Đề Trắc nghiệm Thực hành tiếng Việt trang 151 – Cánh diều (Cánh Diều)

Câu hỏi yêu cầu phân tích từ ngữ trong ngữ cảnh để xác định thái độ của người viết. Các từ như 'khẽ cựa mình', 'mỏng manh như lụa', 'rung rinh đón', 'dịu dàng, e ấp', 'xao xuyến' đều gợi lên sự dịu dàng, nâng niu. Tuy nhiên, 'khẽ cựa mình' và 'e ấp' đặc biệt nhấn mạnh sự nhẹ nhàng, mong manh, cần được trân trọng, khác với sự mô tả khách quan hoặc đơn thuần cảm xúc.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc câu phức. Câu này có một vế phụ chỉ thời gian ('Khi lá vàng rơi đầy sân') và một vế chính ('bà tôi thường ngồi bên cửa sổ, lặng lẽ nhìn ra ngoài'). Vế phụ bắt đầu bằng quan hệ từ 'Khi', vế chính có chủ ngữ 'bà tôi' và vị ngữ 'thường ngồi bên cửa sổ, lặng lẽ nhìn ra ngoài'.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện và sửa lỗi về chủ ngữ trong câu. Cụm từ 'Nhờ sự nỗ lực không ngừng nghỉ của cả đội' là thành phần trạng ngữ chỉ nguyên nhân. Thiếu chủ ngữ cho hành động 'đã giúp chúng tôi giành chiến thắng'. Lỗi này là thiếu chủ ngữ hoặc dùng sai cấu trúc 'nhờ... đã'. Cách sửa phổ biến là thêm chủ ngữ ('điều đó', 'sự nỗ lực đó') hoặc bỏ 'đã giúp' và coi 'sự nỗ lực...' là chủ ngữ ('Sự nỗ lực không ngừng nghỉ của cả đội đã giúp chúng tôi giành chiến thắng'). Phương án sai nằm ở việc thiếu chủ ngữ cho 'đã giúp'.

Câu hỏi yêu cầu phân tích biện pháp tu từ và tác dụng. Câu thơ sử dụng biện pháp nhân hóa ('Sóng đã cài then, đêm sập cửa') để miêu tả cảnh biển khi đêm xuống như một ngôi nhà lớn đang đóng cửa nghỉ ngơi. Ngoài ra còn có so sánh 'Mặt trời xuống biển như hòn lửa'. Tuy nhiên, nhân hóa rõ ràng hơn và tạo ấn tượng về sự kết thúc một ngày lao động, chuẩn bị cho đêm nghỉ ngơi hoặc chuyến ra khơi mới.

Câu hỏi kiểm tra khả năng chọn từ phù hợp với sắc thái nghĩa trong ngữ cảnh. 'Tỉ mỉ' có nghĩa là kỹ lưỡng, cẩn thận đến từng chi tiết. 'Cẩn thận' mang nghĩa chung chung. 'Nhiệt tình' chỉ thái độ hăng hái. 'Chủ động' chỉ sự tự giác, không chờ đợi.

Câu hỏi yêu cầu so sánh sắc thái ý nghĩa do sự khác biệt về từ ngữ. Từ 'khá' trong câu 2 là một phó từ chỉ mức độ, làm giảm bớt mức độ 'tốt' so với câu 1. Câu 1 khẳng định mức độ tốt tuyệt đối hoặc rất cao, trong khi câu 2 chỉ mức độ tốt ở mức tương đối, chưa đạt đến mức hoàn hảo tuyệt đối.

Câu hỏi yêu cầu xác định chức năng ngữ pháp của cụm từ. Cụm từ 'để thảo luận về kế hoạch sắp tới' bổ sung ý nghĩa mục đích cho động từ 'tổ chức'. Do đó, nó là thành phần trạng ngữ chỉ mục đích.

Câu hỏi yêu cầu phân tích từ ngữ để nhận biết thái độ. Các từ ngữ như 'Cái thằng bé ấy hả?', 'chỉ nghịch ngợm là giỏi', 'đâu lại vào đấy', 'Chán chẳng buồn nói!' thể hiện sự bực bội, thất vọng, thậm chí là chán nản của người nói đối với hành vi của 'thằng bé'.

Câu hỏi yêu cầu kết hợp câu bằng cách sử dụng cấu trúc thể hiện quan hệ nguyên nhân-kết quả. Các liên từ 'vì', 'do', 'nhờ', 'nên', 'mà' thường được dùng cho mục đích này. Cấu trúc 'Vì... nên...' là phổ biến nhất để nối vế nguyên nhân và vế kết quả.

