Đề Trắc nghiệm Thời gian – Cánh diều (Cánh Diều)

Câu hỏi yêu cầu xác định hình ảnh biểu tượng cho sự trôi chảy không ngừng của thời gian. Hình ảnh "thời gian qua kẽ tay" trực tiếp gợi lên sự tuột mất, không nắm bắt được của dòng chảy thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cặp hình ảnh đối lập thể hiện sự lụi tàn. "Khô những chiếc lá" và "rơi những kỷ niệm" đều gợi sự mất mát, tàn phai dưới tác động của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của điệp ngữ. Điệp ngữ "còn xanh" lặp lại ở cuối dòng, nhấn mạnh sự tồn tại bền vững, không phai nhạt của câu thơ và bài hát dù thời gian trôi đi.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ và phân tích hiệu quả. Đây là biện pháp so sánh (như), liên tưởng đôi mắt người yêu với giếng nước - hình ảnh vừa gợi chiều sâu, sự trong trẻo, vừa gợi vẻ đẹp tồn tại bền vững, không bị thời gian làm cạn khô.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của từ lặp. Từ "riêng" nhấn mạnh tính đặc biệt, độc lập, không tuân theo quy luật chung của thời gian đối với nghệ thuật và tình yêu, khẳng định sự tồn tại vĩnh cửu của chúng.

Câu hỏi yêu cầu xác định chủ đề bao trùm. Bài thơ đối diện với quy luật khắc nghiệt của thời gian nhưng cuối cùng khẳng định sự trường tồn của cái đẹp, nghệ thuật và tình yêu.

Câu hỏi liên hệ hoàn cảnh sáng tác với nội dung. Bài thơ ra đời khi tác giả đã xế chiều, đã trải qua nhiều thăng trầm, nên cảm hứng về thời gian, sự chiêm nghiệm về cuộc đời và những giá trị còn lại trở nên sâu sắc hơn.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá đặc điểm thể thơ. Thể thơ tự do cho phép linh hoạt về số tiếng, số câu, vần điệu, giúp tác giả tự do biểu đạt cảm xúc và suy ngẫm, chứ không bị ràng buộc bởi niêm luật chặt chẽ như lục bát hay thất ngôn tứ tuyệt.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối quan hệ giữa hai hình ảnh. Tác giả đặt hai hình ảnh này cạnh nhau để gợi sự tương đồng trong quy luật tàn phai: lá cây héo khô rồi rụng là quy luật tự nhiên, kỷ niệm mờ nhạt rồi rơi rụng (bị lãng quên) là quy luật tâm lý/đời người dưới tác động của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu xác định câu thơ chứa đựng triết lý cốt lõi. Các câu thơ có từ "riêng" và "còn xanh" là những câu khẳng định sự tồn tại bền vững của nghệ thuật và tình yêu. Câu "Chỉ có câu thơ còn xanh" và "Chỉ có bài hát còn xanh" trực tiếp đối lập với sự tàn phai, khẳng định sự trường tồn.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp và diễn giải tư tưởng chính. Bài thơ không phủ nhận sự trôi chảy của thời gian và sự tàn phai, nhưng khẳng định rằng nghệ thuật và tình yêu là những giá trị có khả năng vượt lên quy luật đó để tồn tại vĩnh cửu.

Câu hỏi yêu cầu giải mã biểu tượng. Trong mạch thơ, đôi mắt em được so sánh với giếng nước, xuất hiện cùng với câu thơ và bài hát "còn xanh", cho thấy nó tượng trưng cho tình yêu, vẻ đẹp tinh thần có khả năng chống lại sự bào mòn của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của kết thúc bài thơ. Hình ảnh này chốt lại thông điệp về sự trường tồn của tình yêu (thể hiện qua đôi mắt) cùng với nghệ thuật (câu thơ, bài hát), mang đến một cái kết đầy hy vọng và khẳng định giá trị vĩnh cửu của những điều đó.

Câu hỏi yêu cầu phân tích yếu tố tạo nhịp điệu. Thể thơ tự do không có niêm luật cố định, nhịp điệu chủ yếu được tạo ra bởi cách ngắt dòng, ngắt câu, cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh lặp lại.

Câu hỏi yêu cầu rút ra bài học/thông điệp nhân sinh. Bài thơ cho thấy sự hữu hạn của đời người trước thời gian, nhưng đồng thời khẳng định rằng việc tạo ra hoặc gìn giữ những giá trị tinh thần (nghệ thuật, tình yêu) sẽ giúp cuộc sống trở nên ý nghĩa và vượt lên sự tàn phai.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự khác biệt trong cách biểu đạt. 'Thời gian qua kẽ tay' là cách diễn tả trực tiếp dòng chảy thời gian. 'Những kỷ niệm' là kết quả của thời gian tác động lên ký ức, một thứ bị thời gian làm cho 'rơi' hoặc mờ nhạt.

Câu hỏi yêu cầu so sánh cảm nhận về thời gian. Đoạn thơ của Văn Cao gợi cảm giác thời gian trôi đi một cách nhẹ nhàng, âm thầm, mang theo sự mất mát. Đoạn thơ về sự vội vã sẽ gợi cảm giác căng thẳng, áp lực, sự chạy đua với thời gian.

