Trắc nghiệm Ngữ Văn 10 Bài 7: Anh hùng và nghệ sĩ - Chân trời sáng tạo - Đề 04 được xây dựng với nhiều câu hỏi chất lượng, sát với nội dung chương trình học, giúp bạn dễ dàng ôn tập và kiểm tra kiến thức hiệu quả. Hãy cùng bắt đầu làm bài tập trắc nghiệm ngay để nâng cao hiểu biết và chuẩn bị tốt cho kỳ thi sắp tới!
Câu 1: Trong quan niệm về "anh hùng" và "nghệ sĩ" ở Bài 7, phẩm chất nào thường được xem là điểm chung, thể hiện sự vươn lên vượt qua giới hạn thông thường của con người?
- A. Sức mạnh cơ bắp phi thường
- B. Khả năng tích lũy của cải
- C. Khát vọng hướng đến những giá trị cao đẹp, vượt lên trên cái tầm thường
- D. Sự tuân thủ tuyệt đối các quy tắc xã hội
Câu 2: Đoạn trích "Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân / Quân điếu phạt trước lo trừ bạo..." trong Bình Ngô đại cáo thể hiện rõ nhất phẩm chất nào của người anh hùng Nguyễn Trãi/Lê Lợi dưới góc độ tư tưởng?
- A. Khả năng đánh trận bách chiến bách thắng
- B. Tư tưởng nhân nghĩa gắn liền với yên dân và trừ bạo
- C. Tầm nhìn xa trông rộng về kinh tế
- D. Sự khôn ngoan trong việc xây dựng liên minh
Câu 3: Phân tích đoạn thơ sau trong Bảo kính cảnh giới (Bài 43) của Nguyễn Trãi: "Ao sen bát ngát gió đông / Cây hòe phất phới bóng lồng bộ khong / Thước đo bóng thẳng, bóng tròn / Tính trời Vạn Lịch, biết còn mấy niên?". Đoạn thơ này bộc lộ điều gì về tâm hồn người nghệ sĩ Nguyễn Trãi?
- A. Nỗi lo lắng về chiến trận chưa dứt
- B. Sự chán ghét cuộc sống ẩn dật
- C. Ham muốn quyền lực và danh vọng
- D. Sự nhạy cảm, tinh tế trước vẻ đẹp của thiên nhiên và suy ngẫm về thời gian, cuộc đời
Câu 4: Khi so sánh hình tượng người "anh hùng" trong Bình Ngô đại cáo và hình tượng người "nghệ sĩ" qua Bảo kính cảnh giới (Bài 43), điểm khác biệt rõ rệt nhất nằm ở đâu?
- A. Bối cảnh thể hiện (sự nghiệp lớn lao vs. đời sống cá nhân) và mối quan tâm chính (dân tộc vs. thiên nhiên/bản thân)
- B. Ngôn ngữ sử dụng (chữ Hán vs. chữ Nôm)
- C. Thể loại văn học (cáo vs. thơ Nôm Đường luật)
- D. Thời đại lịch sử sáng tác
Câu 5: Trong Thư lại dụ Vương Thông, Nguyễn Trãi sử dụng chiến lược "tâm công" (đánh vào lòng người). Yếu tố nào dưới đây không phải là cách "tâm công" được thể hiện trong bức thư?
- A. Nhấn mạnh chính sách nhân nghĩa của quân ta
- B. Phân tích, chỉ ra những khó khăn, bế tắc của quân địch
- C. Đe dọa sẽ tiêu diệt toàn bộ quân địch nếu không đầu hàng
- D. Mở ra con đường hòa hiếu, rút quân an toàn cho địch
Câu 6: Bài thơ Dục Thúy Sơn của Nguyễn Trãi thể hiện vẻ đẹp của ngọn núi Dục Thúy. Ngoài vẻ đẹp thiên nhiên, bài thơ còn gửi gắm tư tưởng gì, liên kết với tinh thần của người anh hùng?
- A. Ước vọng được sống cuộc đời ẩn dật, tránh xa thế sự
- B. Tình yêu nước, niềm tự hào về non sông gấm vóc
- C. Nỗi buồn chán trước sự vô thường của cuộc đời
- D. Khát khao được làm quan to, hưởng vinh hoa phú quý
Câu 7: Nguyễn Trãi được coi là sự kết hợp hiếm hoi giữa "anh hùng" và "nghệ sĩ". Yếu tố nào sau đây thể hiện rõ nhất khía cạnh "nghệ sĩ" trong con người ông?
