phai tàn.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng viết. Để đoạn văn có sự liên kết, cần sử dụng các phương tiện liên kết như từ nối (tuy nhiên, do đó, mặt khác...), lặp lại từ ngữ, sử dụng đại từ thay thế, và sắp xếp ý theo trình tự hợp lý (thời gian, không gian, logic).

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng tóm tắt. Tóm tắt cần nắm được các sự kiện/diễn biến chính, nhân vật trung tâm và hành động/tâm trạng nổi bật của họ, bối cảnh (nếu quan trọng), và kết quả/ý nghĩa chính của đoạn trích.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng. Con hổ bị nhốt trong vườn bách thú, khao khát cuộc sống tự do trong rừng xanh là hình ảnh ẩn dụ cho người trí thức tiểu tư sản lãng mạn đương thời, cảm thấy tù túng, bất mãn với thực tại xã hội ngột ngạt, khao khát tự do và lý tưởng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối liên hệ giữa ngoại cảnh và tâm trạng. Cảnh đêm khuya vắng lặng, tiếng chó sủa từ xa là những chi tiết ngoại cảnh được sử dụng để gợi tả, làm nổi bật và tăng cường cảm giác 'vô hồn', 'hiu quạnh, cô độc' trong tâm trạng của nhân vật.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích thơ trữ tình. Giọng điệu và thái độ của nhà thơ (buồn bã, vui tươi, mỉa mai, tự hào, suy tư...) được thể hiện qua cách lựa chọn từ ngữ, hình ảnh, nhịp điệu, và cấu trúc câu trong bài thơ.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức ngữ pháp về quan hệ từ. Cặp 'mặc dù... nhưng...' được sử dụng để nối hai vế câu có ý nghĩa tương phản, trái ngược nhau.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về tác dụng của biện pháp tu từ trong văn nghị luận. Câu hỏi tu từ không dùng để hỏi mà dùng để khẳng định, phủ định, bộc lộ cảm xúc, hoặc gợi suy nghĩ, thu hút sự chú ý của người đọc/nghe, làm cho lập luận thêm sinh động và nhấn mạnh ý.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thể loại bi kịch. Mâu thuẫn kịch là trung tâm của bi kịch. Việc giải quyết mâu thuẫn này thường không thể hòa giải và dẫn đến sự hy sinh, mất mát lớn lao của nhân vật chính hoặc các nhân vật liên quan, tạo nên kết cục bi thảm.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức ngữ pháp về thành phần biệt lập. Thành phần biệt lập phụ chú dùng để bổ sung thêm thông tin giải thích cho một bộ phận khác trong câu. Trong câu này, 'Với một tình yêu sâu sắc dành cho quê hương' là thành phần trạng ngữ chỉ nguyên nhân, không phải phụ chú. 'anh' là chủ ngữ. 'đã quyết định trở về để cống hiến' là vị ngữ. Câu này không có thành phần biệt lập phụ chú.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích nhân vật. Sự phát triển của nhân vật được thể hiện qua sự thay đổi trong suy nghĩ, cảm xúc, lời nói, hành động của họ ở các thời điểm khác nhau hoặc sau khi trải qua các biến cố quan trọng trong truyện. So sánh hành vi/tâm trạng trước và sau là cách nhận biết rõ nhất.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng viết văn nghị luận/bày tỏ quan điểm. Để bài viết có sức thuyết phục và thể hiện quan điểm, cần có luận điểm rõ ràng, được hỗ trợ bằng lý lẽ sắc bén, dẫn chứng cụ thể, đáng tin cậy, và có sự lập luận chặt chẽ, logic.

Đoạn thơ sử dụng hình ảnh 'dao gài thắt lưng' dưới ánh nắng trên 'đèo cao' và màu sắc đặc trưng 'hoa chuối đỏ tươi' của 'rừng xanh'. Đây là biện pháp hoán dụ, lấy hình ảnh cụ thể, quen thuộc (dao gài thắt lưng) để chỉ người chiến sĩ cách mạng, đồng thời lồng ghép trong khung cảnh núi rừng, thể hiện sự hòa quyện, gắn bó máu thịt giữa con người và thiên nhiên Việt Bắc.