Câu hỏi liên hệ tiểu sử với tác phẩm. Việc ông là nhạc sĩ và nhà thơ giải thích trực tiếp cho sự xuất hiện của hình ảnh "câu thơ còn xanh" và "bài hát còn xanh" như những biểu tượng của sự sáng tạo nghệ thuật.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự kết nối giữa các hình ảnh. Việc đặt chúng cùng nhau cho thấy tác giả xem nghệ thuật (thơ, nhạc) và tình yêu (thể hiện qua đôi mắt người yêu) là những giá trị ngang nhau, cùng có khả năng chống lại sự tàn phá của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu xác định thái độ của tác giả. Tác giả nhận thức rõ sự khắc nghiệt của thời gian (qua kẽ tay, làm khô lá, rơi kỷ niệm) nhưng không bi lụy mà tìm thấy sự an ủi, hy vọng vào sự trường tồn của những giá trị tinh thần.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc. Bài thơ có cấu trúc hai phần rõ rệt: phần đầu nói về sự tàn phai của vạn vật dưới thời gian, phần sau khẳng định sự trường tồn của nghệ thuật và tình yêu, tạo nên sự đối lập làm nổi bật chủ đề.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự kết hợp hình ảnh. Sự kết hợp này cho thấy tác động của thời gian là phổ quát, không chỉ ảnh hưởng đến thế giới vật chất (thiên nhiên) mà còn cả thế giới nội tâm, tinh thần của con người (kỷ niệm).

Câu hỏi yêu cầu nhận diện cảm giác chung từ hai động từ. Cả "khô" (mất đi sự sống, tươi mới) và "rơi" (mất đi vị trí, biến mất) đều gợi sự suy tàn, mất mát, chấm dứt.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá sự phù hợp của một yếu tố mới với tư tưởng bài thơ. Tư tưởng bài thơ khẳng định sự trường tồn của giá trị tinh thần (nghệ thuật, tình yêu). Tiền bạc là giá trị vật chất. Đặt câu này vào sẽ làm suy yếu tư tưởng, vì nó đưa một giá trị vật chất ngang hàng với giá trị tinh thần, làm loãng thông điệp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cái tôi trữ tình. Cái tôi trong bài thơ là một cái tôi chiêm nghiệm, suy tư về quy luật thời gian và cuộc đời, không né tránh sự tàn phai nhưng tìm thấy niềm tin vào những giá trị vĩnh cửu.

Câu hỏi yêu cầu loại trừ cách hiểu sai. "Còn xanh" ở đây biểu trưng cho sự sống động, tươi mới, bền vững, trường tồn. "Chưa hoàn thành" mang nghĩa dang dở, không phù hợp với ngữ cảnh khẳng định giá trị của nghệ thuật/tình yêu.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ phong cách sáng tác và thời gian. Sự thay đổi từ nhịp điệu nhanh, mạnh, hình ảnh tươi sáng (thời trẻ) sang nhịp điệu trầm lắng, hình ảnh chiêm nghiệm (thời xế chiều) phản ánh sự thay đổi trong tâm hồn, suy tư của tác giả khi trải qua nhiều biến cố cuộc đời.

Câu hỏi yêu cầu phân tích hình ảnh. "Qua kẽ tay" gợi hình ảnh một vật rất nhỏ, trơn tuột, không thể nắm giữ. Nó nhấn mạnh tính vô hình, không thể kiểm soát và sự trôi đi mất mát của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích diễn biến cảm xúc. Bài thơ bắt đầu với cảm giác suy tư, nhận thức về sự tàn phai, mất mát do thời gian gây ra, nhưng sau đó chuyển sang cảm xúc khẳng định, tin tưởng vào sự trường tồn của những giá trị đẹp đẽ.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ bài thơ với quan niệm sống. Bài thơ khẳng định rằng ý nghĩa và giá trị đích thực của cuộc sống không nằm ở sự tồn tại vật chất hữu hạn mà ở khả năng tạo ra, gìn giữ những giá trị tinh thần (nghệ thuật, tình yêu) có thể vượt qua sự hủy diệt của thời gian.

Câu hỏi tập trung vào phân tích ý nghĩa của hình ảnh ẩn dụ 'thời gian qua kẽ tay'. Hình ảnh này diễn tả sự trôi chảy, vuột mất không thể níu giữ của thời gian, nhấn mạnh tính hữu hạn và mong manh của sự sống con người trước dòng chảy vô tận đó.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của biện pháp đối lập hình ảnh. Sự đối lập giữa sự lụi tàn vật lý ('lá khô') và sự phai nhạt tinh thần ('kỷ niệm rơi') cùng diễn ra dưới tác động của thời gian, làm nổi bật quy luật nghiệt ngã của sự mai một trước dòng chảy thời gian.

Câu hỏi kiểm tra khả năng giải mã biểu tượng trong thơ. 'Câu thơ', 'bài hát' là sản phẩm của nghệ thuật, sự 'còn xanh' tượng trưng cho sức sống, sự tươi mới và trường tồn bất chấp sự trôi đi của thời gian. Chúng biểu tượng cho những giá trị tinh thần, nghệ thuật bất diệt.

Câu hỏi phân tích tác dụng của điệp ngữ. Từ 'riêng' nhấn mạnh tính đặc biệt, độc lập của nghệ thuật và tình yêu. Chúng tồn tại theo quy luật riêng, không bị chi phối hay mai một bởi quy luật chung của thời gian như vật chất hay ký ức thông thường.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ (so sánh) và phân tích ý nghĩa hình ảnh. So sánh đôi mắt với 'hai giếng nước' gợi lên vẻ đẹp trong trẻo, sâu thẳm, tĩnh lặng và chứa đựng sự sống, tình yêu, đối lập với sự trôi chảy, mai một của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu xác định chủ đề chính của bài thơ. Bài thơ khám phá quy luật của thời gian đối với vạn vật và con người, đồng thời khẳng định sự trường tồn của những giá trị tinh thần cao đẹp như nghệ thuật và tình yêu.

Câu hỏi kết nối bối cảnh sáng tác với nội dung. Bài thơ ra đời khi Văn Cao đã ở tuổi xế chiều (1987). Bối cảnh này lý giải sự chiêm nghiệm sâu sắc về thời gian, sự sống, cái chết và những giá trị vĩnh cửu mà tác giả gửi gắm.