- A. Vai trò tham mưu, giúp Lê Lợi đánh đuổi giặc Minh
- B. Tư tưởng nhân nghĩa trong Bình Ngô đại cáo
- C. Khả năng đàm phán, thuyết phục quân địch
- D. Tâm hồn nhạy cảm, tình yêu thiên nhiên sâu sắc thể hiện trong thơ Nôm
Câu 8: Biện pháp nghệ thuật nổi bật nào được sử dụng rộng rãi trong Bình Ngô đại cáo để tăng sức thuyết phục và tạo nhịp điệu hùng hồn?
- A. Biền ngẫu (sử dụng các cặp câu đối xứng)
- B. Ẩn dụ (sử dụng hình ảnh so sánh ngầm)
- C. Hoán dụ (lấy bộ phận chỉ toàn thể)
- D. Nói quá (phóng đại sự thật)
Câu 9: Đọc đoạn văn: "Đem đại nghĩa để thắng hung tàn / Lấy chí nhân để thay cường bạo". Hai vế câu này trong Bình Ngô đại cáo sử dụng biện pháp tu từ nào để nhấn mạnh tư tưởng cốt lõi?
- A. So sánh
- B. Nhân hóa
- C. Đối lập
- D. Điệp ngữ
Câu 10: Bối cảnh lịch sử nào có ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành tư tưởng và phong cách sáng tác của Nguyễn Trãi, đặc biệt là sự hòa quyện giữa tinh thần anh hùng và tâm hồn nghệ sĩ?
- A. Thời kỳ kháng chiến chống Minh và xây dựng đất nước sau chiến tranh
- B. Thời kỳ đất nước thái bình, thịnh trị
- C. Thời kỳ đất nước bị chia cắt, nội chiến
- D. Thời kỳ giao lưu văn hóa mạnh mẽ với phương Tây
Câu 11: Câu thơ "Trong màn trời đất ta đây / Ta với Bác, Bác với ta" (Tố Hữu) thể hiện sự hòa quyện giữa cá nhân và cộng đồng, giữa cái tôi và cái ta lớn lao. Chiều kích "cái ta lớn lao" này có thể liên hệ với phẩm chất nào của người anh hùng trong văn học trung đại?
- A. Ham thích ngao du sơn thủy
- B. Khả năng sáng tác thơ ca
- C. Lối sống giản dị, thanh đạm
- D. Sự gắn bó, hòa mình vào vận mệnh dân tộc, nhân dân
Câu 12: Nghệ sĩ chân chính thường có mối quan hệ mật thiết với hiện thực đời sống. Mối quan hệ này được biểu hiện như thế nào?
- A. Chỉ sao chép y nguyên hiện thực một cách máy móc
- B. Quan sát, cảm nhận sâu sắc hiện thực và tái tạo nó bằng lăng kính chủ quan, sáng tạo
- C. Trốn tránh hiện thực, sống trong thế giới tưởng tượng
- D. Phủ nhận hoàn toàn hiện thực để tạo ra cái mới
Câu 13: Đoạn văn "Ngẫm Thái Tổ xưa giận Trụ tàn bạo / Đem quân điếu phạt, chỉ trong một trận mà diệt xong" trong Bình Ngô đại cáo sử dụng phép so sánh nào để làm nổi bật chiến công của Lê Lợi?
- A. So sánh với các triều đại, anh hùng trong lịch sử Trung Quốc
- B. So sánh với các sự kiện trong thần thoại
- C. So sánh với các hiện tượng tự nhiên
- D. So sánh với các nhân vật hư cấu
Câu 14: Dòng thơ "Nước biếc non xanh thuyền gối bãi / Đêm thanh nguyệt bạc khách lên lầu" trong Dục Thúy Sơn gợi lên khung cảnh thiên nhiên như thế nào?
- A. Hoang tàn, đổ nát sau chiến tranh
- B. Náo nhiệt, đông đúc với thuyền bè qua lại
- C. U ám, buồn bã, thiếu sức sống
- D. Trong trẻo, thơ mộng, tĩnh lặng dưới ánh trăng
Câu 15: Câu kết của Thư lại dụ Vương Thông: "Nếu biết hối lỗi thì tức khắc cho về nước, để cùng hưởng thái bình. Đó là kế vẹn toàn vậy." Câu này thể hiện rõ nhất khía cạnh nào trong tư tưởng của Nguyễn Trãi?