Câu hỏi kiểm tra việc sử dụng từ Hán Việt. Cụm từ 'tham quan quan trọng' bị thừa từ 'quan trọng' đứng sau 'tham quan'. 'Tham quan' là một hoạt động, nó có thể quan trọng hoặc không, nhưng bản thân từ 'tham quan' không đi kèm với tính từ 'quan trọng' theo cách này để bổ nghĩa trực tiếp. Có thể nói 'một buổi tham quan có ý nghĩa quan trọng' hoặc 'một chuyến tham quan quan trọng'. Lỗi ở đây là dùng sai kết hợp từ.

Câu hỏi kiểm tra loại từ ngữ pháp. 'Đang' là phó từ chỉ thời gian, đứng trước động từ ('đọc') để biểu thị hành động đang diễn ra tại thời điểm nói.

Câu hỏi kiểm tra tác dụng của dấu câu. Dấu gạch ngang trong trường hợp này dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích thêm cho cụm từ đứng ngay trước nó ('biển cả').

Câu hỏi kiểm tra việc sử dụng đúng thuật ngữ. 'Thành phần biệt lập' trong ngữ pháp tiếng Việt là thành phần không tham gia vào việc tạo thành nòng cốt câu (chủ-vị), ví dụ: thành phần gọi đáp, tình thái, cảm thán, phụ chú. 'Trạng ngữ' là thành phần phụ của câu, bổ sung ý nghĩa về thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mục đích,... và *không phải* là thành phần biệt lập.

Câu hỏi kiểm tra khả năng lựa chọn phong cách ngôn ngữ phù hợp. Văn bản hành chính/báo cáo đòi hỏi sự trang trọng, khách quan, dùng từ ngữ chuẩn xác. Các phương án khác sử dụng từ ngữ thân mật ('thằng bé', 'làm cho sướng'), lối nói vòng vo ('chuyện đó thì...'), không phù hợp với văn phong chính thức.

Câu hỏi kiểm tra nghĩa của từ trong ngữ cảnh cụ thể. Từ 'chín' ở đây chỉ trạng thái của hạt lúa khi đã phát triển đầy đủ, đạt đến độ thu hoạch, có màu vàng đặc trưng.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện lỗi lặp từ. Câu 3 lặp lại từ 'quan trọng' một cách không cần thiết, làm câu văn rườm rà: 'Đây là một vấn đề **quan trọng**, đòi hỏi sự chú ý đặc biệt vì tính **quan trọng** của nó.' Có thể sửa thành 'Đây là một vấn đề quan trọng, đòi hỏi sự chú ý đặc biệt vì tính cấp thiết/tầm quan trọng của nó.' hoặc lược bỏ bớt.

Câu hỏi yêu cầu xác định từ dùng với nghĩa chuyển. Từ 'cháy' trong 'cháy lên ngọn lửa đam mê' không chỉ sự bốc cháy vật lý mà chỉ sự bùng lên mạnh mẽ, mãnh liệt của cảm xúc, tinh thần (đam mê). Đây là nghĩa chuyển dựa trên sự tương đồng về mức độ mãnh liệt.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp nói giảm nói tránh. 'Ra đi mãi mãi' là cách nói tránh cái chết, một sự thật đau buồn, nhằm giảm nhẹ đi sự tang thương, mất mát, thể hiện sự tế nhị, tôn trọng.

Câu hỏi kiểm tra quy tắc dùng dấu phẩy. Câu 4 dùng dấu phẩy đúng để ngăn cách các vế trong câu ghép chính phụ ('Khi mùa xuân đến' - vế phụ chỉ thời gian, 'cây cối đâm chồi nảy lộc' - vế chính). Các câu khác dùng sai: Câu 1 thiếu phẩy sau trạng ngữ đầu câu. Câu 2 thừa phẩy giữa chủ ngữ và vị ngữ ('Học sinh' là chủ ngữ, 'đang chăm chú nghe giảng' là vị ngữ). Câu 3 thiếu phẩy trước 'và' khi nối hai vế câu ghép.

Câu hỏi yêu cầu phân tích đặc điểm ngôn ngữ trong hội thoại. Việc sử dụng các từ xưng hô thân mật, suồng sã ('mày', 'tao'), các thán từ/từ ngữ biểu cảm mang tính khẩu ngữ ('Ê', 'quá trời'), cách diễn đạt ngắn gọn, dùng từ địa phương (nếu có, 'quá trời' có thể coi là khẩu ngữ/địa phương) là đặc điểm của ngôn ngữ nói thân mật, khác với văn viết hoặc văn nói trang trọng.