Câu hỏi phân tích đặc điểm hình thức (thể thơ tự do) và tác dụng của nó. Thể thơ tự do với nhịp điệu linh hoạt, không gò bó giúp tác giả thể hiện dòng suy tư, cảm xúc một cách tự nhiên, chân thực, phù hợp với tính chất chiêm nghiệm, triết lý của bài thơ.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp và diễn giải thông điệp từ các hình ảnh đối lập. Dù thời gian nghiệt ngã làm mai một mọi thứ, nhưng những giá trị tinh thần do con người tạo ra (nghệ thuật, tình yêu) lại có sức mạnh vượt thời gian, tồn tại vĩnh cửu.

Câu hỏi phân tích sự vận động của hình ảnh 'kỷ niệm' trong bài thơ. Cùng với 'lá khô', 'kỷ niệm' được miêu tả là 'rơi', ngụ ý sự phai nhạt, mất mát, khó níu giữ khi thời gian trôi đi.

Câu hỏi yêu cầu diễn giải niềm tin của tác giả qua việc khẳng định sự 'còn xanh' của nghệ thuật. Sự 'còn xanh' là biểu tượng của sức sống, sự tươi mới, khẳng định niềm tin vào khả năng vượt qua sự bào mòn của thời gian của các tác phẩm nghệ thuật chân chính.

Câu hỏi phân tích ý nghĩa biểu tượng trong mối liên hệ với chủ đề chung. 'Giếng nước' thường gợi nguồn cội, sự sống, chiều sâu và sự tĩnh lặng, đối lập với dòng chảy 'qua kẽ tay' của thời gian. Nó biểu tượng cho tình yêu, vẻ đẹp tinh thần có sức mạnh vượt thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của cấu trúc hình thức. Số câu giảm dần có thể gợi cảm giác cô đọng, dồn nén suy tư khi đi đến những chân lý cốt lõi (sự trường tồn của nghệ thuật và tình yêu), hoặc gợi sự thu hẹp của thời gian, cuộc đời khi về cuối.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp quan điểm của tác giả. Tác giả nhận thức sự hữu hạn, bất lực của con người trước thời gian (qua kẽ tay, lá khô, kỷ niệm rơi) nhưng đồng thời khẳng định khả năng vượt thoát khỏi sự chi phối đó thông qua việc sáng tạo và gìn giữ những giá trị tinh thần bất diệt (nghệ thuật, tình yêu).

Câu hỏi tập trung vào ý nghĩa biểu trưng của từ 'xanh'. Màu xanh thường gợi sự sống, tươi mới, vĩnh cửu, trường tồn. Trong ngữ cảnh này, nó biểu trưng cho sức sống, sự tươi mới, không bị phai tàn của nghệ thuật theo thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích nội dung khổ cuối. Khổ cuối nhắc lại 'riêng' và 'còn xanh' cho 'câu thơ', 'bài hát' và thêm hình ảnh 'đôi mắt em', khẳng định nghệ thuật và tình yêu là những giá trị trường tồn, bất biến trước dòng chảy thời gian.

Câu hỏi yêu cầu xác định cảm hứng chính. Bài thơ là sự chiêm nghiệm, suy tư của một người ở tuổi xế chiều về quy luật của thời gian, sự mai một và những giá trị vĩnh cửu, thể hiện một cái nhìn triết lý về cuộc đời.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự thay đổi ý nghĩa khi thay đổi hình ảnh. 'Giếng nước' gợi sự tĩnh lặng, sâu thẳm, nguồn cội. 'Dòng sông' gợi sự chảy trôi, biến động, liên tục. Thay thế sẽ làm mất đi ý nghĩa về sự tĩnh tại, trường tồn của tình yêu mà bài thơ muốn nhấn mạnh, thay vào đó là sự biến đổi, phụ thuộc vào thời gian.

Câu hỏi yêu cầu xác định đối tượng ẩn dụ. Thời gian là khái niệm trừu tượng, việc nó 'qua kẽ tay' ẩn dụ cho sự bất lực của con người trong việc nắm giữ, kiểm soát hay níu kéo thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích quan niệm triết lý. Bài thơ đối lập sự tồn tại vật lý, hữu hạn, bị thời gian chi phối với sự tồn tại tinh thần, vĩnh cửu, vượt lên trên thời gian. Đây là quan niệm về sự tồn tại hai mặt: vật lý và tinh thần/nghệ thuật.

Câu hỏi kiểm tra khả năng phân biệt tác dụng của biện pháp nghệ thuật. Các hình ảnh đối lập (thời gian trôi/lá khô/kỷ niệm rơi V.S. nghệ thuật/tình yêu 'còn xanh') làm nổi bật chủ đề, tạo chiều sâu triết lý, tăng sức gợi cảm. Chúng không có tác dụng làm cho bài thơ trở nên hài hước hoặc nhẹ nhàng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tâm trạng, thái độ của tác giả. Bài thơ thể hiện sự chiêm nghiệm, suy tư về thời gian và sự sống, có chút nuối tiếc về sự mai một nhưng chủ yếu là niềm tin và sự trân trọng những giá trị vĩnh cửu. Tâm trạng này mang tính triết lý, trầm lắng nhưng không bi quan.

Câu hỏi yêu cầu xác định tính triết lý của bài thơ. Tính triết lý thể hiện ở việc bài thơ không chỉ miêu tả hiện tượng mà còn suy ngẫm về những vấn đề cơ bản của sự tồn tại: thời gian, sự sống, cái chết, giá trị vĩnh cửu của tinh thần.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của hình thức thơ tự do. Cách ngắt dòng, ngắt nhịp lạ tạo điểm nhấn, ngắt quãng dòng chảy thông thường, mô phỏng sự đứt đoạn, mong manh của thời gian 'qua kẽ tay', hoặc nhấn mạnh từng ý thơ, tạo hiệu quả thị giác và cảm giác về sự trôi chảy, vuột mất.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá giá trị tổng thể. Bài thơ có giá trị nghệ thuật ở ngôn ngữ, hình ảnh, cấu trúc và giá trị tư tưởng sâu sắc ở quan niệm về thời gian, sự sống, nghệ thuật và tình yêu, mang tính chiêm nghiệm triết lý.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng, liên hệ nội dung bài thơ với thực tế. Thông điệp về sự trôi chảy của thời gian và sự cần thiết phải trân trọng hiện tại, tạo dựng những giá trị có ý nghĩa (như học tập, sáng tạo, tình cảm chân thành) để chúng 'còn xanh' là bài học quan trọng cho người trẻ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự khác biệt mang tính bản chất. Kỷ niệm thuộc về ký ức cá nhân, dễ bị thời gian làm phai nhạt. Nghệ thuật (thơ, nhạc) là sản phẩm sáng tạo mang tính khách quan, có khả năng tồn tại độc lập và vượt qua sự bào mòn của thời gian nếu nó chứa đựng giá trị chân thực.

