Đề Trắc nghiệm Sinh học 12 – Bài 22: Tiến hoá lớn và quá trình phát sinh chủng loại (Kết Nối Tri Thức)

Câu 1: Tiến hóa lớn, hay vĩ mô, tập trung vào sự hình thành các nhóm phân loại lớn hơn loài, diễn ra trong thời gian dài. Phát biểu nào sau đây mô tả đúng nhất đối tượng nghiên cứu của tiến hóa lớn?

• A. Sự thay đổi tần số alen trong quần thể qua các thế hệ.
• B. Quá trình hình thành các đặc điểm thích nghi ở loài.
• C. Mối quan hệ giữa các loài trong một hệ sinh thái.
• D. Nguồn gốc của các nhóm phân loại lớn như chi, họ, bộ, lớp, ngành, giới.

Câu 2: Để đánh giá mối quan hệ tiến hóa giữa các loài, các nhà khoa học thường sử dụng các bằng chứng khác nhau. Trong các bằng chứng sau, bằng chứng nào cung cấp thông tin trực tiếp nhất về trình tự xuất hiện và thay đổi của các loài qua thời gian địa chất?

• A. Bằng chứng giải phẫu so sánh (cơ quan tương đồng và tương tự).
• B. Bằng chứng hóa thạch.
• C. Bằng chứng sinh học phân tử (ADN, protein).
• D. Bằng chứng phôi sinh học.

Câu 3: Một quần thể sóc sống trong một khu rừng bị chia cắt bởi một con sông lớn. Theo thời gian, hai nhóm sóc ở hai bên bờ sông trở nên khác biệt về di truyền và hình thái, cuối cùng không còn khả năng giao phối với nhau. Đây là ví dụ minh họa cho quá trình phát sinh loài nào?

• A. Phát sinh loài khác khu vực (allopatric speciation).
• B. Phát sinh loài cùng khu vực (sympatric speciation).
• C. Phát sinh loài cận khu vực (parapatric speciation).
• D. Tiến hóa song song.

Câu 4: Cơ chế cách ly sinh sản đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát sinh loài. Trong các cơ chế cách ly sinh sản sau, cơ chế nào thuộc nhóm cách ly trước hợp tử?

• A. Bất thụ tinh lai (hybrid sterility).
• B. Con lai yếu (hybrid inviability).
• C. Cách ly tập tính (behavioral isolation).
• D. Suy thoái con lai (hybrid breakdown).

Câu 5: Hiện tượng đa bội hóa (polyploidy) là một cơ chế phát sinh loài nhanh chóng thường gặp ở thực vật. Đa bội hóa dẫn đến phát sinh loài theo con đường nào?

• A. Phát sinh loài khác khu vực do đột biến.
• B. Phát sinh loài cùng khu vực do đột biến lớn về số lượng nhiễm sắc thể.
• C. Phát sinh loài cận khu vực do biến động di truyền.
• D. Phát sinh loài lai xa.

Câu 6: Hình vẽ cây phát sinh loài (phylogenetic tree) thường được sử dụng để biểu diễn mối quan hệ tiến hóa giữa các nhóm sinh vật. Trên cây phát sinh loài, điểm nút (node) biểu thị điều gì?

• A. Một loài đã tuyệt chủng.
• B. Một đặc điểm mới xuất hiện trong quá trình tiến hóa.
• C. Một tổ tiên chung của các nhóm loài ở các nhánh phía trên.
• D. Mức độ đa dạng di truyền của một loài.

Câu 7: Trong quá trình phát sinh loài, chọn lọc tự nhiên có vai trò như thế nào?

• A. Tạo ra các đột biến mới làm nguyên liệu cho quá trình tiến hóa.
• B. Ngăn chặn sự hình thành các loài mới.
• C. Làm giảm sự đa dạng di truyền trong quần thể.
• D. Tăng cường sự phân hóa kiểu hình và cách ly sinh sản giữa các quần thể.

Câu 8: Hiện tượng bức xạ thích nghi (adaptive radiation) thường xảy ra khi nào?

• A. Khi có nhiều ổ sinh thái trống hoặc điều kiện môi trường thay đổi lớn.
• B. Khi quần thể đạt kích thước tối đa.
• C. Khi không có chọn lọc tự nhiên tác động.
• D. Khi các loài cạnh tranh gay gắt với nhau.

Câu 9: Quan niệm tiến hóa theo thuyết tiến hóa hiện đại tổng hợp nhấn mạnh vai trò của yếu tố nào sau đây trong phát sinh loài?

• A. Sự di cư của các loài.
• B. Các cơ chế cách ly sinh sản và chọn lọc tự nhiên.
• C. Đột biến trung tính.
• D. Yếu tố ngẫu nhiên trong di truyền quần thể.

Câu 10: Trong mô hình phát sinh loài theo kiểu "tiến hóa nhảy vọt" (punctuated equilibrium), điều gì xảy ra trong giai đoạn "nhảy vọt"?

• A. Tiến hóa diễn ra chậm chạp và liên tục.
• B. Không có sự thay đổi lớn về kiểu hình.
• C. Sự hình thành loài mới diễn ra nhanh chóng trong thời gian địa chất ngắn.
• D. Chọn lọc tự nhiên không tác động.

Câu 11: Xét một quần thể thực vật giao phấn. Điều gì sẽ xảy ra nếu xuất hiện một đột biến gen làm thay đổi thời điểm ra hoa của một nhóm cây, khiến chúng không còn giao phấn được với phần lớn quần thể gốc?

• A. Quần thể sẽ đa dạng hơn về mặt di truyền nhưng không hình thành loài mới.
• B. Có thể dẫn đến phát sinh loài cùng khu vực do cách ly sinh sản trước hợp tử.
• C. Chắc chắn dẫn đến phát sinh loài khác khu vực.
• D. Không có ảnh hưởng đến quá trình phát sinh loài.

Câu 12: Khái niệm "loài sinh học" (biological species concept) định nghĩa loài dựa trên tiêu chí chính nào?

• A. Sự tương đồng về hình thái.
• B. Sự tương đồng về môi trường sống.
• C. Khả năng giao phối tự do và sinh sản hữu tính tạo ra đời con hữu thụ.
• D. Sự tương đồng về cấu trúc ADN.

Câu 13: Điều gì là hạn chế chính của khái niệm "loài sinh học" khi áp dụng cho tất cả các sinh vật?

• A. Không thể áp dụng cho các loài đã tuyệt chủng.
• B. Quá khó để xác định khả năng giao phối trong tự nhiên.
• C. Không phù hợp với các loài có phạm vi phân bố rộng.
• D. Không áp dụng được cho các sinh vật sinh sản vô tính.

Câu 14: Cho sơ đồ cây phát sinh loài đơn giản sau. Loài nào có quan hệ họ hàng gần gũi nhất với loài C?

• A. Loài A
• B. Loài D
• C. Loài B
• D. Loài A và B có quan hệ gần gũi như nhau với loài C.

Câu 15: Trong quá trình phát sinh loài, yếu tố nào sau đây có thể làm tăng tốc quá trình phân hóa và hình thành loài mới?

• A. Ổn định môi trường kéo dài.
• B. Giảm đột biến.
• C. Sự kiện tuyệt chủng hàng loạt tạo ra nhiều ổ sinh thái trống.
• D. Giao phối ngẫu nhiên diễn ra mạnh mẽ.

Câu 16: Hiện tượng nào sau đây là một ví dụ về cách ly cơ học (mechanical isolation) trong cơ chế cách ly sinh sản trước hợp tử?

• A. Sự khác biệt về cấu trúc cơ quan sinh sản ngăn cản giao phối giữa hai loài côn trùng.
• B. Hai loài ếch sống trong cùng khu vực nhưng một loài sinh sản vào mùa xuân, loài kia vào mùa hè.
• C. Hai loài chim có tập tính giao phối khác nhau.
• D. Con lai giữa hai loài thực vật sinh ra có sức sống kém.