Đoạn thơ miêu tả cảnh Việt Bắc qua bốn mùa với những nét đặc trưng riêng ('xuân mơ nở trắng', 'hè vàng', 'thu trăng', 'đông cây rung'), nhưng tất cả đều được nhìn bằng con mắt yêu thương, trìu mến, thể hiện nỗi nhớ da diết và sự gắn bó sâu nặng của nhà thơ với vùng đất cách mạng.

Các chi tiết 'đắt' thường là những điểm nhấn nghệ thuật mang tính biểu tượng cao, giúp làm nổi bật tính cách nhân vật, khắc họa rõ nét bối cảnh, hoặc thể hiện sâu sắc chủ đề, tư tưởng của tác phẩm. Phân tích chúng giúp người đọc hiểu sâu hơn về ý đồ nghệ thuật và thông điệp của nhà văn.

'Hạnh phúc của một tang gia' là một chương trong tiểu thuyết 'Số Đỏ' của Vũ Trọng Phụng. Đây là một tác phẩm hiện thực phê phán, nổi bật với giọng văn châm biếm, đả kích sâu cay thói đạo đức giả, lố lăng của xã hội thượng lưu thành thị trước Cách mạng tháng Tám.

Trích dẫn trong nghị luận văn học là để minh chứng cho nhận định, phân tích của người viết. Vì vậy, đoạn trích cần phải chính xác, phù hợp với luận điểm đang phân tích, và được trình bày đúng hình thức (đặt trong ngoặc kép, ghi rõ nguồn nếu cần).

Không gian và thời gian trong văn học không chỉ là bối cảnh mà còn là phương tiện nghệ thuật. Chúng có thể phản chiếu, tác động hoặc làm sâu sắc thêm tâm trạng, cảm xúc của nhân vật. Ví dụ, không gian tù túng có thể gợi cảm giác ngột ngạt, thời gian chuyển mùa có thể gợi nỗi buồn chia ly.

Phong cách báo chí chủ yếu nhằm thông tin khách quan, nhanh chóng về các sự kiện, vấn đề thời sự. Phong cách chính luận lại tập trung vào việc trình bày quan điểm, tư tưởng, lập trường của người nói/viết về một vấn đề xã hội, chính trị, nhằm thuyết phục người đọc/nghe đồng tình.

Luận đề là hạt nhân của bài nghị luận, là vấn đề cốt lõi mà người viết muốn làm sáng tỏ. Xác định đúng luận đề giúp người đọc nắm được trọng tâm của bài viết, theo dõi mạch lập luận và hiểu được mục đích của tác giả.

Tình huống tang lễ (một sự kiện vốn mang tính bi thương, trang nghiêm) lại trở thành dịp để các thành viên trong gia đình và xã hội 'hạnh phúc', 'vui vẻ', 'khoe mẽ', 'kiếm lợi'. Sự đối lập gay gắt giữa bản chất của sự kiện và thái độ của con người tạo nên tình huống trào phúng đỉnh cao, vạch trần sự giả tạo, lố bịch.

Câu thơ mang đậm tính chất đối thoại, sử dụng đại từ nhân xưng 'mình - ta' quen thuộc trong ca dao, dân ca, tạo cảm giác thân mật, gần gũi như lời tâm tình của đôi lứa. Đây là đặc trưng của phong cách thơ trữ tình chính trị của Tố Hữu, kết hợp hài hòa chất dân tộc và chất trữ tình cách mạng.

Hành động 'reo vi vút' và 'kể câu chuyện cổ tích' là những hành động thường gắn với con người, nay được gán cho 'cánh rừng thông'. Đây là đặc điểm của biện pháp nhân hóa.

Hồi ức trong thơ trữ tình thường là nguồn cảm hứng chính, giúp nhà thơ tái hiện quá khứ, thể hiện nỗi nhớ, tình cảm sâu sắc với con người, cảnh vật, sự kiện đã qua, từ đó làm nổi bật chủ đề và mạch cảm xúc của bài thơ.