Câu hỏi kết nối tác phẩm với cuộc đời tác giả. Bài thơ là sự đúc kết về những gì còn lại, những gì đáng giá sau dòng chảy thời gian và những thăng trầm cuộc đời: đó là giá trị của nghệ thuật và tình yêu, những thứ mà thời gian không thể hủy diệt.

Câu hỏi phân tích ý nghĩa hình ảnh. Lá khô là biểu tượng của sự tàn lụi, kết thúc một chu kỳ sống, gắn liền với sự khắc nghiệt, bào mòn của thời gian đối với sự vật.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp thông điệp chính. Bài thơ đối lập sự trôi chảy của thời gian với sự trường tồn của nghệ thuật và tình yêu, nhấn mạnh rằng những giá trị tinh thần cao đẹp mới là thứ vượt qua được sự mai một của thời gian.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về hoàn cảnh ra đời của bài thơ, gắn liền với giai đoạn cuộc đời của Văn Cao. Bài thơ được viết khi ông đã ở tuổi xế chiều, nhìn lại cuộc đời và sự nghiệp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa hình ảnh thơ. Hình ảnh 'qua kẽ tay' diễn tả sự trôi đi nhanh chóng, không thể nắm giữ, không thể níu kéo của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc đối lập trong bài thơ. Tác giả đối lập sự 'khô những chiếc lá', 'rơi những kỷ niệm' (sự lụi tàn theo thời gian) với 'câu thơ còn xanh', 'bài hát còn xanh', 'đôi mắt em như hai giếng nước' (sự trường tồn của nghệ thuật và tình yêu).

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của điệp ngữ và hình ảnh ẩn dụ. 'Còn xanh' gợi sức sống, sự tươi mới, trường tồn. Điệp ngữ này nhấn mạnh sự bất diệt của giá trị nghệ thuật vượt qua sự bào mòn của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu giải mã hình ảnh so sánh, mang tính biểu tượng. 'Đôi mắt em' (người yêu) tượng trưng cho tình yêu, cảm xúc chân thành và vẻ đẹp tinh thần, được so sánh với 'hai giếng nước' gợi chiều sâu, sự trong trẻo và sự trường tồn, không bị khô cạn bởi thời gian.

C??u hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của điệp từ. Từ 'riêng' nhấn mạnh tính đặc biệt, độc lập, không tuân theo quy luật chung của sự lụi tàn mà thời gian áp đặt lên vạn vật. Nó khẳng định vị thế đặc biệt của nghệ thuật và tình yêu.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về hình thức bài thơ. Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, không bị gò bó về số chữ, số câu, vần điệu.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối liên hệ giữa hình thức và nội dung. Thể thơ tự do giúp tác giả bộc lộ trực tiếp, phóng khoáng những suy ngẫm triết lý về thời gian, cuộc đời mà không bị gò bó bởi niêm luật, tạo nên nhịp điệu riêng phù hợp với dòng chảy suy tư.

Câu hỏi yêu cầu tổng hợp và xác định chủ đề, thông điệp chính của bài thơ. Bài thơ đối lập sự hữu hạn của đời người và vạn vật trước thời gian với sự trường tồn, bất diệt của những giá trị tinh thần cao cả như nghệ thuật và tình yêu.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của biện pháp tu từ (đối lập). Phép đối lập này làm nổi bật sự tương phản giữa quy luật tự nhiên/tâm lý (lụi tàn, quên lãng) và quy luật đặc biệt của những giá trị vĩnh cửu (trường tồn, sống mãi), từ đó khắc sâu thông điệp triết lý.

Câu hỏi yêu cầu giải thích ý nghĩa của câu thơ mang tính đúc kết. Đây là lời khẳng định trực tiếp của tác giả về hai giá trị mà ông cho là vĩnh cửu, vượt qua sự hủy diệt của thời gian: tình yêu và nghệ thuật (thơ ca).

Câu hỏi yêu cầu phân tích nhịp điệu bài thơ. Do là thơ tự do, nhịp thơ không cố định mà linh hoạt, ngắt dòng, ngắt nhịp theo cảm xúc, suy tư của tác giả, tạo nên nhạc điệu riêng, độc đáo.

Câu hỏi yêu cầu xác định cảm hứng bao trùm bài thơ. Bài thơ là sự suy ngẫm, chiêm nghiệm của tác giả khi nhìn lại cuộc đời, chiêm nghiệm về quy luật khắc nghiệt của thời gian và tìm thấy niềm tin vào sự bất diệt của những giá trị tinh thần cao đẹp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự tương đồng giữa hai hình ảnh. Cả hai đều gợi sự lụi tàn, mất mát, phai nhạt theo thời gian. Chiếc lá khô đi rồi rụng, kỷ niệm cũ dần mờ phai, bị lãng quên.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác động của thời gian được mô tả trong những dòng thơ đầu. Thời gian được miêu tả như một dòng chảy không ngừng, mang theo sự lụi tàn của vật chất ('lá khô') và sự phai nhạt của ký ức, cảm xúc ('rơi những kỷ niệm').