Câu 17: Phân tích vai trò của đột biến trong quá trình phát sinh loài.

• A. Đột biến trực tiếp tạo ra loài mới một cách nhanh chóng.
• B. Đột biến cung cấp nguồn biến dị di truyền, là cơ sở cho chọn lọc tự nhiên và phát sinh loài.
• C. Đột biến chỉ có vai trò trong tiến hóa nhỏ, không liên quan đến phát sinh loài.
• D. Đột biến luôn có hại và làm giảm khả năng thích nghi của sinh vật.

Câu 18: Ví dụ nào sau đây minh họa cho quá trình tiến hóa phân ly (divergent evolution)?

• A. Cánh của chim và cánh của côn trùng có chức năng bay nhưng cấu trúc khác nhau.
• B. Cá mập và cá heo có hình dạng cơ thể tương tự nhau để thích nghi với môi trường nước.
• C. Chi trước của động vật có xương sống biến đổi thành chi của người, cánh của dơi, vây của cá voi.
• D. Các loài chim sẻ Darwin trên quần đảo Galapagos có mỏ khác nhau tùy thuộc vào nguồn thức ăn.

Câu 19: Điều gì KHÔNG phải là một yếu tố có thể dẫn đến phát sinh loài cùng khu vực?

• A. Đột biến đa bội hóa.
• B. Chọn lọc vận động.
• C. Cách ly sinh thái.
• D. Cách ly địa lý do núi lửa phun trào.

Câu 20: Trong quá trình hình thành loài mới, yếu tố nào sau đây đóng vai trò quyết định chiều hướng và tốc độ biến đổi của loài?

• A. Đột biến ngẫu nhiên.
• B. Chọn lọc tự nhiên.
• C. Giao phối không ngẫu nhiên.
• D. Các yếu tố ngẫu nhiên (phiêu bạt di truyền).

Câu 21: Loại bằng chứng tiến hóa nào sau đây được sử dụng để so sánh trình tự nucleotit trong ADN hoặc trình tự amino acid trong protein giữa các loài?

• A. Bằng chứng phôi sinh học.
• B. Bằng chứng giải phẫu so sánh.
• C. Bằng chứng sinh học phân tử.
• D. Bằng chứng địa lý sinh vật học.

Câu 22: Hiện tượng "song song" hay "hội tụ" trong tiến hóa (convergent evolution) là gì?

• A. Các loài có nguồn gốc chung phát triển các đặc điểm khác nhau.
• B. Sự tiến hóa của hai loài phụ thuộc lẫn nhau.
• C. Sự lặp lại các giai đoạn phát triển phôi thai trong quá trình tiến hóa.
• D. Các loài không có quan hệ họ hàng gần gũi phát triển các đặc điểm tương tự nhau do sống trong môi trường tương tự.

Câu 23: Trong các cơ chế cách ly sinh sản sau hợp tử, cơ chế nào dẫn đến việc con lai được sinh ra nhưng không có khả năng sinh sản?

• A. Con lai yếu (hybrid inviability).
• B. Bất thụ tinh lai (hybrid sterility).
• C. Cách ly giao tử (gametic isolation).
• D. Suy thoái con lai (hybrid breakdown).

Câu 24: Chọn phát biểu đúng về quá trình phát sinh loài diễn ra theo con đường lai xa và đa bội hóa ở thực vật.

• A. Loài mới thường có bộ nhiễm sắc thể là bội số của bộ nhiễm sắc thể đơn bội của loài bố mẹ và cách ly sinh sản ngay với loài gốc.
• B. Loài mới luôn có khả năng sinh sản hữu tính với loài bố mẹ.
• C. Quá trình này diễn ra chậm và ít phổ biến ở thực vật.
• D. Loài mới tạo ra luôn có sức sống kém và dễ bị đào thải.

Câu 25: Sự khác biệt chính giữa tiến hóa nhỏ (microevolution) và tiến hóa lớn (macroevolution) là gì?

• A. Tiến hóa nhỏ diễn ra ở cấp độ cá thể, tiến hóa lớn ở cấp độ quần thể.
• B. Tiến hóa nhỏ chỉ do đột biến, tiến hóa lớn do chọn lọc tự nhiên.
• C. Tiến hóa nhỏ là sự thay đổi tần số alen trong quần thể, tiến hóa lớn là sự hình thành các nhóm phân loại trên loài.
• D. Tiến hóa nhỏ diễn ra trong thời gian dài, tiến hóa lớn diễn ra trong thời gian ngắn.

Câu 26: Cho ví dụ về một loài sinh vật mà quá trình phát sinh loài của nó có thể được nghiên cứu thông qua bằng chứng hóa thạch một cách hiệu quả nhất.

• A. Vi khuẩn E. coli.
• B. Cây rêu.
• C. Nấm men.
• D. Khủng long.

Câu 27: Điều gì sẽ xảy ra nếu hai quần thể của cùng một loài bị cách ly địa lý trong một thời gian dài, nhưng sau đó môi trường thay đổi và vùng cách ly biến mất, cho phép chúng tái tiếp xúc?

• A. Chúng sẽ ngay lập tức giao phối tự do và trở thành một quần thể duy nhất.
• B. Có thể xảy ra các cơ chế cách ly sinh sản, ngăn cản giao phối hoặc tạo con lai bất thụ, nếu chúng đã đủ khác biệt.
• C. Chúng sẽ cạnh tranh gay gắt và một trong hai quần thể sẽ bị tuyệt chủng.
• D. Không có gì thay đổi, chúng vẫn là hai quần thể riêng biệt.

Câu 28: Trong quá trình phân loại sinh vật, hệ thống phân loại theo hướng phát sinh loài (phylogenetic systematics) dựa trên nguyên tắc chính nào?

• A. Sự tương đồng về hình thái và chức năng.
• B. Mức độ phức tạp về tổ chức cơ thể.
• C. Mối quan hệ tiến hóa và tổ tiên chung.
• D. Môi trường sống và vai trò sinh thái.

Câu 29: Trong các yếu tố sau, yếu tố nào KHÔNG trực tiếp gây ra sự thay đổi tần số alen trong quần thể, nhưng có thể ảnh hưởng đến quá trình phát sinh loài?

• A. Chọn lọc tự nhiên.
• B. Đột biến.
• C. Di nhập gen.
• D. Cách ly địa lý.

Câu 30: Giả sử một nhóm cá di cư từ biển vào sống trong một hồ nước ngọt và dần dần thích nghi với môi trường mới, hình thành một loài cá nước ngọt mới. Kiểu phát sinh loài này có thể được xếp vào loại nào?

• A. Phát sinh loài khác khu vực hoặc cận khu vực.
• B. Phát sinh loài cùng khu vực.
• C. Tiến hóa song song.
• D. Không phải là phát sinh loài, chỉ là thích nghi sinh thái.

Câu 1: Quá trình tiến hóa lớn (macroevolution) bao gồm các hiện tượng sinh học nào sau đây?

• A. Sự thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể.
• B. Sự hình thành các nòi địa lí và nòi sinh thái.
• C. Sự tích lũy các biến dị nhỏ, liên tục.
• D. Sự hình thành loài mới, sự phân hóa trên cấp độ loài và sự tuyệt chủng.

Câu 2: Theo khái niệm loài sinh học, hai quần thể sinh vật được xem là hai loài khác biệt khi nào?

• A. Chúng có sự khác biệt rõ rệt về hình thái.
• B. Chúng sống trong các khu vực địa lí khác nhau.
• C. Chúng bị cách ly sinh sản với nhau trong điều kiện tự nhiên.
• D. Chúng có bộ nhiễm sắc thể khác nhau về số lượng hoặc cấu trúc.