Các từ láy trong thơ Tố Hữu không chỉ tạo nhạc điệu cho câu thơ mà còn có tác dụng gợi hình, gợi cảm mạnh mẽ, diễn tả tinh tế sắc thái tình cảm (tha thiết, man mác) hoặc âm thanh, hình ảnh (vui tươi, reo vi vút), góp phần làm tăng tính biểu cảm và sinh động cho bức tranh Việt Bắc.

Để cảnh vật hiện lên sinh động, người viết cần sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc, đặc biệt là các tính từ miêu tả màu sắc, hình dáng, âm thanh, mùi vị và các biện pháp tu từ để gợi tả, làm cho cảnh vật trở nên có hồn.

Việc 'Tây hóa' đám tang của một cụ cố theo lối lố lăng, kệch cỡm cho thấy sự lai căng, mất gốc, chạy theo hình thức rởm đời của tầng lớp thượng lưu phong kiến tư sản thành thị lúc bấy giờ. Nó là biểu hiện của sự băng hoại đạo đức và văn hóa.

Chủ ngữ trong câu là thành phần trả lời cho câu hỏi 'Ai?', 'Con gì?', 'Cái gì?'. Trong câu này, 'những cánh đồng lúa chín' là đối tượng thực hiện hành động 'trải dài' và được miêu tả. 'Dưới ánh nắng vàng' là trạng ngữ chỉ nơi chốn.

Phân tích từ ngữ đòi hỏi xem xét nghĩa của từ (nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa biểu thái), sắc thái biểu cảm, sự phù hợp với ngữ cảnh, và cách từ ngữ góp phần thể hiện nội dung, tư tưởng của tác giả. Việc đếm số lượng từ chỉ là thống kê, không phải phân tích hiệu quả.

Lời thoại là cách trực tiếp nhất để nhà văn bộc lộ suy nghĩ, tình cảm, tính cách của nhân vật, đồng thời thúc đẩy cốt truyện phát triển và làm rõ các mối quan hệ giữa các nhân vật.

Sau khi hiểu nghĩa bề mặt, để phân tích sâu sắc, cần đi sâu vào các yếu tố nghệ thuật như thể thơ, nhịp điệu, vần, hình ảnh, biện pháp tu từ... để xem chúng được sử dụng như thế nào và có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung và cảm xúc của bài thơ.

Các câu hỏi tu từ này không nhằm mục đích hỏi để trả lời, mà để gợi nhắc kỷ niệm, khơi gợi cảm xúc, thể hiện nỗi nhớ da diết và khẳng định sự gắn bó không thể quên giữa người đi và người ở, giữa hiện tại và quá khứ cách mạng.

Một đoạn văn phân tích cần có câu chủ đề nêu ý chính, sau đó triển khai bằng các luận cứ (dẫn chứng từ tác phẩm) và phân tích, bình luận về các dẫn chứng đó để làm sáng tỏ ý chính đã nêu.

Phép tương phản được sử dụng triệt để: tang gia (bi thương) >< hạnh phúc (vui vẻ); cái chết (nghiêm trọng) >< sự lố lăng, kiếm lợi của người sống; vẻ ngoài đạo mạo >< bản chất giả tạo bên trong. Sự tương phản này lột tả sâu sắc sự băng hoại đạo đức, sự giả dối, lố lăng của xã hội thượng lưu.

Bài báo tường thuật sự kiện thể thao nhằm cung cấp thông tin một cách khách quan, nhanh chóng về diễn biến, kết quả của trận đấu. Do đó, phong cách ngôn ngữ báo chí là phù hợp nhất với mục đích này, sử dụng ngôn ngữ rõ ràng, chính xác, cập nhật.

Hình ảnh thiên nhiên trong thơ thường mang tính biểu tượng hoặc ẩn dụ, phản ánh tâm trạng, suy nghĩ của nhà thơ, hoặc gợi liên tưởng đến các vấn đề xã hội, triết lý. Cần phân tích các hình ảnh đó trong mối liên hệ với cảm xúc của chủ thể trữ tình, bối cảnh sáng tác và các yếu tố nghệ thuật khác để giải mã ý nghĩa sâu xa.

