Trắc nghiệm Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 1: Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử - Đề 09
Trắc nghiệm Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 1: Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử - Đề 09 được xây dựng với nhiều câu hỏi chất lượng, sát với nội dung chương trình học, giúp bạn dễ dàng ôn tập và kiểm tra kiến thức hiệu quả. Hãy cùng bắt đầu làm bài tập trắc nghiệm ngay để nâng cao hiểu biết và chuẩn bị tốt cho kỳ thi sắp tới!
Câu 1: Khi nghiên cứu về một sự kiện lịch sử cụ thể, nhà sử học cần tiếp cận những nguồn sử liệu nào để đảm bảo tính khách quan và toàn diện nhất có thể?
- A. Chỉ cần sử liệu thành văn từ phía người chiến thắng.
- B. Chỉ tập trung vào các tài liệu chính thức của nhà nước đương thời.
- C. Ưu tiên sử liệu truyền miệng vì chúng gần gũi với cảm xúc con người.
- D. Thu thập, đối chiếu và thẩm định đa dạng các loại hình sử liệu từ nhiều nguồn khác nhau.
Câu 2: Giả sử bạn đang nghiên cứu về cuộc sống của người dân lao động ở Hà Nội đầu thế kỷ 20. Trong các loại sử liệu sau, loại nào có khả năng cung cấp thông tin chân thực và sống động nhất về đời sống sinh hoạt hàng ngày của họ, nếu có?
- A. Các sắc lệnh của Toàn quyền Đông Dương.
- B. Biên bản các cuộc họp của Hội đồng Thành phố Hà Nội.
- C. Những bức ảnh tư liệu, nhật ký cá nhân hoặc hồi ký (nếu có).
- D. Các bài xã luận trên báo chí do giới trí thức viết.
Câu 3: Một bộ phim tài liệu về Chiến tranh thế giới thứ hai được công chiếu vào năm 2023. Bộ phim này dựa trên các đoạn phim tư liệu gốc quay trong chiến tranh, phỏng vấn các cựu chiến binh còn sống và phân tích của các nhà sử học hiện đại. Theo phân loại sử liệu về mối liên hệ với sự kiện, bộ phim tài liệu này thuộc loại sử liệu nào?
- A. Sử liệu trực tiếp.
- B. Sử liệu gián tiếp.
- C. Sử liệu gốc.
- D. Sử liệu thành văn.
Câu 4: Một học sinh đọc hai cuốn sách lịch sử khác nhau cùng viết về Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam. Cuốn thứ nhất do một tác giả trong nước viết vào thập niên 1980, cuốn thứ hai do một tác giả nước ngoài viết gần đây. Học sinh nhận thấy có một số khác biệt trong cách mô tả và giải thích về vai trò của các lực lượng xã hội tham gia. Sự khác biệt này chủ yếu phản ánh điều gì?
- A. Tính chất đa dạng và có thể khác biệt của nhận thức lịch sử.
- B. Việc một trong hai cuốn sách chắc chắn là sai hoàn toàn về sự thật.
- C. Sự kiện Cách mạng tháng Tám đã thay đổi theo thời gian.
- D. Các nhà sử học không tuân thủ nguyên tắc trung thực.
Câu 5: Một nhà sử học đang nghiên cứu sự chuyển đổi kinh tế của Việt Nam từ kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường. Ông muốn hiểu rõ quá trình diễn ra sự chuyển đổi đó qua từng giai đoạn cụ thể, từ khi bắt đầu Đổi mới đến nay, với các mốc thời gian và sự kiện quan trọng. Phương pháp nghiên cứu nào sau đây phù hợp nhất với mục tiêu này?
- A. Phương pháp lịch sử.
- B. Phương pháp logic.
- C. Phương pháp đồng đại.
- D. Phương pháp điền dã.
Câu 6: Tiếp tục với nghiên cứu ở Câu 5, nhà sử học cũng muốn tìm ra bản chất, những quy luật chung chi phối sự chuyển đổi kinh tế đó, so sánh nó với các mô hình chuyển đổi tương tự ở các quốc gia khác để rút ra những nguyên lý mang tính khái quát. Phương pháp nghiên cứu nào sau đây sẽ hỗ trợ đắc lực cho mục tiêu này?
- A. Phương pháp lịch sử.
- B. Phương pháp logic.
- C. Phương pháp lịch đại.
- D. Phương pháp phỏng vấn.
Câu 7: Đâu là điểm khác biệt cốt lõi giữa Hiện thực lịch sử và Nhận thức lịch sử?
- A. Hiện thực lịch sử luôn đúng, còn nhận thức lịch sử có thể sai.
- B. Hiện thực lịch sử là những gì sẽ xảy ra, nhận thức lịch sử là những gì đã xảy ra.