Câu 3: Cơ chế cách ly nào sau đây thuộc dạng cách ly trước hợp tử (prezygotic isolation)?

• A. Cách ly tập tính.
• B. Con lai bất thụ.
• C. Con lai chết sớm.
• D. Cạnh tranh khác loài.

Câu 4: Một quần thể cá sống trong một hồ nước lớn. Do sự hình thành một bán đảo nhỏ dần mở rộng, quần thể này bị chia cắt thành hai nhóm sống ở hai khu vực riêng biệt của hồ. Theo thời gian, hai nhóm này tích lũy các khác biệt về di truyền và không còn giao phối với nhau ngay cả khi rào cản địa lý biến mất. Đây là ví dụ về con đường hình thành loài mới nào?

• A. Hình thành loài bằng cách li sinh thái.
• B. Hình thành loài bằng cách li địa lí.
• C. Hình thành loài bằng đa bội hóa.
• D. Hình thành loài bằng lai xa và đa bội hóa.

Câu 5: Tại sao đa bội hóa thường dẫn đến hình thành loài mới một cách nhanh chóng, đặc biệt ở thực vật?

• A. Vì cá thể đa bội có sức sống và khả năng sinh sản vượt trội so với cá thể lưỡng bội.
• B. Vì sự thay đổi số lượng nhiễm sắc thể thúc đẩy đột biến gen xảy ra nhanh hơn.
• C. Vì cá thể đa bội có thể giao phối tự do với quần thể gốc, làm tăng sự đa dạng di truyền.
• D. Vì cá thể đa bội thường bị cách ly sinh sản ngay lập tức với quần thể gốc lưỡng bội.

Câu 6: Hai loài thực vật A và B sống cùng khu vực địa lý nhưng ra hoa vào các mùa khác nhau trong năm. Cơ chế cách ly sinh sản nào đang hoạt động giữa hai loài này?

• A. Cách ly địa lí.
• B. Cách ly sinh thái.
• C. Cách ly thời gian (mùa vụ).
• D. Cách ly cơ học.

Câu 7: Quá trình phát sinh loài mới không xảy ra khi nào?

• A. Các quần thể vẫn duy trì dòng gen liên tục với nhau.
• B. Xuất hiện các đột biến làm thay đổi hình thái cơ thể.
• C. Môi trường sống bị chia cắt thành các khu vực khác nhau.
• D. Xuất hiện các rào cản ngăn cản sự giao phối giữa các cá thể.

Câu 8: Vai trò chủ yếu của các nhân tố tiến hóa (đột biến, chọn lọc tự nhiên, di nhập gen, phiêu bạt di truyền) trong quá trình hình thành loài mới là gì?

• A. Tạo ra các kiểu hình mới thích nghi ngay lập tức với môi trường.
• B. Làm phân hóa vốn gen giữa các quần thể, góp phần hình thành cách ly sinh sản.
• C. Ngăn cản sự phát tán của các alen có hại trong quần thể.
• D. Đảm bảo sự ổn định về thành phần kiểu gen của các quần thể.

Câu 9: Tại sao lai xa và đa bội hóa là con đường hình thành loài phổ biến ở thực vật mà ít gặp ở động vật?

• A. Con lai xa ở thực vật thường có khả năng sinh sản sinh dưỡng và dễ đa bội hóa hơn động vật.
• B. Động vật có hệ thần kinh phức tạp, khó xảy ra đột biến đa bội.
• C. Thực vật không có cơ chế cách ly tập tính phức tạp như động vật.
• D. Lai xa ở động vật luôn tạo ra con lai bất thụ ngay lập tức.

Câu 10: Sự xuất hiện của các loài chim sẻ trên quần đảo Galapagos với các hình dạng mỏ khác nhau thích nghi với các nguồn thức ăn đặc trưng trên từng đảo là một ví dụ điển hình về hiện tượng nào?

• A. Tiến hóa đồng quy.
• B. Cách ly địa lí đơn thuần.
• C. Lai xa và đa bội hóa.
• D. Bức xạ thích nghi (hình thành nhiều loài từ một tổ tiên chung).

Câu 11: Trong quá trình hình thành loài bằng cách ly sinh thái, yếu tố nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc tạo ra sự phân hóa ban đầu giữa các quần thể sống cùng khu vực địa lý?

• A. Sự xuất hiện đột ngột của rào cản địa lí.
• B. Sự thay đổi lớn về số lượng nhiễm sắc thể.
• C. Sự phân hóa cá thể về ổ sinh thái trong cùng khu vực địa lý.
• D. Sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể cùng loài.

Câu 12: Xét hai loài côn trùng A và B sống cùng một khu vực rừng. Loài A chỉ hoạt động và giao phối vào ban ngày, trong khi loài B chỉ hoạt động và giao phối vào ban đêm. Đây là ví dụ về cơ chế cách ly sinh sản nào?

• A. Cách ly địa lí.
• B. Cách ly cơ học.
• C. Cách ly tập tính.
• D. Cách ly thời gian.

Câu 13: Con lai giữa ngựa cái và lừa đực là con la, thường bất thụ (không có khả năng sinh sản). Đây là ví dụ về cơ chế cách ly sinh sản nào?

• A. Cách ly trước hợp tử.
• B. Cách ly sau hợp tử.
• C. Cách ly địa lí.
• D. Cách ly tập tính.

Câu 14: Một số loài cá trong cùng một hồ nước có hình thái tương tự nhau nhưng con đực của mỗi loài có màu sắc và điệu nhảy ve vãn con cái rất khác biệt. Con cái chỉ phản ứng với điệu nhảy và màu sắc của con đực cùng loài. Cơ chế này góp phần duy trì sự cách ly giữa các loài cá này thông qua hình thức cách ly nào?

• A. Cách ly tập tính.
• B. Cách ly sinh thái.
• C. Cách ly cơ học.
• D. Cách ly gamet.

Câu 15: Quan sát hình ảnh mô tả sự tiến hóa của một nhóm sinh vật (giả định). Một loài tổ tiên (ở gốc cây phát sinh chủng loại) phân tách thành nhiều nhánh khác nhau, mỗi nhánh thích nghi với một kiểu môi trường hoặc nguồn sống đặc trưng, dẫn đến sự hình thành của nhiều loài mới. Hiện tượng này được gọi là gì?

• A. Tiến hóa đồng quy.
• B. Tuyệt chủng hàng loạt.
• C. Bức xạ thích nghi.
• D. Tiến hóa từ từ.

Câu 16: Loài A và loài B có cấu tạo cơ quan sinh sản khác nhau về kích thước và hình dạng, khiến cho việc giao phối giữa chúng không thể thực hiện được. Đây là ví dụ về cơ chế cách ly sinh sản nào?

• A. Cách ly gamet.
• B. Cách ly cơ học.
• C. Cách ly tập tính.
• D. Cách ly không gian.

Câu 17: Tại sao sự tuyệt chủng của một loài có thể tạo cơ hội cho các loài khác phát triển và đa dạng hóa?

• A. Vì các loài còn lại có thể lai xa với loài đã tuyệt chủng.
• B. Vì sự tuyệt chủng làm tăng đột biến ở các loài còn lại.
• C. Vì sự tuyệt chủng làm giảm áp lực chọn lọc tự nhiên.
• D. Vì sự tuyệt chủng giải phóng các ổ sinh thái, giảm cạnh tranh, tạo điều kiện cho các loài khác bức xạ thích nghi.

Câu 18: Hai loài ếch sống cùng một khu vực nhưng chúng có tiếng kêu gọi bạn tình khác nhau. Con cái của mỗi loài chỉ nhận biết và phản ứng với tiếng kêu của con đực cùng loài. Cơ chế cách ly này là?

• A. Cách ly sinh thái.
• B. Cách ly cơ học.
• C. Cách ly tập tính.
• D. Cách ly thời gian.