Họ đều coi cái chết của cụ cố là dịp để được hưởng gia tài, được khoe mẽ sự giàu sang, được thỏa mãn những dục vọng cá nhân (mặc đồ xô gai 'mode', chụp ảnh, đi 'giày vàng'). Thái độ này tố cáo bản chất ích kỷ, thực dụng, vô lương tâm và sự suy đồi đạo đức của tầng lớp này.

Cấu trúc 'Nhớ gì như nhớ...', 'Nhớ từng...' được lặp lại ở đầu các dòng thơ. Phép điệp này nhấn mạnh nỗi nhớ da diết, mãnh liệt của người ở lại (Việt Bắc) đối với người ra đi (cán bộ cách mạng), tạo nên âm hưởng chủ đạo cho đoạn thơ và khắc sâu tình cảm thủy chung.

Ý chính là thông điệp cốt lõi mà tác giả muốn truyền tải, còn ý phụ là những chi tiết, giải thích, ví dụ bổ sung cho ý chính. Phân biệt được hai loại ý này giúp người đọc nắm bắt trọng tâm của văn bản, hiểu được cấu trúc lập luận và không bị lạc hướng bởi các thông tin thứ yếu.

Từ 'Hạnh phúc' trong nhan đề mang tính chất mỉa mai, trào phúng sâu sắc. Nó đối lập hoàn toàn với bản chất của sự kiện (tang lễ) và thái độ của các nhân vật. Việc gọi sự kiện đau buồn là 'hạnh phúc' phơi bày sự giả tạo, lố lăng, vô cảm và sự suy đồi đạo đức của xã hội được miêu tả.

Phong cách ngôn ngữ chính luận được dùng để bày tỏ quan điểm, tư tưởng, lập trường về các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa... nhằm thuyết phục người đọc/nghe đồng tình với ý kiến của mình. Do đó, nó phù hợp nhất khi muốn trình bày quan điểm và thuyết phục người khác về một vấn đề xã hội.

Cụm từ 'Trường Sơn' được lặp đi lặp lại nhiều lần, kết hợp với các động từ mạnh ('che', 'vây', 'đánh tan', 'đi lên'). Phép điệp này nhấn mạnh vai trò to lớn, sự gắn bó máu thịt và sức mạnh biểu tượng của Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đồng thời tạo nhịp điệu mạnh mẽ, dồn dập cho câu thơ.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ và phân tích hiệu quả của nó. Đoạn văn sử dụng nhiều phép so sánh (mặt trời như quả cầu lửa, ánh nắng như mật ong) để làm cho hình ảnh trở nên cụ thể, sống động và dễ hình dung hơn.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của một chi tiết nhỏ. Chi tiết giọt sương là biểu tượng của sự tinh khôi, trong lành của buổi sớm, đồng thời nhấn mạnh tác động của ánh nắng ban mai làm bừng sáng những vật thể nhỏ bé nhất.

Câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về vai trò của bối cảnh sáng tác trong việc đọc hiểu văn học. Hoàn cảnh sáng tác (lịch sử, xã hội, cá nhân nhà thơ) giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về tâm trạng, cảm xúc, thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm, từ đó giải mã tác phẩm chính xác hơn.