Câu hỏi kiểm tra khả năng nhận diện đặc điểm nghệ thuật. Bài thơ sử dụng thể thơ tự do, hình ảnh giàu tính biểu tượng, nhịp điệu linh hoạt và các biện pháp tu từ như đối lập, điệp ngữ, so sánh. Gieo vần lưng dày đặc không phải là đặc điểm chính của thơ tự do và đặc biệt không phải là điểm nổi bật của bài này.

Câu hỏi yêu cầu suy luận từ hình ảnh so sánh. 'Giếng nước' gợi sự sâu sắc, trong trẻo, nguồn sống. So sánh đôi mắt người yêu với giếng nước cho thấy tác giả coi tình yêu là một điều gì đó sâu lắng, tinh khiết, có sức sống bền bỉ và giá trị trường tồn.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thái độ và niềm tin của tác giả. Trước sự trôi chảy và hủy diệt của thời gian, tác giả tìm thấy ý nghĩa và sự vĩnh cửu ở hai giá trị tinh thần: tình yêu và nghệ thuật. Đây là niềm tin vào sức mạnh và sự trường tồn của cái đẹp tinh thần.

Câu hỏi yêu cầu đặt bài thơ vào ngữ cảnh cuộc đời tác giả. Khi đã trải qua nhiều thăng trầm, Văn Cao viết bài thơ như một lời tổng kết, chiêm nghiệm về cuộc đời, những được mất, và khẳng định những giá trị còn lại, còn ý nghĩa đối với ông.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng và liên hệ bản thân từ nội dung bài thơ. Bài thơ gợi mở nhiều suy ngẫm, trong đó có việc nhận thức về sự hữu hạn của thời gian, sự quý giá của hiện tại, và tầm quan trọng của việc tạo ra hoặc trân trọng những giá trị tinh thần có ý nghĩa để cuộc sống không trôi đi vô nghĩa.

Câu hỏi yêu cầu giải mã ý nghĩa biểu tượng. Bên cạnh nghĩa tả thực, 'lá khô' còn là biểu tượng cho sự tàn phai, lụi tàn của vạn vật, của cuộc sống, của những gì thuộc về vật chất trước sự bào mòn của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự kết nối giữa hình ảnh vật chất và tinh thần. Việc đặt 'kỷ niệm' ngang hàng với 'lá khô' cho thấy thời gian không chỉ làm vật chất tàn phai mà còn làm cho ký ức, cảm xúc trong tâm hồn con người cũng dần mờ nhạt, rơi rụng, bị lãng quên.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sắc thái biểu đạt của từ ngữ. 'Còn xanh' không chỉ gợi sự tồn tại mà còn gợi sức sống, sự tươi mới, khả năng sinh sôi, tiếp nối, như một cái cây luôn xanh tươi, không ngừng phát triển. Từ này mang ý nghĩa động, tích cực hơn là chỉ sự tồn tại tĩnh tại.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện thái độ của tác giả. Tác giả nhận thức rõ sự khắc nghiệt, trôi chảy không ngừng của thời gian ('qua kẽ tay', 'làm khô', 'rơi') nhưng không bi quan tuyệt vọng mà tìm thấy điểm tựa, niềm tin vào sự trường tồn của những giá trị tinh thần.

Câu hỏi liên hệ tác phẩm với phong cách tác giả. Ở giai đoạn cuối, thơ Văn Cao thường mang tính suy ngẫm, triết lý sâu sắc về cuộc đời, thời gian, nghệ thuật, với giọng điệu trầm lắng, chiêm nghiệm.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc và mạch suy tưởng. Bài thơ bắt đầu bằng sự nhận thức về sự trôi chảy, lụi tàn của thời gian đối với vạn vật và ký ức, sau đó chuyển sang khẳng định sự trường tồn của nghệ thuật và tình yêu, kết thúc bằng sự đúc kết về những gì còn lại với thời gian. Mạch thơ đi từ hiện tượng đến bản chất, từ quy luật chung đến giá trị đặc biệt.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về biện pháp tu từ. Câu thơ sử dụng phép so sánh ('như') để liên kết 'đôi mắt em' với 'hai giếng nước', tạo nên hình ảnh gợi cảm và ý nghĩa biểu tượng.

Câu hỏi kiểm tra khả năng phân biệt các khía cạnh của thời gian trong bài thơ. Bài thơ nói về sự trôi chảy, sự lụi tàn do thời gian, sự trường tồn vượt thời gian của giá trị tinh thần. Thời gian biểu (lịch, đồng hồ) là khía cạnh vật lý, đo lường, không phải là điều mà bài thơ suy ngẫm.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh. 'Qua kẽ tay' là hành động cố gắng nắm giữ nhưng không thành, biểu tượng cho sự bất lực của con người trước dòng chảy không ngừng của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng của màu sắc. Màu xanh lá thường biểu trưng cho sự sống, sự tươi mới, hy vọng, sức sống, tuổi trẻ. Trong ngữ cảnh này, nó nhấn mạnh sức sống bền bỉ của nghệ thuật.

Hình ảnh "thời gian qua kẽ tay" là một ẩn dụ quen thuộc, diễn tả sự trôi chảy nhanh chóng, khó nắm bắt và không thể níu giữ của thời gian. Nó nhấn mạnh tính phù du, thoáng qua của khoảnh khắc và gợi cảm giác tiếc nuối, bất lực trước dòng chảy ấy.

Sự đối lập này là trung tâm của bài thơ, làm nổi bật quan niệm của tác giả: dù thời gian làm phôi phai vật chất và ký ức, nhưng những giá trị tinh thần, nghệ thuật và tình yêu đích thực vẫn có sức sống bền bỉ, vượt qua sự bào mòn của thời gian.

Điệp ngữ "riêng" được sử dụng để nhấn mạnh, khẳng định một cách mạnh mẽ sự đặc biệt, ngoại lệ của thơ ca, âm nhạc và tình yêu trước quy luật phôi pha của thời gian. Chúng là những giá trị 'riêng', không tuân theo quy luật chung của vật chất.