Câu 19: Một số nhà khoa học cho rằng tiến hóa diễn ra không phải lúc nào cũng chậm rãi, từ từ mà có thể có những giai đoạn tương đối ổn định xen kẽ với những giai đoạn biến đổi nhanh chóng, mạnh mẽ. Quan điểm này phù hợp với thuyết nào?

• A. Thuyết tiến hóa nhảy vọt (Punctuated Equilibrium).
• B. Thuyết tiến hóa từ từ (Gradualism).
• C. Thuyết tiến hóa tổng hợp.
• D. Thuyết Lamarck.

Câu 20: Khi hai loài có nguồn gốc khác nhau nhưng sống trong môi trường tương tự và chịu áp lực chọn lọc giống nhau, chúng có thể phát triển những đặc điểm hình thái tương đồng. Hiện tượng này được gọi là gì?

• A. Tiến hóa phân ly.
• B. Tiến hóa đồng quy.
• C. Bức xạ thích nghi.
• D. Đồng tiến hóa.

Câu 21: Quá trình hình thành loài mới có thể xảy ra theo các con đường khác nhau, nhưng điểm chung và kết quả cuối cùng của mọi con đường là gì?

• A. Tạo ra sự khác biệt lớn về hình thái.
• B. Luôn cần có cách ly địa lí.
• C. Dẫn đến sự thích nghi hoàn hảo với môi trường.
• D. Hình thành sự cách ly sinh sản giữa quần thể mới với quần thể gốc hoặc giữa các quần thể mới.

Câu 22: Tại sao sự kiện tuyệt chủng hàng loạt đóng vai trò quan trọng trong lịch sử tiến hóa của sự sống?

• A. Chúng loại bỏ nhiều loài, giải phóng các ổ sinh thái và thúc đẩy sự đa dạng hóa của các nhóm còn sống sót.
• B. Chúng làm giảm đột ngột tốc độ đột biến, giúp ổn định vốn gen.
• C. Chúng chỉ ảnh hưởng đến các loài không có khả năng thích nghi.
• D. Chúng tạo ra các loài mới trực tiếp thông qua đột biến lớn.

Câu 23: Con đường hình thành loài nào sau đây có thể xảy ra ngay cả khi không có rào cản địa lý rõ ràng?

• A. Hình thành loài bằng cách li địa lí.
• B. Hình thành loài trên các đảo.
• C. Hình thành loài do sự thay đổi mực nước biển chia cắt khu vực sống.
• D. Hình thành loài bằng đa bội hóa (ở thực vật).

Câu 24: Tại sao sự đa dạng hóa nhanh chóng của động vật có vú sau khi khủng long bị tuyệt chủng vào cuối kỷ Phấn Trắng được xem là một ví dụ về bức xạ thích nghi?

• A. Vì sự tuyệt chủng của khủng long đã giải phóng nhiều ổ sinh thái, cho phép động vật có vú đa dạng hóa nhanh chóng để lấp đầy.
• B. Vì động vật có vú có khả năng chống chịu tốt hơn với thảm họa môi trường.
• C. Vì sự cạnh tranh giữa các loài động vật có vú giảm đi sau tuyệt chủng.
• D. Vì sự kiện tuyệt chủng kích thích đột biến đa bội ở động vật có vú.

Câu 25: Giả sử có một quần thể thực vật lưỡng bội (2n). Một đột biến xảy ra làm tăng gấp đôi bộ nhiễm sắc thể, tạo ra cá thể tứ bội (4n). Cá thể tứ bội này có khả năng tự thụ phấn hoặc giao phối với các cá thể tứ bội khác, nhưng con lai giữa cá thể tứ bội và cá thể lưỡng bội (3n) thường bất thụ. Đây là bước đầu tiên của quá trình hình thành loài mới bằng con đường nào?

• A. Cách ly địa lí.
• B. Cách ly tập tính.
• C. Đa bội hóa.
• D. Lai xa và đa bội hóa.

Câu 26: Điểm khác biệt cơ bản giữa tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ là gì?

• A. Tiến hóa lớn diễn ra nhanh hơn tiến hóa nhỏ.
• B. Tiến hóa nhỏ diễn ra trong phạm vi quần thể, còn tiến hóa lớn diễn ra trên cấp độ trên loài.
• C. Tiến hóa lớn chỉ do chọn lọc tự nhiên, còn tiến hóa nhỏ do mọi nhân tố tiến hóa.
• D. Tiến hóa nhỏ không dẫn đến hình thành loài mới, còn tiến hóa lớn thì có.

Câu 27: Một quần thể cá sống trong một con sông. Do sự ô nhiễm cục bộ, một phần của con sông trở nên có nồng độ muối cao hơn đáng kể. Một nhóm cá trong quần thể bắt đầu thích nghi và sinh sản trong môi trường nước lợ này, trong khi nhóm còn lại vẫn ở vùng nước ngọt. Theo thời gian, hai nhóm này có thể phát triển các đặc điểm khác biệt và không còn giao phối tự do với nhau. Đây là ví dụ về con đường hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài bằng cách li sinh thái.
• B. Hình thành loài bằng cách li địa lí.
• C. Hình thành loài bằng đa bội hóa.
• D. Hình thành loài bằng cách li thời gian.

Câu 28: Rào cản cách ly sinh sản nào sau đây ngăn cản sự hình thành hợp tử (tức là thuộc cách ly trước hợp tử)?

• A. Con lai bất thụ.
• B. Con lai có sức sống kém.
• C. Con lai chết non.
• D. Cách ly gamet.

Câu 29: Giả sử một loài cây cỏ dại lưỡng bội (2n) lai với một loài cây trồng lưỡng bội khác (2m), tạo ra con lai (n+m) bất thụ. Tuy nhiên, một đột biến đa bội xảy ra ở con lai này, làm tăng gấp đôi bộ nhiễm sắc thể, tạo ra cá thể (2n+2m) hữu thụ. Cá thể này có thể tự thụ phấn hoặc giao phối với các cá thể (2n+2m) khác, nhưng không thể giao phối hữu thụ với loài bố mẹ. Đây là ví dụ về con đường hình thành loài nào?

• A. Cách ly địa lí.
• B. Lai xa và đa bội hóa.
• C. Cách ly sinh thái.
• D. Đa bội hóa (chỉ từ một loài).

Câu 30: Phân tích một cây phát sinh chủng loại cho thấy một nhóm loài có quan hệ họ hàng gần gũi, tất cả đều bắt nguồn từ một tổ tiên chung gần nhất. Các loài này có nhiều đặc điểm tương đồng nhưng cũng có những khác biệt rõ rệt về hình thái và sinh thái. Cấu trúc cây phát sinh chủng loại này phản ánh chủ yếu quá trình tiến hóa nào?

• A. Tiến hóa phân ly.
• B. Tiến hóa đồng quy.
• C. Đồng tiến hóa.
• D. Tuyệt chủng hàng loạt.

Câu 1: Đặc điểm nào sau đây KHÔNG PHẢI là đặc trưng của tiến hóa lớn?

• A. Diễn ra trên quy mô rộng và thời gian địa chất lâu dài.
• B. Dẫn đến sự hình thành các nhóm phân loại trên loài.
• C. Là kết quả tích lũy của nhiều biến đổi trong tiến hóa nhỏ.
• D. Luôn làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể.

Câu 2: Quá trình nào sau đây được xem là ranh giới giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn?

• A. Phát sinh loài mới.
• B. Thay đổi tần số alen.
• C. Hình thành quần thể thích nghi.
• D. Phân hóa ổ sinh thái.

Câu 3: Khái niệm "loài sinh học" nhấn mạnh tiêu chí nào là quan trọng nhất để phân biệt hai quần thể có thuộc về cùng một loài hay không?