Câu hỏi kiểm tra cách dùng từ chính xác. 'Tham gia' nghĩa là cùng tham dự vào một hoạt động, tổ chức nào đó. Câu 3 sử dụng 'tham gia' đúng để chỉ việc tham dự vào buổi lễ khai giảng. Các câu khác dùng sai: Câu 1 'tham gia' không đi với 'kiến thức'. Câu 2 'tham gia' không đi với 'thành công'. Câu 4 'tham gia' không đi với 'bài hát'.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc cụm danh từ (C-P-S). Cụm danh từ 'Những ngôi nhà cổ kính rêu phong' có: Phần trung tâm là danh từ 'ngôi nhà'. Phần phụ trước là từ chỉ số lượng/từ hạn định 'Những'. Phần phụ sau là các tính từ/cụm tính từ bổ nghĩa cho 'ngôi nhà': 'cổ kính' và 'rêu phong'.

Câu hỏi kiểm tra lỗi về cấu trúc song song (parallelism). Cấu trúc 'không chỉ... mà còn...' đòi hỏi các thành phần nối với nó phải cùng loại hoặc cùng chức năng ngữ pháp. Trong câu này, 'học tập chăm chỉ' là cụm động từ/động từ + trạng ngữ. 'phải có phương pháp học tập hiệu quả' là cụm động từ. Cấu trúc này đã đúng về mặt song song. Tuy nhiên, lỗi sai phổ biến với 'không chỉ... mà còn...' là thiếu sự song song. Kiểm tra lại các phương án. À, câu gốc không sai về cấu trúc song song. Lỗi sai có thể nằm ở chỗ khác hoặc câu này không có lỗi. Xem lại các đáp án. Có vẻ câu hỏi muốn kiểm tra cấu trúc song song. Câu gốc 'chúng ta cần không chỉ học tập chăm chỉ mà còn phải có phương pháp học tập hiệu quả' là đúng. Lỗi sai thường gặp là: 'không chỉ học tập chăm chỉ mà còn phương pháp học tập hiệu quả' (thiếu 'phải có'). Câu gốc đúng. Vậy có thể câu hỏi muốn tìm câu SAI trong các lựa chọn, hoặc câu gốc có lỗi tinh vi. Xem lại câu gốc: 'Để đạt được kết quả tốt, chúng ta cần không chỉ học tập chăm chỉ mà còn phải có phương pháp học tập hiệu quả.' - Đây là cấu trúc đúng. Có lẽ câu hỏi muốn hỏi lỗi sai ở một câu khác trong các phương án? Không, câu hỏi là "Xác định lỗi sai trong câu sau". Tức là câu được đưa ra có lỗi. Lỗi có thể là thừa từ 'cần'. 'Chúng ta không chỉ cần học tập chăm chỉ mà còn cần phải có phương pháp...' hoặc 'Chúng ta không chỉ học tập chăm chỉ mà còn phải có phương pháp...'. Từ 'cần' đặt ở đó làm cấu trúc hơi lủng củng. Bỏ 'cần' đi sẽ mượt hơn: 'Để đạt được kết quả tốt, chúng ta không chỉ học tập chăm chỉ mà còn phải có phương pháp học tập hiệu quả.' Tuy nhiên, lỗi này không rõ ràng bằng lỗi song song. Xem lại khả năng lỗi song song. 'không chỉ [học tập chăm chỉ]' (cụm V+Adv) mà còn [phải có phương pháp học tập hiệu quả]' (cụm V). Về mặt ngữ pháp, 'học tập' là động từ, 'phải có' là động từ khuyết thiếu + động từ. Cấu trúc này *không hoàn toàn* song song về loại từ đứng sau 'không chỉ' và 'mà còn'. Nếu sửa thành 'không chỉ cần chăm chỉ học tập mà còn cần có phương pháp...' hoặc 'không chỉ học tập một cách chăm chỉ mà còn phải có phương pháp...' sẽ song song hơn. Lỗi chính xác là thiếu sự song song hoàn hảo về cấu trúc ngữ pháp sau 'không chỉ' và 'mà còn'.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của điệp từ. Điệp từ 'nhớ' được lặp đi lặp lại nhiều lần ở đầu dòng thơ và trong câu thơ, tạo nên âm hưởng da diết, khắc sâu nỗi nhớ, nhấn mạnh tình cảm sâu nặng, bao trùm của người cán bộ về xuôi đối với Việt Bắc và con người Việt Bắc trong những năm tháng kháng chiến. Nó không chỉ liệt kê mà còn biểu cảm, tăng cường cảm xúc.