Bài thơ được viết khi tác giả đã trải qua nhiều thăng trầm, nhìn lại cuộc đời. Giọng điệu không chỉ là suy ngẫm về thời gian mà còn là sự chiêm nghiệm, trải nghiệm, có chút trầm lắng nhưng vẫn toát lên niềm tin vào những giá trị vĩnh cửu.

Giếng nước thường gợi sự sâu lắng, trong trẻo, tĩnh lặng và nguồn sống. So sánh đôi mắt với giếng nước nhấn mạnh vẻ đẹp nội tâm, sự thuần khiết, chiều sâu của tình yêu hoặc người con gái, điều mà thời gian không thể làm phai mờ.

Cả hai hình ảnh đều diễn tả sự mất mát, phôi pha dưới tác động của thời gian. Chiếc lá khô và rơi là quy luật tự nhiên, kỉ niệm rơi rụng (mờ nhạt, quên lãng) là quy luật của tâm hồn con người trước dòng chảy thời gian. Chúng minh họa cho sự bào mòn của thời gian đối với cả vật chất và tinh thần.

"Thời gian" là chủ đề trung tâm mà bài thơ khám phá. Tên gọi trực tiếp nhấn mạnh việc tác giả muốn suy ngẫm, chiêm nghiệm về bản chất của thời gian, tác động của nó lên vạn vật và con người, từ đó làm nổi bật thông điệp về những giá trị vượt lên trên sự phôi pha của thời gian.

Qua sự đối lập giữa sự phôi pha và sự 'còn xanh' của thơ ca, âm nhạc và đôi mắt người yêu, bài thơ khẳng định rằng nghệ thuật (thơ, nhạc) và tình yêu đích thực là những giá trị có thể vượt qua sự bào mòn của thời gian, sống mãi trong tâm hồn con người.

Việc ngắt dòng, xuống dòng bất thường, không theo quy tắc cố định của thể thơ truyền thống, giúp tạo nhịp điệu riêng, nhấn mạnh những từ, cụm từ quan trọng, thể hiện dòng suy nghĩ đứt nối, chiêm nghiệm của tác giả về thời gian và cuộc đời.

Màu xanh thường gợi sức sống, sự tươi mới, vĩnh cửu. "Còn xanh" khi nói về câu thơ (một sản phẩm nghệ thuật) ẩn dụ cho sức sống lâu bền, giá trị vĩnh cửu, khả năng tồn tại và lay động lòng người qua thời gian, không bị cũ kỹ hay lụi tàn như vật chất.

Bài thơ là sự chiêm nghiệm của một người nghệ sĩ ở tuổi xế chiều. Ông nhìn lại dòng chảy thời gian đã đi qua, những gì đã mất đi và những gì còn lại, đặc biệt là giá trị của nghệ thuật và tình yêu mà ông đã dành trọn đời cho nó.

Đôi mắt người yêu, được ví như giếng nước (sâu, trong, bền vững), là biểu tượng cho tình yêu. Việc đặt nó ngang hàng với "câu thơ còn xanh", "bài hát còn xanh" cho thấy tình yêu cũng là một giá trị tinh thần có sức mạnh vượt qua sự phai tàn của thời gian, tồn tại vĩnh cửu trong tâm hồn.

Nhà thơ nhận thức rõ sự trôi chảy không ngừng và sức mạnh phôi phai của thời gian ("qua kẽ tay", "khô", "rơi"). Tuy nhiên, ông không bi lụy mà tìm thấy niềm tin vào sự trường tồn của những giá trị tinh thần, thể hiện thái độ chấp nhận quy luật nhưng vẫn trân trọng và khẳng định những điều vĩnh cửu.

Cặp hình ảnh tương phản rõ nét nhất là những gì bị thời gian làm cho "khô", "rơi" (phai tàn) và những gì "còn xanh" (trường tồn). Sự đối lập này trực tiếp minh họa cho chủ đề chính của bài thơ về sự hữu hạn và vô hạn.

Bài thơ không chỉ nói về quy luật thời gian mà còn gợi ý về cách con người nên sống: nhận thức sự phù du của thời gian, trân trọng hiện tại, và đặc biệt là tìm kiếm, tạo dựng và giữ gìn những giá trị tinh thần (như nghệ thuật, tình yêu) bởi chúng là thứ duy nhất có thể tồn tại vượt qua thời gian.

Văn Cao là người nghệ sĩ đa tài với nhiều tác phẩm sống mãi với thời gian (như "Tiến quân ca"). Nhan đề "Thời gian" không chỉ là suy ngẫm cá nhân mà còn là sự khẳng định gián tiếp về giá trị bền vững của chính những đóng góp nghệ thuật của ông, thứ đã vượt qua thử thách của thời gian.

Dòng chảy của con sông là sự vận động không ngừng. Trong bài thơ, hình ảnh "thời gian qua kẽ tay" diễn tả chính xác sự trôi đi liên tục, không dừng lại của thời gian, tương tự như dòng chảy của một con sông.

Thể thơ tự do cho phép tác giả không bị gò bó bởi vần, nhịp, số câu, số chữ cố định. Điều này giúp Văn Cao tự do biểu đạt dòng suy ngẫm, cảm xúc chiêm nghiệm về thời gian một cách tự nhiên, chân thực, phù hợp với tâm trạng của người ở tuổi xế chiều.

Cái Đẹp trong bài thơ được thể hiện qua nghệ thuật (thơ, nhạc) và tình yêu (đôi mắt em). Đặc điểm chung của những hình ảnh này là chúng đều "còn xanh", tức là có sức sống, giá trị bền vững, vượt qua sự phai tàn của thời gian.

Câu thơ về đôi mắt dùng từ "thì xanh" thay vì "còn xanh". "Thì xanh" có thể gợi cảm giác trực tiếp hơn về trạng thái hiện tại, tự thân nó đã xanh, không cần từ "còn" (gợi ý sự tiếp nối, duy trì). Nó nhấn mạnh vẻ đẹp tự nhiên, vốn có và bền vững của đôi mắt (biểu tượng tình yêu).