• A. Giống nhau về hình thái, cấu tạo.
• B. Giống nhau về đặc điểm sinh hóa, sinh lí.
• C. Có khả năng giao phối tạo ra con lai hữu thụ.
• D. Có cùng khu vực phân bố địa lí.

Câu 4: Cơ chế cách li sinh sản nào sau đây là cơ chế cách li TRƯỚC hợp tử?

• A. Con lai chết non.
• B. Cách li tập tính.
• C. Con lai bất thụ.
• D. Sự giảm sức sống của con lai.

Câu 5: Một quần thể chim sống trên một hòn đảo lớn. Do mực nước biển dâng cao, hòn đảo bị chia cắt thành hai hòn đảo nhỏ biệt lập. Quần thể chim trên mỗi đảo sau đó tích lũy các đột biến và chịu áp lực chọn lọc khác nhau. Theo thời gian, khi hai quần thể này gặp lại nhau (ví dụ: mực nước biển hạ xuống), chúng không thể giao phối và sinh sản ra con hữu thụ. Đây là ví dụ minh họa cho con đường hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài khác khu vực địa lí.
• B. Hình thành loài cùng khu vực địa lí.
• C. Hình thành loài bằng lai xa và đa bội hóa.
• D. Hình thành loài bằng đột biến lớn.

Câu 6: Trong con đường hình thành loài bằng lai xa và đa bội hóa, yếu tố đột biến nào đóng vai trò quan trọng nhất dẫn đến sự hình thành loài mới?

• A. Đột biến gen.
• B. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể (mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn).
• C. Đột biến dị bội thể.
• D. Đột biến đa bội thể.

Câu 7: Tại sao hình thành loài bằng lai xa và đa bội hóa thường gặp ở thực vật hơn ở động vật?

• A. Động vật có hệ thần kinh phát triển hơn.
• B. Động vật có khả năng di chuyển hạn chế hơn thực vật.
• C. Thực vật có khả năng tự thụ phấn hoặc sinh sản sinh dưỡng.
• D. Động vật ít xảy ra đột biến đa bội hơn thực vật.

Câu 8: Một loài côn trùng sống ký sinh trên một loại cây chủ. Một nhóm cá thể trong quần thể côn trùng này đột nhiên chuyển sang ký sinh trên một loại cây chủ khác gần đó, do một đột biến hoặc sự thay đổi hành vi. Theo thời gian, hai nhóm côn trùng này bắt đầu có chu kỳ sinh sản khác nhau hoặc tập tính giao phối khác nhau, dẫn đến cách li sinh sản, dù vẫn sống trong cùng khu vực địa lí. Đây là ví dụ về con đường hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài khác khu vực địa lí.
• B. Hình thành loài cùng khu vực địa lí.
• C. Hình thành loài bằng lai xa và đa bội hóa.
• D. Hình thành loài bằng đột biến lớn.

Câu 9: Cơ chế cách li địa lí đóng vai trò gì trong quá trình hình thành loài mới?

• A. Ngăn cản sự trao đổi gen, tạo điều kiện cho sự phân hóa vốn gen dưới tác động của các yếu tố tiến hóa.
• B. Trực tiếp tạo ra các kiểu gen mới thích nghi với môi trường.
• C. Đảm bảo sự duy trì tính toàn vẹn của loài cũ.
• D. Là rào cản duy nhất và trực tiếp dẫn đến sự hình thành cách li sinh sản.

Câu 10: Sự xuất hiện của cách li sinh sản có ý nghĩa quan trọng nhất như thế nào đối với quá trình hình thành loài mới?

• A. Giúp loài mới mở rộng khu vực phân bố.
• B. Ngăn cản sự cạnh tranh giữa loài mới và loài cũ.
• C. Tạo ra nguồn biến dị mới cho quá trình tiến hóa.
• D. Đảm bảo sự cách li về mặt di truyền giữa loài mới với các loài khác.

Câu 11: Giả sử có một quần thể thực vật sống trên sườn núi. Do sự hình thành một thung lũng sâu, quần thể này bị chia cắt thành hai nhóm nhỏ ở hai bên sườn núi. Khí hậu và thổ nhưỡng ở hai sườn núi có sự khác biệt nhỏ. Theo thời gian, hai nhóm này thích nghi với điều kiện riêng của mình. Khi các nhà khoa học thử trồng chúng cạnh nhau trong phòng thí nghiệm, chúng vẫn có thể giao phối nhưng tỷ lệ hạt nảy mầm thấp và cây con yếu, khó sống sót. Đây là biểu hiện của cơ chế cách li sinh sản nào?

• A. Cách li sau hợp tử (giảm sức sống của con lai).
• B. Cách li trước hợp tử (cách li tập tính).
• C. Cách li trước hợp tử (cách li thời gian sinh sản).
• D. Cách li địa lí.

Câu 12: Hiện tượng hai loài không cùng họ hàng gần gũi nhưng lại có những đặc điểm hình thái tương tự nhau do cùng thích nghi với những điều kiện môi trường giống nhau được gọi là gì?

• A. Tiến hóa phân li.
• B. Đồng quy tính trạng.
• C. Tiến hóa đồng quy.
• D. Thích nghi bức xạ.

Câu 13: Cánh của dơi, cánh của chim và cánh của côn trùng đều dùng để bay, nhưng cấu tạo giải phẫu và nguồn gốc phát triển của chúng rất khác nhau. Đây là ví dụ về bằng chứng tiến hóa nào và minh họa cho hiện tượng tiến hóa nào?

• A. Cơ quan tương đồng, tiến hóa phân li.
• B. Cơ quan tương đồng, tiến hóa đồng quy.
• C. Cơ quan tương tự, tiến hóa phân li.
• D. Cơ quan tương tự, tiến hóa đồng quy.

Câu 14: Chi trước của ngựa dùng để chạy, cánh của dơi dùng để bay, vây ngực của cá voi dùng để bơi, tay người dùng để cầm nắm. Các cơ quan này có chức năng khác nhau nhưng đều có cấu tạo xương tương tự nhau và cùng phát triển từ cấu trúc ban đầu ở động vật có xương sống. Đây là ví dụ về bằng chứng tiến hóa nào và minh họa cho hiện tượng tiến hóa nào?

• A. Cơ quan tương đồng, tiến hóa phân li.
• B. Cơ quan tương đồng, tiến hóa đồng quy.
• C. Cơ quan tương tự, tiến hóa phân li.
• D. Cơ quan tương tự, tiến hóa đồng quy.

Câu 15: Bằng chứng nào về tiến hóa cho thấy sự đa dạng của sinh giới ngày nay là kết quả của quá trình phát triển từ những dạng sống nguyên thủy đơn giản đến phức tạp?

• A. Bằng chứng giải phẫu so sánh.
• B. Bằng chứng hóa thạch.
• C. Bằng chứng sinh học phân tử.
• D. Bằng chứng địa lí sinh vật.

Câu 16: Khi nghiên cứu phôi của các loài động vật có xương sống khác nhau (cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú), người ta nhận thấy ở giai đoạn đầu phát triển, phôi của chúng có nhiều điểm tương đồng (ví dụ: đều có khe mang, đuôi). Sự giống nhau này giảm dần ở các giai đoạn sau. Bằng chứng này được gọi là gì và ý nghĩa của nó?

• A. Bằng chứng phôi sinh học so sánh, chứng tỏ các loài có quan hệ họ hàng có nguồn gốc chung.
• B. Bằng chứng giải phẫu so sánh, chứng tỏ sự thích nghi với các môi trường khác nhau.
• C. Bằng chứng hóa thạch, chứng tỏ sự biến đổi của sinh vật qua các kỷ địa chất.
• D. Bằng chứng sinh học phân tử, chứng tỏ sự khác biệt về cấu trúc gen giữa các loài.