- A. Sự hiếu chiến, không khoan nhượng với kẻ thù
- B. Tư tưởng nhân nghĩa, chuộng hòa bình, mở đường cho kẻ thù rút lui
- C. Sự kiêu ngạo, coi thường kẻ địch
- D. Mong muốn chiếm đoạt lãnh thổ của địch
Câu 16: Vẻ đẹp của người "nghệ sĩ" thường không chỉ nằm ở tài năng sáng tạo mà còn ở phong cách sống, cách cảm nhận thế giới. Khía cạnh nào sau đây ít liên quan đến phẩm chất của người nghệ sĩ chân chính?
- A. Sự độc đáo, khác biệt trong tư duy và cảm xúc
- B. Khả năng đồng cảm sâu sắc với con người và cuộc đời
- C. Sự tính toán, thực dụng trong mọi hành động
- D. Tâm hồn tự do, phóng khoáng, không bị gò bó bởi khuôn phép cũ
Câu 17: Trong Bình Ngô đại cáo, việc liệt kê hàng loạt tội ác của giặc Minh có tác dụng gì về mặt nghệ thuật và tư tưởng?
- A. Làm cho bài cáo trở nên dài dòng, khó hiểu
- B. Thể hiện sự yếu kém, sợ hãi của quân ta
- C. Chỉ mang tính chất thông báo đơn thuần
- D. Tố cáo mạnh mẽ tội ác của kẻ thù, khơi dậy lòng căm thù và chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa
Câu 18: Nếu "anh hùng" thường gắn với sự nghiệp cứu nước, giúp dân, thì "nghệ sĩ" thường gắn với lĩnh vực nào?
- A. Sáng tạo nghệ thuật (văn học, âm nhạc, hội họa...)
- B. Hoạt động kinh doanh, thương mại
- C. Nghiên cứu khoa học tự nhiên
- D. Công việc hành chính, quản lý
Câu 19: Quan niệm về "anh hùng" trong văn học trung đại Việt Nam thường được xây dựng dựa trên những tiêu chí nào?
- A. Giàu có, quyền lực và có nhiều thê thiếp
- B. Chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân và gia đình
- C. Tài năng, đức độ, gắn liền với vận mệnh dân tộc, nhân nghĩa, cứu nước, giúp dân
- D. Lối sống xa hoa, hưởng thụ, không màng danh lợi
Câu 20: Đọc đoạn thơ: "Cỏ cây chen đá, lá chen hoa / Xem cảnh mà ưa, người muốn hòa / Núi lật nghiêng non, cây lật ngược / Trời cao sông phẳng, trăng vào xa" (Dục Thúy Sơn). Đoạn thơ này sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả cảnh vật?
- A. Nói giảm nói tránh
- B. Đối (đối xứng giữa các vế câu)
- C. Điệp âm
- D. Liệt kê sự vật một cách đơn thuần
Câu 21: Thông điệp chính mà tác giả muốn gửi gắm qua việc khắc họa hình tượng người "anh hùng" trong các văn bản như Bình Ngô đại cáo là gì?
- A. Chỉ có vua chúa mới là anh hùng
- B. Anh hùng là người bất khả chiến bại
- C. Anh hùng chỉ xuất hiện trong thời chiến
- D. Ca ngợi, tôn vinh những người có công lao to lớn với dân tộc, đất nước
Câu 22: Yếu tố nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc tạo nên sức hấp dẫn và giá trị lâu bền của một tác phẩm nghệ thuật?
- A. Sự nổi tiếng của người nghệ sĩ
- B. Giá trị vật chất của tác phẩm
- C. Chiều sâu tư tưởng, cảm xúc và sự độc đáo trong cách thể hiện
- D. Số lượng người xem hoặc người mua
Câu 23: Trong Bảo kính cảnh giới (Bài 43), câu thơ "Trong nhà đã có cối xay / Thiếu chi gạo trắng, vo ngày ba bữa" thể hiện điều gì về cuộc sống của Nguyễn Trãi?