Câu hỏi yêu cầu so sánh hai thể loại văn học ở khía cạnh thể hiện cảm xúc. Thơ trữ tình thường bộc lộ cảm xúc một cách trực tiếp, mãnh liệt và tập trung vào 'cái tôi' trữ tình. Truyện ngắn thể hiện cảm xúc thông qua cốt truyện, nhân vật, hành động và lời kể gián tiếp.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích ngôn ngữ trong văn xuôi. Cấu trúc câu (ngắn, dài, phức tạp, đơn giản) và từ ngữ (trang trọng, gần gũi, giàu hình ảnh, trừu tượng) là những yếu tố quan trọng thể hiện phong cách, giọng điệu và thái độ của tác giả, góp phần tạo nên hiệu quả diễn đạt.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mục đích sử dụng biện pháp tu từ cụ thể là câu hỏi tu từ. Câu hỏi tu từ không dùng để hỏi đáp thông thường mà dùng để bộc lộ cảm xúc, suy tư, nhấn mạnh ý hoặc gợi sự chú ý, suy ngẫm ở người đọc/nghe.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích nhân vật. Để hiểu rõ nhân vật, cần xem xét nhiều yếu tố, nhưng quan trọng nhất là hành động, lời nói, suy nghĩ của nhân vật và cách các nhân vật khác/người kể chuyện nhận xét về họ. Ngoại hình chỉ là một phần phụ trợ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của biện pháp đối lập. Đối lập giúp làm nổi bật các khía cạnh trái ngược của sự vật, hiện tượng, cảm xúc, từ đó khắc sâu ấn tượng và làm rõ tư tưởng, chủ đề của bài thơ.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện cấu trúc thời gian trong đoạn trích. Đoạn văn bắt đầu từ hiện tại ('giờ đây ngồi đây') và quay ngược về quá khứ ('nhìn lại quãng đời đã qua', 'những ngày thơ ấu'), sau đó lại hướng về tương lai ('nhìn về tương lai'). Đây là đặc điểm của cấu trúc dòng thời gian không tuân theo trình tự tuyến tính, có sử dụng hồi tưởng.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng xác định chủ đề. Chủ đề là vấn đề chính, tư tưởng cốt lõi mà tác giả muốn gửi gắm. Việc xác định chủ đề không chỉ dựa vào nội dung bề mặt mà còn cần phân tích ý nghĩa sâu sắc được thể hiện qua cốt truyện, nhân vật, chi tiết, hình ảnh.

Câu hỏi yêu cầu phân biệt đặc điểm ngôn ngữ của hai loại văn bản. Văn bản nghị luận chủ yếu sử dụng từ ngữ mang tính khái quát, lý lẽ, bằng chứng để thuyết phục. Văn bản miêu tả chủ yếu sử dụng từ ngữ gợi hình, gợi cảm, chi tiết cụ thể để tái hiện sự vật, hiện tượng.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đọc hiểu thơ tự do. Thơ tự do không có vần luật cố định nhưng vẫn có nhịp điệu, nhạc điệu riêng tạo ra bởi sự ngắt nhịp câu thơ, cách gieo vần không theo quy tắc, sự lặp lại (nếu có) và cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của biện pháp điệp ngữ. Lặp lại từ/cụm từ (điệp ngữ) có tác dụng nhấn mạnh ý, cảm xúc, tạo nhịp điệu, liên kết các phần của văn bản, gây ấn tượng mạnh cho người đọc.

Câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về đặc trưng của kịch. Kịch chủ yếu thể hiện nội dung và nhân vật thông qua lời thoại (đối thoại, độc thoại) và hành động. Lời giới thiệu nhân vật hay bối cảnh chỉ là phụ trợ.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện và phân tích ý nghĩa ẩn dụ. 'Con sóng dưới lòng sâu' là ẩn dụ cho những rung động, suy nghĩ, tình cảm sâu kín trong lòng. 'Mặt hồ' là ẩn dụ cho vẻ bề ngoài, thái độ biểu lộ ra ngoài. Câu thơ hỏi liệu những cảm xúc sâu kín có bộc lộ ra ngoài hay không.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đánh giá lập luận. Tính thuyết phục của lập luận dựa trên sự chặt chẽ của lý lẽ (logic), tính xác thực và phù hợp của bằng chứng (dẫn chứng), và cách lập luận được triển khai (có mạch lạc, logic không).