Câu 17: Tại sao bằng chứng sinh học phân tử (như trình tự nucleotit của ADN, trình tự axit amin của protein) được xem là bằng chứng hiện đại và chính xác nhất về quan hệ họ hàng giữa các loài?

• A. Vì tất cả các loài đều có ADN và protein.
• B. Vì sinh học phân tử là ngành khoa học mới nhất.
• C. Vì nó chỉ ra sự giống nhau về chức năng của các phân tử.
• D. Vì nó phản ánh trực tiếp mức độ khác biệt trong vật chất di truyền, cho thấy quan hệ họ hàng ở cấp độ phân tử.

Câu 18: Một trong những xu hướng chính của tiến hóa lớn là tăng dần mức độ tổ chức của cơ thể. Biểu hiện nào sau đây thể hiện rõ nhất xu hướng này?

• A. Sự gia tăng số lượng cá thể trong quần thể.
• B. Sự đa dạng hóa về màu sắc, kích thước cơ thể.
• C. Sự xuất hiện của hệ cơ quan và phân hóa chức năng.
• D. Sự thay đổi tập tính kiếm ăn.

Câu 19: Sự hình thành các loài đặc hữu (chỉ có ở một khu vực địa lí nhất định) trên các đảo xa đại dương là minh chứng rõ nét nhất cho vai trò của yếu tố nào trong quá trình hình thành loài khác khu vực địa lí?

• A. Đột biến gen.
• B. Cách li địa lí.
• C. Chọn lọc nhân tạo.
• D. Di nhập gen.

Câu 20: Quá trình phát sinh chủng loại (hình thành loài) là một giai đoạn quan trọng của tiến hóa lớn. Điều gì xảy ra khi quá trình này thành công?

• A. Hình thành một hoặc nhiều loài mới từ loài ban đầu.
• B. Làm tăng kích thước cơ thể của loài.
• C. Giúp loài mở rộng môi trường sống.
• D. Làm giảm sự cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể.

Câu 21: Xét một loài thực vật lưỡng bội (2n). Do một đột biến, một cá thể trở thành thể tứ bội (4n). Thể tứ bội này có khả năng tự thụ phấn hoặc giao phấn với các thể tứ bội khác tạo ra con cái hữu thụ. Tuy nhiên, khi giao phấn với thể lưỡng bội (2n) ban đầu, con lai tam bội (3n) thường bất thụ. Đây là ví dụ về con đường hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài khác khu vực địa lí.
• B. Hình thành loài cùng khu vực địa lí bằng cách li tập tính.
• C. Hình thành loài cùng khu vực địa lí bằng đột biến đa bội hóa.
• D. Hình thành loài bằng lai xa.

Câu 22: Một nhóm cá thể của một loài chim di cư đến một khu vực mới có điều kiện môi trường và nguồn thức ăn khác biệt so với quê hương của chúng. Theo thời gian, do chọn lọc tự nhiên tác động, nhóm chim này tích lũy các đặc điểm thích nghi mới (ví dụ: hình dạng mỏ, màu sắc). Khi chúng quay trở lại khu vực ban đầu, chúng không còn giao phối với quần thể gốc. Quá trình này có khả năng dẫn đến hình thành loài mới theo con đường nào?

• A. Khác khu vực địa lí.
• B. Cùng khu vực địa lí bằng cách li tập tính.
• C. Cùng khu vực địa lí bằng đa bội hóa.
• D. Bằng đột biến lớn.

Câu 23: Cho các ví dụ về cách li sinh sản: (1) Hai loài bướm có mùa giao phối khác nhau trong năm. (2) Tinh trùng của loài A không thể thụ tinh cho trứng của loài B. (3) Con lai giữa hai loài lúa mì khác nhau bị bất thụ. (4) Hai loài chim có tiếng hót khác nhau, chỉ thu hút bạn tình cùng loài. Có bao nhiêu ví dụ là cách li TRƯỚC hợp tử?

• A. 1.
• B. 2.
• C. 3.
• D. 4.

Câu 24: Khi nghiên cứu sự phân bố của các loài động vật trên thế giới, các nhà khoa học nhận thấy các khu vực địa lí khác nhau thường có các hệ động vật và thực vật đặc trưng. Ví dụ: thú có túi chỉ có ở Úc và một phần châu Mỹ. Bằng chứng này được gọi là gì và ý nghĩa của nó đối với tiến hóa?

• A. Bằng chứng giải phẫu so sánh, chứng tỏ sự khác biệt về cấu tạo cơ thể.
• B. Bằng chứng địa lí sinh vật, chứng tỏ sự phân li của các loài do sự chia cắt địa lí.
• C. Bằng chứng hóa thạch, chứng tỏ sự tuyệt chủng của các loài.
• D. Bằng chứng sinh học phân tử, chứng tỏ sự tương đồng về gen.

Câu 25: Sự hình thành các chi, họ, bộ... trong hệ thống phân loại là kết quả của quá trình nào?

• A. Tiến hóa nhỏ.
• B. Quá trình phát sinh sự sống.
• C. Quá trình đột biến gen.
• D. Tiến hóa lớn.

Câu 26: Phát biểu nào sau đây về mối quan hệ giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn là ĐÚNG?

• A. Tiến hóa lớn là nguyên nhân trực tiếp gây ra tiến hóa nhỏ.
• B. Tiến hóa lớn là kết quả tích lũy của các biến đổi trong tiến hóa nhỏ.
• C. Tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn là hai quá trình hoàn toàn độc lập.
• D. Tiến hóa nhỏ chỉ xảy ra ở cấp độ quần thể, còn tiến hóa lớn chỉ xảy ra ở cấp độ loài.

Câu 27: Tại sao các cơ quan thoái hóa (ví dụ: xương cụt ở người, di tích chi sau ở cá voi) được xem là bằng chứng của tiến hóa?

• A. Chúng là di tích của các cơ quan từng phát triển ở tổ tiên và minh chứng cho sự thay đổi thích nghi.
• B. Chúng chứng tỏ sự hoàn hảo của cơ thể sinh vật.
• C. Chúng là kết quả của đột biến ngẫu nhiên không có ý nghĩa tiến hóa.
• D. Chúng chỉ xuất hiện ở những loài kém phát triển.

Câu 28: Một nhà khoa học phát hiện hai quần thể thực vật sống trên hai loại đất khác nhau trong cùng một thung lũng. Mặc dù có thể giao phấn trong phòng thí nghiệm, nhưng trong tự nhiên, chúng ra hoa vào các thời điểm khác nhau trong ngày, khiến chúng không thể trao đổi phấn. Cơ chế cách li sinh sản nào đang hoạt động ở đây?

• A. Cách li địa lí.
• B. Cách li thời gian sinh sản (một dạng cách li trước hợp tử).
• C. Cách li sau hợp tử (con lai bất thụ).
• D. Cách li sinh cảnh (cách li nơi ở).

Câu 29: Trong quá trình hình thành loài bằng con đường khác khu vực địa lí, yếu tố nào sau đây thường đóng vai trò là "động lực" chính thúc đẩy sự phân hóa vốn gen sau khi quần thể bị chia cắt?

• A. Di nhập gen.
• B. Giao phối ngẫu nhiên.
• C. Chọn lọc tự nhiên.
• D. Kích thước quần thể lớn.

Câu 30: Bằng chứng nào sau đây cung cấp thông tin chi tiết nhất về lịch sử tiến hóa của các loài, cho phép xây dựng cây phát sinh chủng loại dựa trên mức độ khác biệt về vật chất di truyền?

• A. Bằng chứng giải phẫu so sánh.
• B. Bằng chứng phôi sinh học so sánh.
• C. Bằng chứng hóa thạch.
• D. Bằng chứng sinh học phân tử.