Bài thơ được viết khi ông nhìn lại chặng đường dài đã qua. Việc khẳng định sự trường tồn của nghệ thuật và tình yêu cho thấy ông trân trọng những giá trị này, coi đó là nguồn an ủi, là di sản còn lại khi thời gian và kỷ niệm phôi phai. Đây là lời tri ân đối với những gì đã nuôi dưỡng tâm hồn ông.

Việc đặt tình yêu (đôi mắt em) cuối cùng, cùng với nghệ thuật (thơ, nhạc) và cùng được khẳng định là "còn xanh", cho thấy trong quan niệm của Văn Cao, tình yêu cũng là một giá trị cao quý, có sức mạnh và ý nghĩa tương đương với nghệ thuật trong việc chống lại sự phôi pha của thời gian, là nguồn cảm hứng và lẽ sống.

Bài thơ suy ngẫm về sự trôi chảy của thời gian, sự hữu hạn của đời người và vạn vật, và tìm kiếm những giá trị có thể vượt qua sự hữu hạn đó. Đây là những vấn đề cốt lõi trong triết học về thời gian, sự tồn tại, ý nghĩa cuộc sống và sự vĩnh cửu.

Bài thơ thường được chia làm hai phần chính: Phần đầu nói về sự trôi chảy và tác động phôi pha của thời gian lên vạn vật và ký ức. Phần sau (bắt đầu từ điệp ngữ 'riêng') khẳng định sự trường tồn của những giá trị ngoại lệ: nghệ thuật và tình yêu.

Phần đầu tập trung vào sự mất mát, phai tàn dưới tác động của thời gian. Điều này gợi lên cảm giác suy ngẫm, tiếc nuối về những gì đã qua, sự phù du của vạn vật và ký ức.

Cả hai đều nói về sự mất mát do thời gian, nhưng một bên là sự tàn lụi vật lý của tự nhiên (lá khô), còn bên kia là sự phai nhạt, quên lãng trong tâm trí con người (kỷ niệm rơi). Sự kết hợp này cho thấy tác động của thời gian không chỉ ở thế giới vật chất mà còn ở thế giới nội tâm, ký ức của con người.

Tinh thần nhân văn thể hiện ở việc tác giả không chìm đắm trong bi quan trước sự phôi pha của thời gian, mà vẫn tìm thấy và khẳng định giá trị của con người tạo ra (nghệ thuật) và cảm xúc cao đẹp của con người (tình yêu). Đây là sự đề cao vai trò và những giá trị vĩnh cửu mà con người có thể tạo ra và gìn giữ.

Câu thơ giả định này sẽ trực tiếp khẳng định điều mà bài thơ đã gợi ý và nhấn mạnh qua điệp ngữ "riêng" và hình ảnh "còn xanh". Nó làm rõ ràng hơn thông điệp về sự trường tồn của những giá trị tinh thần, mặc dù có thể làm giảm đi chút ít tính gợi mở của nguyên tác.

Nhận thức sự hữu hạn và trôi chảy của thời gian thôi thúc con người phải sống có ý nghĩa, trân trọng từng khoảnh khắc, tạo ra những giá trị bền vững (như đóng góp cho nghệ thuật, vun đắp tình yêu) để cuộc sống không bị phai tàn vô nghĩa theo thời gian.

Bài thơ dạy rằng con người không thể kiểm soát hay níu giữ thời gian, nhưng có thể tạo ra những giá trị (nghệ thuật, tình yêu) có khả năng tồn tại lâu dài, thậm chí vĩnh cửu, vượt qua giới hạn của thời gian vật lý. Bài học là hãy sống để tạo ra những giá trị đó.

Câu hỏi kiểm tra khả năng phân tích ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh thơ. 'Qua kẽ tay' là một hình ảnh cụ thể hóa sự trôi chảy, không thể nắm giữ của thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự đối lập giữa hai hình ảnh để rút ra ý nghĩa. 'Lá xanh thành vàng' chỉ sự tàn phai của vật chất theo thời gian, trong khi 'Thời gian vẫn xanh trên ngọn cây' (trong bối cảnh cả bài thơ) có thể gợi ý sự trường tồn, sinh sôi của sự sống hoặc giá trị tinh thần, đối lập với sự lụi tàn vật lý.

Câu hỏi kiểm tra khả năng nhận diện biện pháp tu từ. Tác giả gán hành động 'khô', 'rơi' (thường dùng cho vật chất) cho cả 'chiếc lá' và 'kỷ niệm', tạo sự tương đồng trong sự phai tàn/mất mát do thời gian. Đây là phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác hoặc phép liên tưởng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích hình ảnh trong ngữ cảnh bài thơ. 'Nằm đợi / Trên mái nhà rêu' gợi sự tĩnh tại, chậm rãi của thời gian ở một nơi chốn cũ kỹ, có thể là ký ức hoặc sự bền vững của một điều gì đó (như rêu bám). Cách hiểu không phù hợp sẽ là cách hiểu ngược lại hoặc không liên quan đến sự tĩnh tại/ký ức.

Câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về biểu tượng trong thơ. 'Xanh' ở đây đối lập với 'vàng', 'khô', gợi sức sống, sự tươi mới, trường tồn. 'Câu thơ', 'bài hát' là sản phẩm của nghệ thuật. Do đó, chúng biểu trưng cho sự trường tồn của nghệ thuật.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của điệp ngữ. 'Riêng' nhấn mạnh tính độc đáo, cá biệt, không bị hòa lẫn hay mất đi trước dòng chảy chung của thời gian. Nó khẳng định giá trị đặc biệt của những điều được nhắc đến.