- A. Cuộc sống đạm bạc, giản dị nơi quê nhà
- B. Sự giàu có, sung túc với đầy đủ tiện nghi
- C. Nỗi lo lắng về cái ăn cái mặc hàng ngày
- D. Sự bận rộn với công việc triều chính
Câu 24: So với "anh hùng", "nghệ sĩ" có thể có điểm khác biệt nào trong cách thể hiện cái tôi cá nhân?
- A. Anh hùng luôn che giấu cảm xúc cá nhân, còn nghệ sĩ thì không.
- B. Nghệ sĩ có xu hướng bộc lộ sâu sắc thế giới nội tâm, cảm xúc cá nhân trong tác phẩm, còn anh hùng thường thể hiện cái tôi gắn liền với trách nhiệm cộng đồng.
- C. Anh hùng không có cảm xúc cá nhân, còn nghệ sĩ thì có.
- D. Cả hai đều không bao giờ bộc lộ cái tôi cá nhân.
Câu 25: Phân tích câu văn sau trong Thư lại dụ Vương Thông: "Nay các ông không biết xét thời thế, chẳng chịu giữ gìn cõi đất đã mất, lại còn ngoan cố giữ lấy thành Đông Quan bé nhỏ này, mong đợi viện binh ở phương xa". Câu văn này sử dụng biện pháp gì để thuyết phục kẻ địch?
- A. Khen ngợi sự dũng cảm của kẻ địch
- B. Hứa hẹn sẽ ban thưởng lớn nếu đầu hàng
- C. Miêu tả sự hùng mạnh của quân ta
- D. Phân tích tình hình bất lợi, sự bế tắc của kẻ địch
Câu 26: Dục Thúy Sơn không chỉ là một bài thơ tả cảnh mà còn thể hiện "chí" của nhà thơ. "Chí" đó là gì?
- A. Chí làm trai, gắn liền với non sông đất nước
- B. Chí cầu danh lợi, phú quý
- C. Chí ẩn dật, xa lánh cuộc đời
- D. Chí học hành, nghiên cứu khoa học
Câu 27: Theo quan niệm chung, điểm khác biệt cốt lõi giữa "anh hùng" và "nghệ sĩ" nằm ở đâu?
- A. Anh hùng là nam giới, nghệ sĩ là nữ giới.
- B. Anh hùng hành động bằng sức mạnh thể chất, nghệ sĩ hành động bằng lời nói.
- C. Anh hùng hành động chủ yếu vì lợi ích cộng đồng, sự nghiệp lớn lao; nghệ sĩ sáng tạo chủ yếu để thể hiện thế giới nội tâm, cảm xúc, tư tưởng cá nhân và mang lại giá trị thẩm mỹ.
- D. Anh hùng sống lâu hơn nghệ sĩ.
Câu 28: Văn bản nào trong Bài 7 thể hiện rõ nhất vai trò của ngôn ngữ và tài năng sử dụng ngôn ngữ như một công cụ mạnh mẽ để phục vụ sự nghiệp "bình Ngô"?
- A. Bảo kính cảnh giới (Bài 43)
- B. Thư lại dụ Vương Thông
- C. Dục Thúy Sơn
- D. Toàn bộ Bình Ngô đại cáo chỉ là văn chương suông
Câu 29: Phẩm chất nào của Nguyễn Trãi được thể hiện qua việc ông vừa là nhà quân sự, chính trị tài ba (anh hùng), vừa là nhà thơ với tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên (nghệ sĩ)?
- A. Sự mâu thuẫn, đối lập trong tính cách
- B. Khả năng làm nhiều việc cùng lúc
- C. Sự giả tạo, không chân thật
- D. Sự đa tài, nhân cách phong phú, hài hòa giữa trách nhiệm xã hội và đời sống tinh thần
Câu 30: Khái niệm "anh hùng" và "nghệ sĩ" trong Bài 7 không chỉ là những danh xưng mà còn là những hình mẫu nhân cách. Việc tìm hiểu các văn bản này giúp người đọc nhận thức sâu sắc hơn về điều gì?
- A. Những giá trị cao đẹp về lý tưởng sống, trách nhiệm cá nhân đối với cộng đồng và vẻ đẹp tâm hồn con người
- B. Chỉ để biết thêm về lịch sử và văn học cổ
- C. Cách để trở nên giàu có và nổi tiếng
- D. Kỹ năng viết văn theo lối biền ngẫu