- C. Hiện thực lịch sử tồn tại khách quan, độc lập; nhận thức lịch sử là sự hiểu biết chủ quan/khách quan của con người về hiện thực đó.
- D. Hiện thực lịch sử chỉ liên quan đến quá khứ, nhận thức lịch sử liên quan đến hiện tại và tương lai.
Câu 8: Khi một nhà sử học cố gắng tái hiện lại bối cảnh xã hội, kinh tế, văn hóa của một thời kỳ lịch sử cụ thể, đồng thời phân tích mối liên hệ giữa các yếu tố đó với sự kiện đang nghiên cứu, nhà sử học đang áp dụng nguyên tắc nghiên cứu nào?
- A. Nguyên tắc khách quan.
- B. Nguyên tắc trung thực.
- C. Nguyên tắc tiến bộ.
- D. Nguyên tắc toàn diện và cụ thể.
Câu 9: Một bảo tàng trưng bày các hiện vật khảo cổ như công cụ đá, đồ gốm cổ, hài cốt người tiền sử được tìm thấy tại một di chỉ. Những hiện vật này cung cấp thông tin quý giá về đời sống vật chất, kỹ thuật, thậm chí cả tín ngưỡng của con người thời xa xưa. Chúng thuộc loại hình sử liệu nào theo dạng thức tồn tại?
- A. Sử liệu thành văn.
- B. Sử liệu truyền miệng.
- C. Sử liệu đa phương tiện.
- D. Sử liệu hiện vật.
Câu 10: Tại sao việc nghiên cứu lịch sử không chỉ dừng lại ở việc ghi nhớ các sự kiện, ngày tháng mà cần phải phân tích, lý giải và rút ra bài học?
- A. Vì ghi nhớ sự kiện là nhiệm vụ của bộ môn khác.
- B. Vì mục đích cuối cùng của Sử học là giúp con người hiểu quy luật phát triển xã hội, nhận thức hiện tại và hướng tới tương lai.
- C. Vì các sự kiện lịch sử tự nó đã chứa đựng đầy đủ ý nghĩa.
- D. Vì việc phân tích giúp làm tăng khối lượng kiến thức cần học.
Câu 11: Một nhà sử học đang nghiên cứu về vai trò của phụ nữ trong phong trào kháng chiến chống Pháp cuối thế kỷ 19 ở một tỉnh miền núi. Bên cạnh việc tìm kiếm các tài liệu lưu trữ, bà quyết định đi đến các bản làng, gặp gỡ và phỏng vấn những người già để nghe kể lại các câu chuyện, truyền thuyết liên quan đến các nữ anh hùng địa phương. Phương pháp nghiên cứu mà bà đang sử dụng là gì?
- A. Phương pháp lịch sử.
- B. Phương pháp logic.
- C. Phương pháp điền dã và phỏng vấn nhân chứng.
- D. Phương pháp đồng đại.
Câu 12: Câu nói "Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống" (Cicero) nhấn mạnh đến chức năng nào của Sử học?
- A. Chức năng khoa học.
- B. Chức năng xã hội (tìm hiểu quy luật).
- C. Chức năng giáo dục (rút ra bài học, bồi dưỡng nhân cách).
- D. Chức năng dự báo.
Câu 13: Một bài báo viết về lịch sử làng nghề truyền thống của Việt Nam, trong đó có sử dụng các bức ảnh chụp từ đầu thế kỷ 20, các đoạn phim tư liệu ngắn và các bài hát dân gian được ghi âm lại. Các nguồn này thuộc loại hình sử liệu nào theo dạng thức tồn tại?
- A. Sử liệu thành văn.
- B. Sử liệu truyền miệng và hiện vật.
- C. Sử liệu thành văn và đa phương tiện.
- D. Sử liệu kĩ thuật đa phương tiện và truyền miệng (qua ghi âm).
Câu 14: Khi nghiên cứu về một nhân vật lịch sử, nhà sử học không chỉ ghi lại các sự kiện chính trong cuộc đời họ mà còn phải phân tích bối cảnh xã hội, động cơ hành động, ảnh hưởng của nhân vật đó đối với lịch sử, và những hạn chế của họ. Việc làm này thể hiện rõ nhất nguyên tắc nào trong nghiên cứu lịch sử?
- A. Khách quan.
- B. Trung thực.
- C. Tiến bộ.
- D. Toàn diện và cụ thể.
Câu 15: Tại sao nói Hiện thực lịch sử tồn tại một cách khách quan, độc lập với ý muốn chủ quan của con người?
- A. Vì các sự kiện lịch sử đã diễn ra trong quá khứ và không thể bị thay đổi bởi suy nghĩ hay mong muốn của người hiện tại.