Câu hỏi yêu cầu phân tích tâm trạng qua ngôn ngữ và hình ảnh. Câu hỏi tu từ lặp lại ('Nhớ gì? Nhớ ai? Nhớ chi?') thể hiện sự băn khoăn, day dứt, trăn trở khôn nguôi về nỗi nhớ. Hình ảnh 'sương khói biên thùy xa xa' gợi không gian xa cách, mờ mịt, càng làm tăng thêm nỗi nhớ da diết hướng về một điều gì đó/một ai đó ở nơi xa xôi.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về yếu tố tự sự. Người kể chuyện là người dẫn dắt câu chuyện, trình bày sự kiện, giới thiệu nhân vật, bối cảnh, và có thể bộc lộ thái độ, cảm xúc, suy nghĩ của mình về câu chuyện hoặc nhân vật. Họ là cầu nối giữa tác giả (ẩn mình) và người đọc.

Câu hỏi yêu cầu phân biệt hai khía cạnh ý nghĩa của từ. Ý nghĩa biểu đạt (hay nghĩa sự vật, nghĩa đen) là nghĩa dùng để gọi tên, chỉ sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm. Ý nghĩa biểu cảm (hay sắc thái biểu cảm) là nghĩa thể hiện thái độ, cảm xúc của người nói/viết đối với sự vật, hiện tượng được nói đến.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích văn miêu tả. Việc sử dụng các giác quan giúp nhà văn tái hiện sự vật, khung cảnh một cách sống động, chân thực, đa chiều, từ đó giúp người đọc hình dung và cảm nhận trực tiếp hơn về thế giới được miêu tả.

Câu hỏi yêu cầu phân biệt hai kiểu cốt truyện. Cốt truyện đơn tuyến chỉ tập trung vào một chuỗi sự kiện chính liên quan đến một hoặc một nhóm nhân vật trung tâm. Cốt truyện đa tuyến phát triển nhiều mạch truyện song song hoặc đan xen, liên quan đến nhiều nhân vật hoặc nhóm nhân vật khác nhau.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng viết văn phân tích. Trích dẫn trực tiếp từ tác phẩm đóng vai trò là bằng chứng, dẫn chứng cụ thể để minh họa, làm rõ cho nhận định, phân tích của người viết, tăng tính thuyết phục cho bài viết.

Câu hỏi yêu cầu xác định giọng điệu. Đoạn văn sử dụng các từ ngữ ('gào thét', 'nghiêng ngả', 'bật gốc', 'quất', 'nặng trĩu lo âu', 'vàng vọt') và hình ảnh gợi sự dữ dội, tàn phá của thiên nhiên và cảm giác bất an, lo lắng trong lòng người. Giọng điệu chung là nặng nề, u ám, lo âu.

Câu hỏi kiểm tra khái niệm và kỹ năng phân tích biểu tượng. Ý nghĩa biểu tượng là ý nghĩa sâu sắc, khái quát mà hình ảnh gợi ra, vượt ra ngoài nghĩa đen thông thường, đại diện cho một ý niệm, cảm xúc, tư tưởng trừu tượng. Phân tích biểu tượng là giải mã lớp nghĩa ẩn sâu này.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng đọc hiểu văn bản thông tin. Kỹ năng quan trọng nhất là xác định ý chính, thông tin quan trọng và cấu trúc của văn bản để nắm bắt nội dung cốt lõi một cách hiệu quả.

Câu hỏi yêu cầu phân biệt hai biện pháp tu từ gần gũi. So sánh là đối chiếu hai sự vật có nét tương đồng, thường có từ so sánh (như, là, tựa, giống...). Ẩn dụ là gọi tên sự vật này bằng tên sự vật khác có nét tương đồng, không dùng từ so sánh mà dựa vào mối liên tưởng ngầm.

Câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về vai trò của thể thơ. Thể thơ quy định về số câu, số chữ, cách gieo vần, nhịp điệu, có ảnh hưởng đến cách biểu đạt cảm xúc, tư tưởng và không khí của bài thơ. Hiểu thể thơ giúp người đọc cảm nhận đúng nhịp điệu và vẻ đẹp hình thức của bài thơ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của bối cảnh. Bối cảnh (thời gian, không gian, hoàn cảnh xã hội) không chỉ là phông nền mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hành động, suy nghĩ, số phận của nhân vật, góp phần tạo nên xung đột, thúc đẩy cốt truyện phát triển và thể hiện chủ đề tác phẩm.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng tóm tắt. Tóm tắt hiệu quả là xác định và ghi lại những ý chính, sự kiện quan trọng nhất của đoạn trích bằng lời văn của mình, đảm bảo ngắn gọn nhưng vẫn truyền tải đủ nội dung cốt lõi.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích chủ đề. Chủ đề thường không chỉ được nêu ra một lần mà được phát triển dần qua các sự kiện, hành động của nhân vật, các chi tiết, hình ảnh, và sự thay đổi trong bối cảnh. Người đọc cần theo dõi sự biến đổi, làm sâu sắc thêm của ý tưởng chính này qua toàn bộ tác phẩm.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của điệp ngữ 'khơi' ở cuối hai câu thơ cuối. Điệp ngữ này tạo nhịp điệu, nhấn mạnh sự hăng say, khí thế lao động của đoàn thuyền ra biển lớn, thể hiện tinh thần làm chủ cuộc sống, làm chủ thiên nhiên.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của bối cảnh đối với việc hiểu tác phẩm. Bối cảnh lịch sử - xã hội giúp người đọc hiểu rõ hơn về động cơ hành động của nhân vật, ý đồ của tác giả, các vấn đề xã hội được phản ánh, từ đó giải mã các tầng nghĩa sâu sắc của tác phẩm.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện và phân tích biện pháp tu từ. Đoạn văn sử dụng 'ưỡn tấm ngực', 'thân thể cường tráng' để nói về cây xà nu, gán cho vật vô tri những đặc điểm của con người. Đây là phép nhân hóa.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cấu trúc và yêu cầu của bài nghị luận xã hội. Phần giải thích cần làm rõ khái niệm, biểu hiện của hiện tượng để người đọc hiểu đúng vấn đề đang được bàn luận.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của câu hỏi tu từ. Các câu hỏi 'Em ơi, em ở đâu?', 'Sông có nhớ...', 'Có còn lại đợi chờ...' không dùng để hỏi lấy thông tin mà để bộc lộ cảm xúc nhớ nhung, khắc khoải, mong chờ của nhân vật trữ tình.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng lập luận trong nghị luận văn học. Dẫn chứng là cơ sở để chứng minh cho nhận định, đánh giá của người viết về nhân vật, làm cho bài viết có sức thuyết phục.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tâm trạng nhân vật dựa trên hành động và suy nghĩ được miêu tả. Diễn biến tâm trạng là sự giằng xé nội tâm giữa tình yêu làng và lòng căm thù giặc, cuối cùng là sự lựa chọn dứt khoát đặt tình yêu nước, công cuộc kháng chiến lên trên tình yêu làng.

Câu hỏi yêu cầu xác định yếu tố then chốt trong thơ trữ tình. Thơ trữ tình chủ yếu dùng ngôn ngữ giàu nhạc điệu, hình ảnh, và các biện pháp tu từ để trực tiếp bộc lộ cảm xúc, tâm trạng của chủ thể trữ tình.

Câu hỏi yêu cầu phân biệt hai khái niệm lý luận văn học. Đề tài là phạm vi đời sống được phản ánh (cái gì được viết), còn chủ đề là vấn đề trung tâm, tư tưởng cốt lõi mà tác giả muốn gửi gắm qua đề tài đó (viết về cái gì để nói lên điều gì).

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích chi tiết. Một đoạn phân tích chi tiết hiệu quả cần nêu rõ chi tiết đó là gì, nằm ở đâu, sau đó phân tích ý nghĩa của nó (biểu tượng, tác dụng thể hiện tính cách nhân vật, tư tưởng tác phẩm...), và đưa ra nhận định, đánh giá cá nhân.

Câu hỏi yêu cầu phân tích khát vọng qua cấu trúc lặp. Điệp cấu trúc 'Tôi muốn...' kết hợp với các hành động 'tắt nắng', 'buộc gió' thể hiện khát vọng mãnh liệt, muốn níu giữ, bất tử hóa cái đẹp của cuộc sống, của tình yêu.