Câu hỏi yêu cầu so sánh hai hình ảnh để rút ra điểm khác biệt về sự ảnh hưởng của thời gian. 'Kỷ niệm rơi' là sự phai nhạt, mất mát; 'đôi mắt em như giếng nước vẫn còn riêng' là sự trường tồn, không bị phai mờ. Sự khác biệt này thể hiện quan niệm về sự hữu hạn của ký ức cá nhân và sự vĩnh cửu của tình yêu/cái đẹp.

Câu hỏi yêu cầu xác định thông điệp chính của bài thơ, tổng hợp từ các hình ảnh và ý tứ đã phân tích. Bài thơ đối lập sự trôi chảy, phai tàn của thời gian với sự trường tồn của nghệ thuật và tình yêu.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của hình thức thơ. Thể thơ tự do cho phép tác giả tự do ngắt nhịp, ngắt dòng, không gò bó vào vần luật cố định, phù hợp để thể hiện dòng suy tưởng, cảm xúc miên man về một khái niệm trừu tượng như thời gian.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng triết lý của bài thơ vào một ngữ cảnh khác. Triết lý là nghệ thuật/tình yêu trường tồn. Cần chọn đáp án đại diện cho giá trị tinh thần, nghệ thuật hoặc tình yêu.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cảm xúc qua cách xưng hô. 'Thời gian ơi' thể hiện sự đối diện, suy ngẫm, có thể là một chút tiếc nuối, bâng khuâng hoặc chỉ đơn giản là sự gọi tên một khái niệm lớn lao đang chi phối cuộc đời.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự kết hợp hình ảnh. 'Giếng nước' gợi sự sâu lắng, trong trẻo, là nguồn mạch. Kết hợp với 'thời gian' và điệp ngữ 'vẫn còn riêng', hình ảnh này khẳng định vẻ đẹp, sự sâu sắc và khả năng trường tồn của tình yêu, như một nguồn mạch không cạn khô trước thời gian.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc và sự chuyển biến cảm xúc. Đoạn đầu nói về sự mất mát, đoạn cuối nói về sự còn lại. Sự chuyển hướng này tạo nên điểm sáng, khẳng định niềm tin vào những giá trị vĩnh cửu, là thông điệp chính của bài thơ.

Câu hỏi yêu cầu so sánh, một dạng phân tích nâng cao. Điểm tương đồng là cả hai đều nhận thức về sự ngắn ngủi, phù du của đời người/thời gian. Điểm khác biệt là 'Thời gian' của Văn Cao tìm thấy những giá trị (nghệ thuật, tình yêu) có thể vượt lên sự phù du đó, không hoàn toàn chìm đắm trong cảm giác 'mộng ảo'.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu trưng của một từ khóa lặp lại. 'Xanh' ở đây không chỉ màu sắc, mà còn gợi sức sống, sự tươi mới, trường tồn, không bị úa tàn như 'lá vàng', 'lá khô'.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ tác phẩm với bối cảnh sáng tác và phong cách tác giả (dựa trên thông tin từ bối cảnh hoặc kiến thức chung). Giai đoạn cuối đời thường là lúc nghệ sĩ suy ngẫm về cuộc đời, thời gian, những giá trị còn lại. Bài thơ thể hiện sự chiêm nghiệm sâu sắc, triết lý về cuộc đời.

Câu hỏi yêu cầu phân tích các khía cạnh khác nhau của thời gian được thể hiện. Ngoài 'qua kẽ tay', còn có 'nằm đợi' (tĩnh tại), 'vẫn xanh' (tiếp diễn/trường tồn).

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối quan hệ giữa hai khái niệm. 'Rơi những kỷ niệm' cho thấy thời gian có xu hướng làm phai nhạt, mất mát ký ức cá nhân. Kỷ niệm là thứ bị thời gian tác động.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng ý thơ làm dẫn chứng. Cần chọn câu thơ trực tiếp nói về sự bền vững của nghệ thuật.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của cách ngắt dòng và hình ảnh. 'Thời gian ơi' ngắt dòng tạo sự nhấn mạnh, như một tiếng gọi đầy suy tư. 'Phía sau hè' gợi một không gian riêng tư, quen thuộc, có thể gắn với ký ức, là nơi tác giả đối diện với thời gian và suy ngẫm về cuộc đời.

Câu hỏi yêu cầu xác định cặp đối lập trung tâm. Bài thơ đối lập sự trôi chảy, tàn phai của thời gian với sự trường tồn của những giá trị tinh thần (nghệ thuật, tình yêu).

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của hình ảnh 'Rơi những kỷ niệm'. 'Rơi' gợi sự mất mát, không thể giữ lại. Kỷ niệm là thứ dễ bị lãng quên, phai nhạt theo thời gian.

Câu hỏi yêu cầu rút ra thái độ sống từ cấu trúc và nội dung bài thơ. Việc kết thúc bằng sự khẳng định giá trị vĩnh cửu cho thấy một thái độ tích cực, tìm thấy ý nghĩa và điểm tựa trong cuộc sống dù thời gian có trôi đi.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng của 'giếng nước'. Giếng nước là nguồn nước sâu, trong, là nơi cung cấp sự sống, không dễ cạn khô. Những đặc điểm này tương đồng với sự sâu sắc, trong trẻo, và khả năng trường tồn của tình yêu/cái đẹp.

Câu hỏi yêu cầu liên hệ nội dung bài thơ với bối cảnh sáng tác (cuối đời). Sự chiêm nghiệm thể hiện qua việc suy ngẫm về thời gian, sự mất mát (kỷ niệm), và đặc biệt là việc tìm thấy ý nghĩa, sự vĩnh cửu ở những giá trị tinh thần (nghệ thuật, tình yêu).

Câu hỏi yêu cầu xác định bút pháp. Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng, gợi cảm, không miêu tả trực tiếp mà thông qua liên tưởng, cảm giác, thể hiện nội tâm. Đây là đặc điểm của bút pháp lãng mạn hoặc tượng trưng.