- B. Vì nhà sử học luôn ghi chép lại sự kiện một cách hoàn toàn chính xác.
- C. Vì chỉ có các nguồn sử liệu trực tiếp mới phản ánh khách quan.
- D. Vì con người không thể nhận thức đầy đủ về quá khứ.
Câu 16: Một bức tranh cổ vẽ cảnh sinh hoạt của người dân trong triều đình phong kiến. Bức tranh này cung cấp thông tin về trang phục, kiến trúc, phong tục... Nó thuộc loại hình sử liệu nào theo dạng thức tồn tại?
- A. Sử liệu thành văn.
- B. Sử liệu truyền miệng.
- C. Sử liệu kĩ thuật đa phương tiện (vì là hình ảnh).
- D. Sử liệu hiện vật (một tác phẩm nghệ thuật là hiện vật văn hóa).
Câu 17: Sự khác biệt giữa phương pháp lịch sử và phương pháp logic trong nghiên cứu sử học nằm ở điểm nào?
- A. Phương pháp lịch sử xem xét sự kiện, còn phương pháp logic xem xét con người.
- B. Phương pháp lịch sử chỉ dùng cho sự kiện cổ đại, phương pháp logic dùng cho sự kiện hiện đại.
- C. Phương pháp lịch sử tái hiện quá trình diễn biến cụ thể theo thời gian, phương pháp logic tìm ra bản chất, quy luật chung.
- D. Phương pháp lịch sử dựa vào sử liệu thành văn, phương pháp logic dựa vào sử liệu hiện vật.
Câu 18: Một nhà sử học khi viết về một cuộc khởi nghĩa nông dân đã tìm hiểu kỹ về hoàn cảnh sống của người dân, các chính sách của triều đình, các yếu tố kinh tế, xã hội dẫn đến mâu thuẫn. Ông cũng nghiên cứu về tổ chức, diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa. Cách tiếp cận này thể hiện rõ nhất chức năng nào của Sử học?
- A. Chức năng khoa học (khôi phục, miêu tả, giải thích sự kiện).
- B. Chức năng xã hội (dự đoán tương lai).
- C. Chức năng giáo dục (bồi dưỡng đạo đức).
- D. Chức năng phê phán.
Câu 19: Tại sao các nguồn sử liệu trực tiếp (sử liệu gốc) lại có giá trị đặc biệt quan trọng đối với nhà sử học?
- A. Vì chúng luôn chứa đựng sự thật tuyệt đối không cần kiểm chứng.
- B. Vì chúng ra đời cùng thời điểm với sự kiện, cung cấp thông tin ban đầu, ít bị biến dạng qua thời gian.
- C. Vì chúng dễ dàng thu thập và phân tích hơn các loại khác.
- D. Vì chúng là nguồn duy nhất có thể sử dụng trong nghiên cứu.
Câu 20: Một học sinh được giao nhiệm vụ tìm hiểu về truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam. Em tìm đọc các câu chuyện lịch sử, các bài thơ, bài hát ca ngợi các anh hùng dân tộc, các tấm gương hy sinh vì đất nước. Việc làm này của học sinh đang tiếp cận lịch sử chủ yếu dưới góc độ chức năng nào của Sử học?
- A. Chức năng khoa học.
- B. Chức năng xã hội.
- C. Chức năng giáo dục.
- D. Chức năng dự báo.
Câu 21: Khi một nhà sử học sử dụng phương pháp đồng đại (synchronic method), ông/bà sẽ tập trung nghiên cứu điều gì?
- A. Sự phát triển của một sự vật/hiện tượng qua các giai đoạn lịch sử khác nhau.
- B. Các sự vật/hiện tượng cùng tồn tại trong một không gian và thời gian nhất định để thấy mối liên hệ giữa chúng.
- C. Bản chất và quy luật vận động chung của lịch sử.
- D. Quá trình thu thập và thẩm định sử liệu.
Câu 22: Một nhà sử học đang nghiên cứu về sự ra đời và phát triển của chữ Quốc ngữ ở Việt Nam. Bà xem xét quá trình hình thành, vai trò của các giáo sĩ phương Tây, sự tiếp nhận và phát triển của chữ Quốc ngữ trong xã hội Việt Nam qua các thời kỳ, ảnh hưởng của nó đến văn hóa, giáo dục. Cách tiếp cận này chủ yếu dựa trên phương pháp nghiên cứu nào?
- A. Phương pháp lịch sử (xem xét quá trình theo thời gian).
- B. Phương pháp logic (tìm quy luật chung).
- C. Phương pháp đồng đại (so sánh với các ngôn ngữ khác cùng thời).