Câu 1: Đặc điểm nào sau đây **không** phải là đặc trưng của tiến hóa lớn?

• A. Diễn ra trên quy mô địa chất, kéo dài hàng triệu năm.
• B. Dẫn đến sự hình thành các nhóm phân loại trên loài.
• C. Thường được nghiên cứu dựa trên hóa thạch và so sánh.
• D. Chủ yếu làm thay đổi tần số alen trong quần thể.

Câu 2: Quá trình nào sau đây được xem là ranh giới giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn?

• A. Sự thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể.
• B. Sự tích lũy các biến dị nhỏ dưới tác động của chọn lọc tự nhiên.
• C. Quá trình phát sinh loài mới.
• D. Sự hình thành các đặc điểm thích nghi của quần thể.

Câu 3: Theo khái niệm loài sinh học, hai quần thể được coi là thuộc hai loài khác nhau khi nào?

• A. Có khu phân bố địa lý khác nhau.
• B. Bị cách ly sinh sản với nhau.
• C. Có những khác biệt rõ rệt về hình thái và cấu tạo.
• D. Có thành phần kiểu gen và tần số alen khác nhau.

Câu 4: Một nhóm cá thể thực vật lưỡng bội (2n) đột ngột trở thành thể tứ bội (4n) do rối loạn giảm phân. Thể tứ bội này có khả năng tự thụ phấn hoặc giao phối với các thể tứ bội khác và sinh ra thế hệ con hữu thụ. Tuy nhiên, chúng không thể giao phối và sinh con hữu thụ với thể lưỡng bội ban đầu. Đây là ví dụ về con đường phát sinh loài nào?

• A. Phát sinh loài bằng đa bội hóa.
• B. Phát sinh loài khác khu vực địa lý.
• C. Phát sinh loài bằng cách ly tập tính.
• D. Phát sinh loài bằng cách ly sinh thái.

Câu 5: Tại sao cách ly địa lý có thể dẫn đến hình thành loài mới?

• A. Vì nó trực tiếp tạo ra các biến dị mới trong quần thể.
• B. Vì nó làm tăng cường sự trao đổi gen giữa các quần thể.
• C. Vì nó ngăn cản sự trao đổi gen, làm cho các quần thể tích lũy sự khác biệt di truyền dưới tác động của đột biến, chọn lọc tự nhiên và các yếu tố ngẫu nhiên.
• D. Vì nó luôn dẫn đến sự thay đổi đột ngột về kiểu gen của quần thể.

Câu 6: Cơ chế cách ly sinh sản nào sau đây được xem là cách ly trước hợp tử?

• A. Con lai bất thụ.
• B. Hợp tử chết non.
• C. Cạnh tranh khác loài.
• D. Cách ly tập tính.

Câu 7: Một loài thực vật sống trên sườn núi. Do sự thay đổi về điều kiện đất đai và độ ẩm theo độ cao, hai quần thể của loài này ở chân núi và đỉnh núi đã hình thành những mùa ra hoa khác nhau rõ rệt. Sự khác biệt về mùa ra hoa này có thể dẫn đến cách ly sinh sản theo hình thức nào?

• A. Cách ly thời gian (một dạng cách ly sinh thái).
• B. Cách ly địa lý.
• C. Cách ly tập tính.
• D. Cách ly cơ học.

Câu 8: Tại sao con lai xa (ví dụ: con la được tạo ra từ ngựa cái và lừa đực) thường bất thụ?

• A. Do con lai có sức sống kém nên không thể sinh sản.
• B. Do bộ nhiễm sắc thể của bố và mẹ không tương đồng, gây rối loạn trong quá trình giảm phân tạo giao tử ở con lai.
• C. Do con lai không có khả năng tìm kiếm bạn tình.
• D. Do con lai bị bệnh bẩm sinh.

Câu 9: Phát sinh loài bằng con đường cách ly địa lý thường diễn ra như thế nào?

• A. Diễn ra rất nhanh chóng, chỉ qua vài thế hệ.
• B. Luôn đòi hỏi sự xuất hiện của đột biến đa bội.
• C. Thường là một quá trình chậm, tiệm tiến, bắt đầu bằng sự chia cắt địa lý.
• D. Chỉ xảy ra ở thực vật, không xảy ra ở động vật.

Câu 10: Con đường phát sinh loài cùng khu vực địa lý có thể xảy ra bằng các cơ chế nào?

• A. Chỉ xảy ra thông qua cách ly địa lý.
• B. Chỉ xảy ra thông qua đột biến đa bội.
• C. Chỉ xảy ra thông qua cách ly tập tính và cách ly sinh thái.
• D. Có thể xảy ra thông qua cách ly sinh thái, cách ly tập tính hoặc đa bội hóa.

Câu 11: Một quần thể cá sống trong một hồ. Một nhóm nhỏ cá trong quần thể này bắt đầu chuyên hóa sử dụng một nguồn thức ăn mới và sinh sản tại một khu vực khác trong hồ so với phần lớn quần thể còn lại. Theo thời gian, hai nhóm này không còn giao phối với nhau. Đây là ví dụ về hình thành loài bằng cách nào?

• A. Cách ly địa lý.
• B. Cách ly sinh thái.
• C. Đa bội hóa.
• D. Cách ly cơ học.

Câu 12: So với phát sinh loài bằng con đường khác khu vực địa lý, phát sinh loài bằng con đường đa bội hóa có đặc điểm gì nổi bật?

• A. Diễn ra nhanh hơn, có thể chỉ qua một vài thế hệ.
• B. Chỉ xảy ra ở động vật.
• C. Luôn đòi hỏi sự chia cắt địa lý.
• D. Kết quả là sự hình thành loài mới không có khả năng sinh sản.

Câu 13: Bằng chứng nào sau đây được xem là bằng chứng trực tiếp và quan trọng nhất cho nghiên cứu tiến hóa lớn?

• A. Giải phẫu so sánh.
• B. Phôi sinh học so sánh.
• C. Hóa thạch.
• D. Địa lý sinh vật.

Câu 14: Tại sao các cơ quan tương đồng (ví dụ: chi trước của người, cánh dơi, vây cá voi) lại được xem là bằng chứng của tiến hóa?

• A. Vì chúng có chức năng giống nhau.
• B. Vì chúng có hình thái hoàn toàn khác nhau.
• C. Vì chúng là kết quả của sự tiến hóa đồng quy.
• D. Vì chúng có cấu tạo cơ bản giống nhau, phản ánh nguồn gốc chung và sự tiến hóa phân li.

Câu 15: Sự tương đồng về cấu trúc và trình tự các axit amin của các phân tử protein hoặc trình tự các nucleotit của các axit nucleic giữa các loài khác nhau cung cấp bằng chứng gì cho tiến hóa?

• A. Bằng chứng sinh học phân tử về mối quan hệ họ hàng và nguồn gốc chung.
• B. Bằng chứng giải phẫu so sánh về sự thích nghi.
• C. Bằng chứng hóa thạch về sự tuyệt chủng.
• D. Bằng chứng phôi sinh học về sự phát triển cá thể.

Câu 16: Cơ quan thoái hóa là gì và ý nghĩa của chúng trong nghiên cứu tiến hóa?

• A. Là những cơ quan có chức năng giống nhau nhưng cấu tạo khác nhau, phản ánh tiến hóa đồng quy.
• B. Là những cơ quan mới hình thành do thích nghi với môi trường mới.
• C. Là những cơ quan kém phát triển hoặc không còn chức năng, chứng tỏ loài hiện tại có nguồn gốc từ tổ tiên có cơ quan đó phát triển.
• D. Là những cơ quan chỉ xuất hiện ở giai đoạn phôi thai.

Câu 17: Quan sát sự phát triển phôi của các loài động vật có xương sống (cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú) cho thấy ở giai đoạn đầu, phôi của chúng rất giống nhau, đều có khe mang và đuôi. Hiện tượng này cung cấp bằng chứng gì cho tiến hóa?