Câu hỏi kiểm tra tiêu chí đánh giá bài nghị luận. Tính thuyết phục của bài nghị luận phụ thuộc chủ yếu vào hệ thống lập luận (các luận điểm, luận cứ) và việc sử dụng dẫn chứng có chặt chẽ, logic và phù hợp hay không.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện và phân tích phép so sánh. Phép so sánh 'như đàn bướm múa' so sánh cánh buồm với đàn bướm, làm cho hình ảnh cánh buồm trở nên sinh động, rực rỡ, đầy sức sống, gợi cảm giác về vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích nội tâm. Để phân tích nội tâm, cần chú ý đến suy nghĩ, cảm xúc, hồi tưởng, ước mơ của nhân vật, cũng như các biểu hiện ra bên ngoài như cử chỉ, hành động, lời nói (nếu có) phản ánh tâm trạng bên trong.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng xây dựng luận điểm mở đầu. Luận điểm mở đầu cần khái quát được vấn đề sẽ bàn luận. Các phương án khác hoặc quá cụ thể (phương án 2), hoặc là dẫn chứng (phương án 3), hoặc không liên quan trực tiếp đến 'tinh thần vượt khó' (phương án 4).

Câu hỏi yêu cầu phân biệt hai yếu tố phong cách. Ngôn ngữ là hệ thống từ ngữ, câu cú được sử dụng. Giọng điệu là thái độ, cảm xúc, lập trường của người kể chuyện hoặc nhân vật đối với sự vật, hiện tượng được nói đến, thể hiện qua cách dùng từ, đặt câu, nhịp điệu...

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa tục ngữ/ca dao. Câu ca dao này mượn hình ảnh 'ao nhà' để nói về quê hương, đất nước. Dù quê hương có thể còn khó khăn ('dù trong dù đục') nhưng vẫn là nơi thân thuộc, đáng quý nhất, thể hiện tình yêu quê hương, lòng tự tôn dân tộc.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về phân tích cấu trúc thơ. Cấu trúc thơ có thể thể hiện qua bố cục (số khổ, số dòng), cách sắp xếp ý thơ, sự chuyển biến về không gian, thời gian, mạch cảm xúc, hoặc các yếu tố nghệ thuật lặp lại/biến đổi.

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng tự học. Bước đầu tiên khi gặp từ/khái niệm khó là tra cứu nghĩa của từ/khái niệm đó để đảm bảo hiểu đúng nội dung văn bản. Các bước khác có thể thực hiện sau.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cách miêu tả. Đoạn văn sử dụng nhiều giác quan để miêu tả: thị giác (đường đất đỏ, rừng cây bạt ngàn), xúc giác (hơi ẩm), khứu giác (mùi đất lạ).

Câu hỏi kiểm tra cấu trúc nghị luận xã hội. Phần phản đề/bàn bạc mở rộng nhằm nhìn nhận vấn đề một cách đa chiều, tránh phiến diện (ví dụ: phê phán những biểu hiện tiêu cực liên quan, mở rộng vấn đề ở khía cạnh khác).

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh quen thuộc. Vầng trăng trong nhiều tác phẩm thường là biểu tượng cho vẻ đẹp bình dị, hồn nhiên, trong sáng của thiên nhiên, cũng có thể là biểu tượng cho quá khứ, cho sự chứng kiến, hoặc cho tình cảm gắn bó, keo sơn.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thể loại kịch. Kịch được xây dựng chủ yếu dựa trên xung đột kịch, hành động kịch, lời thoại của nhân vật và các chỉ dẫn sân khấu. Người kể chuyện thường không xuất hiện trong kịch (trừ một số thể nghiệm đặc biệt).

Câu hỏi kiểm tra kỹ năng viết mở bài. Mở bài trực tiếp (phương án 2) hoặc gián tiếp bằng khái quát chung (phương án 3, 4) là phổ biến. Mở bài bằng cách đặt vấn đề từ một câu hỏi gợi mở liên quan (phương án 1) thường được đánh giá cao về tính sáng tạo, thu hút người đọc.