- D. Phương pháp điền dã (khảo sát hiện trạng sử dụng chữ Quốc ngữ).
Câu 23: Đâu là một trong những thách thức lớn nhất khi cố gắng đạt được sự khách quan tuyệt đối trong nhận thức lịch sử?
- A. Số lượng sử liệu quá ít.
- B. Hiện thực lịch sử luôn thay đổi.
- C. Nhận thức của con người luôn bị ảnh hưởng bởi lập trường, quan điểm, bối cảnh xã hội của người nghiên cứu.
- D. Các sự kiện lịch sử quá phức tạp.
Câu 24: Một cuốn sách lịch sử được viết cách đây 50 năm về cùng một sự kiện có thể có những điểm khác biệt đáng kể so với một cuốn sách viết về sự kiện đó trong những năm gần đây. Sự khác biệt này có thể bắt nguồn từ yếu tố nào liên quan đến nhận thức lịch sử?
- A. Hiện thực lịch sử đã thay đổi.
- B. Sự kiện lịch sử đã bị lãng quên.
- C. Các nhà sử học hiện đại cố tình bóp méo sự thật.
- D. Sự xuất hiện của các nguồn sử liệu mới, cách tiếp cận/lý thuyết nghiên cứu thay đổi, và bối cảnh xã hội, quan điểm của người viết ở mỗi thời kỳ khác nhau.
Câu 25: Việc nghiên cứu và tìm hiểu lịch sử giúp con người điều chỉnh hành vi, định hướng tương lai, tránh lặp lại những sai lầm trong quá khứ. Điều này thể hiện rõ nhất nhiệm vụ nào của Sử học?
- A. Rút ra bài học kinh nghiệm phục vụ cuộc sống hiện tại.
- B. Nghiên cứu quá trình phát triển xã hội.
- C. Thu thập và phân loại sử liệu.
- D. Tái hiện sự kiện lịch sử một cách khô khan.
Câu 26: Một nhà sử học đang nghiên cứu về sự hình thành và phát triển của nền văn minh Lưỡng Hà. Ông/bà xem xét sự ra đời của nông nghiệp, sự phát triển của các thành bang, hệ thống chữ viết, luật pháp, tôn giáo... trong suốt hàng nghìn năm. Cách tiếp cận này phù hợp với phương pháp nghiên cứu nào?
- A. Phương pháp lịch sử.
- B. Phương pháp logic.
- C. Phương pháp đồng đại.
- D. Phương pháp liên ngành.
Câu 27: Tại sao nguyên tắc trung thực là một yêu cầu bắt buộc đối với nhà sử học?
- A. Vì trung thực giúp bài viết hấp dẫn hơn.
- B. Vì chỉ có trung thực mới tìm được sử liệu gốc.
- C. Vì trung thực giúp nhà sử học nổi tiếng.
- D. Vì Sử học là khoa học, việc tôn trọng sự thật lịch sử là nền tảng để tái hiện quá khứ một cách chính xác, khách quan, tránh xuyên tạc.
Câu 28: Một sinh viên đang tìm hiểu về sự kiện Phong trào Thơ Mới ở Việt Nam (thập niên 1930-1940). Em đọc các bài thơ tiêu biểu, các bài phê bình văn học đương thời, hồi ký của các nhà văn, nhà thơ tham gia phong trào, và các công trình nghiên cứu sau này về chủ đề này. Các nguồn "hồi ký của các nhà văn, nhà thơ tham gia phong trào" thuộc loại sử liệu nào theo mối liên hệ với sự kiện?
- A. Sử liệu trực tiếp.
- B. Sử liệu gián tiếp.
- C. Sử liệu gốc.
- D. Sử liệu thành văn (chính xác hơn là gián tiếp).
Câu 29: Chức năng nào của Sử học giúp con người hiểu được các quy luật vận động và phát triển của xã hội trong quá khứ, từ đó có cơ sở để nhận thức hiện tại và dự đoán xu hướng phát triển trong tương lai?
- A. Chức năng khoa học.
- B. Chức năng xã hội.
- C. Chức năng giáo dục.
- D. Chức năng ghi chép.
Câu 30: Tại sao nói nhận thức lịch sử vừa mang tính khách quan, vừa mang tính chủ quan?
- A. Vì nó chỉ phản ánh ý muốn chủ quan của người viết.
- B. Vì nó hoàn toàn phụ thuộc vào sử liệu khách quan.
- C. Vì nó dựa trên hiện thực khách quan nhưng lại bị ảnh hưởng bởi lập trường, quan điểm, phương pháp và bối cảnh sống của người nghiên cứu.
- D. Vì nó chỉ đúng ở một thời điểm nhất định và sai ở thời điểm khác.