• A. Bằng chứng về sự thích nghi với môi trường nước.
• B. Bằng chứng phôi sinh học về nguồn gốc chung của các nhóm động vật có xương sống.
• C. Bằng chứng về sự tiến hóa đồng quy.
• D. Bằng chứng về sự hình thành loài mới bằng đa bội hóa.

Câu 18: Tại sao sự phân bố địa lý của các loài (địa lý sinh vật) lại cung cấp bằng chứng cho tiến hóa?

• A. Vì nó phản ánh lịch sử hình thành và phát tán của các loài, cho thấy các loài có quan hệ họ hàng gần thường sống ở các khu vực địa lý gần nhau.
• B. Vì các loài sống ở các khu vực khác nhau thì luôn có hình thái khác nhau hoàn toàn.
• C. Vì mỗi khu vực địa lý chỉ có một loài đặc trưng.
• D. Vì sự phân bố địa lý quyết định trực tiếp kiểu gen của loài.

Câu 19: Giả sử bạn tìm thấy hóa thạch của một loài động vật có vú cổ đại có cấu tạo chi trước vừa có đặc điểm của chi bò sát, vừa có đặc điểm của chi động vật có vú. Hóa thạch này có ý nghĩa gì trong nghiên cứu tiến hóa?

• A. Chứng tỏ động vật có vú và bò sát không có quan hệ họ hàng.
• B. Là một dạng chuyển tiếp, cung cấp bằng chứng về mối liên hệ tiến hóa giữa bò sát và động vật có vú.
• C. Là bằng chứng về sự tiến hóa đồng quy.
• D. Là bằng chứng về sự thoái hóa của chi.

Câu 20: Tiến hóa tiệm tiến là hình thức tiến hóa diễn ra như thế nào?

• A. Diễn ra chậm chạp, liên tục, tích lũy dần các biến dị nhỏ.
• B. Diễn ra đột ngột, nhanh chóng do các biến dị lớn.
• C. Chỉ xảy ra ở thực vật.
• D. Luôn dẫn đến sự hình thành loài mới bằng đa bội hóa.

Câu 21: Tiến hóa nhảy vọt là hình thức tiến hóa diễn ra như thế nào, và thường gắn liền với cơ chế nào?

• A. Diễn ra chậm chạp, tích lũy biến dị nhỏ, gắn liền với cách ly địa lý.
• B. Diễn ra nhanh chóng, do tích lũy nhanh chóng biến dị nhỏ dưới áp lực chọn lọc mạnh.
• C. Diễn ra chậm chạp, do các yếu tố ngẫu nhiên chi phối.
• D. Diễn ra nhanh chóng, đột ngột, thường gắn liền với đột biến lớn như đa bội hóa.

Câu 22: Tại sao sự đa dạng của hệ gen (ví dụ: số lượng gen, cấu trúc gen, trình tự nucleotit) giữa các loài lại là bằng chứng quan trọng cho tiến hóa?

• A. Vì nó chứng tỏ mỗi loài có một hệ gen hoàn toàn khác biệt.
• B. Vì nó chỉ phản ánh sự thích nghi của loài với môi trường.
• C. Vì nó phản ánh mức độ quan hệ họ hàng và lịch sử phân nhánh của các loài từ tổ tiên chung.
• D. Vì sự khác biệt hệ gen luôn dẫn đến sự cách ly sinh sản.

Câu 23: Một quần thể chim sống trên đất liền. Một nhóm nhỏ cá thể của quần thể này bay lạc ra một hòn đảo xa và thiết lập một quần thể mới. Theo thời gian, do điều kiện môi trường trên đảo khác biệt và không có sự trao đổi cá thể với đất liền, quần thể chim trên đảo đã phát triển những đặc điểm hình thái, tập tính và di truyền khác biệt đáng kể so với quần thể gốc, dẫn đến sự cách ly sinh sản. Đây là ví dụ về con đường phát sinh loài nào?

• A. Phát sinh loài khác khu vực địa lý.
• B. Phát sinh loài bằng đa bội hóa.
• C. Phát sinh loài bằng cách ly sinh thái.
• D. Phát sinh loài bằng cách ly tập tính.

Câu 24: Vai trò của chọn lọc tự nhiên trong quá trình phát sinh loài là gì?

• A. Tạo ra các biến dị di truyền mới.
• B. Chỉ làm thay đổi tần số alen một cách ngẫu nhiên.
• C. Ngăn cản sự hình thành cách ly sinh sản.
• D. Tích lũy các biến dị có lợi, tạo ra các đặc điểm thích nghi và góp phần thúc đẩy sự phân hóa di truyền giữa các quần thể, dẫn đến cách ly sinh sản.

Câu 25: Tại sao đột biến được xem là nguồn nguyên liệu sơ cấp cho quá trình tiến hóa?

• A. Vì đột biến luôn tạo ra các đặc điểm thích nghi ngay lập tức.
• B. Vì đột biến tạo ra các biến dị di truyền mới, làm phát sinh sự đa dạng trong quần thể.
• C. Vì đột biến chỉ xảy ra khi có áp lực chọn lọc.
• D. Vì đột biến chỉ làm thay đổi tần số alen chứ không tạo ra alen mới.

Câu 26: Quá trình nào sau đây **không** trực tiếp làm phát sinh các alen mới cho quần thể?

• A. Đột biến gen.
• B. Đột biến nhiễm sắc thể.
• C. Di nhập gen.
• D. Chọn lọc tự nhiên.

Câu 27: Trong quá trình phát sinh loài, sự cách ly sinh sản có vai trò quyết định như thế nào?

• A. Tạo ra nguồn biến dị mới cho quần thể.
• B. Ngăn cản sự trao đổi gen giữa các quần thể, đánh dấu sự hình thành loài mới.
• C. Làm thay đổi tần số alen một cách ngẫu nhiên.
• D. Chỉ có vai trò thứ yếu, không quan trọng bằng chọn lọc tự nhiên.

Câu 28: Tại sao quá trình hình thành loài mới thường diễn ra chậm chạp, đặc biệt là theo con đường khác khu vực địa lý?

• A. Vì đột biến rất hiếm khi xảy ra.
• B. Vì chọn lọc tự nhiên chỉ tác động khi có áp lực môi trường rất mạnh.
• C. Vì cần có thời gian đủ dài để tích lũy các biến dị di truyền và hình thành cơ chế cách ly sinh sản.
• D. Vì cách ly địa lý chỉ xảy ra ở những khu vực rất rộng lớn.

Câu 29: Sự xuất hiện của các loài đặc hữu (chỉ có ở một vùng địa lý nhất định) trên các đảo đại dương thường được giải thích bằng cơ chế phát sinh loài nào?

• A. Phát sinh loài khác khu vực địa lý.
• B. Phát sinh loài bằng đa bội hóa.
• C. Phát sinh loài bằng cách ly tập tính.
• D. Phát sinh loài bằng cách ly thời gian.

Câu 30: Một nhóm thực vật lưỡng bội (2n) phát triển trong một khu vực. Do sự khác biệt về loại đất, một phần quần thể chỉ sống được trên đất chua, phần còn lại sống trên đất kiềm. Hai nhóm này dần hình thành các đặc điểm thích nghi với loại đất tương ứng và ít giao phấn với nhau. Đây là ví dụ về cách ly sinh sản theo hình thức nào, góp phần vào con đường phát sinh loài nào?

• A. Cách ly địa lý; phát sinh loài khác khu vực địa lý.
• B. Đa bội hóa; phát sinh loài cùng khu vực địa lý.
• C. Cách ly tập tính; phát sinh loài cùng khu vực địa lý.
• D. Cách ly sinh thái; phát sinh loài cùng khu vực địa lý.