Câu hỏi kiểm tra việc sử dụng liên từ/quan hệ từ để nối các vế câu có quan hệ tương phản, nhượng bộ. 'Mặc dù' ở đầu câu phụ chỉ sự nhượng bộ, vế chính cần có từ nối thể hiện kết quả trái ngược với điều nhượng bộ. Từ 'nhưng' hoặc 'mà' (trong cấu trúc 'mặc dù... mà...') thường được dùng. 'Tuy nhiên' đứng sau dấu phẩy, không phải là từ nối trực tiếp giữa hai vế trong câu phức như vậy. 'Vì vậy' chỉ kết quả thuận. 'Đồng thời' chỉ sự việc xảy ra cùng lúc.

Câu hỏi yêu cầu xác định câu chứa sự đánh giá chủ quan của người viết. Câu 'phần trình diễn của ca sĩ chính lại không như mong đợi, có vẻ anh ấy chưa thực sự chuẩn bị kỹ càng' chứa đựng nhận xét chủ quan, sự so sánh với kỳ vọng ('không như mong đợi') và phán đoán về nguyên nhân ('chưa thực sự chuẩn bị kỹ càng'). Các câu khác chỉ mang tính miêu tả hoặc nhận xét khách quan hơn ('thu hút đông', 'chuẩn bị khá tốt').

Câu hỏi kiểm tra quy tắc viết hoa tên riêng. Tên người Việt Nam viết hoa chữ cái đầu mỗi tiếng. Tên địa danh viết hoa chữ cái đầu mỗi tiếng, trừ một số trường hợp đặc biệt (ví dụ: thành phố Hồ Chí Minh). Tên cơ quan, tổ chức viết hoa chữ cái đầu mỗi từ quan trọng. Câu 4 viết hoa đúng tên người (Nguyễn Du), tên tác phẩm (Truyện Kiều). Câu 1 sai: 'thành phố' không viết hoa. Câu 2 sai: 'chủ tịch' không viết hoa khi đứng trước tên riêng. Câu 3 sai: 'sông' không viết hoa.

Câu hỏi yêu cầu xác định mối quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu ghép thông qua liên từ. Liên từ 'nhưng' nối hai vế câu có ý nghĩa tương phản, đối lập nhau: Trời khuya (thường là lúc nghỉ ngơi) đối lập với việc vẫn làm việc ('miệt mài làm việc').

Câu hỏi yêu cầu xác định từ biểu cảm, gợi hình ảnh. 'Co ro' là một từ tượng hình, gợi tả dáng vẻ thu mình lại vì lạnh, thể hiện sự vật (cây cối) như có cảm giác, mang tính biểu cảm cao, gợi hình ảnh cụ thể hơn so với các từ khác ('ùa về' - động từ, 'cắt da cắt thịt' - cụm tính từ, 'xào xạc' - từ tượng thanh).

Câu hỏi yêu cầu nhận diện câu có nhiều lỗi. Câu 4: 'Qua việc học tập ở trường, đã giúp em mở mang kiến thức và nâng cao kỹ năng.' mắc lỗi thiếu chủ ngữ ('Qua việc học tập...' là trạng ngữ) và có thể lỗi dùng từ ('mở mang kiến thức' thì đúng, nhưng 'nâng cao kỹ năng' thì 'nâng cao' hơi chung chung, có thể dùng 'phát triển kỹ năng'). Lỗi thiếu chủ ngữ là lỗi ngữ pháp rõ ràng nhất. So với các câu khác: Câu 1: 'Anh ấy là một người rất giỏi trong lĩnh vực đó.' (Đúng). Câu 2: 'Tất cả mọi người đều đồng ý với ý kiến này.' (Đúng, 'tất cả mọi người' không sai). Câu 3: 'Tôi đã nhận được thư của bạn vào ngày hôm qua.' (Đúng). Chỉ có câu 4 mắc lỗi ngữ pháp cơ bản (thiếu chủ ngữ).

Đoạn văn sử dụng từ ngữ trang trọng, cấu trúc câu rõ ràng, thông báo về một sự kiện và hoạt động liên quan, đặc trưng cho phong cách ngôn ngữ hành chính - công vụ hoặc báo chí thông tin. Trong các lựa chọn, 'Báo chí' phù hợp nhất với việc thông báo tin tức, sự kiện một cách khách quan.

Vế 'Mặt trời mọc' là nguyên nhân dẫn đến kết quả 'sương tan dần'. Đây là mối quan hệ nhân quả.

Câu thơ sử dụng điệp ngữ 'Mình về', 'Ta về ta nhớ' và lặp cấu trúc 'Mình về có nhớ... / Ta về ta nhớ...' để nhấn mạnh nỗi nhớ da diết, vấn vương giữa người đi và người ở, đồng thời tạo nhịp điệu cho câu thơ.

Câu này mắc lỗi thiếu chủ ngữ. Cụm 'Qua tác phẩm 'Vợ nhặt'' là trạng ngữ, không thể làm chủ ngữ. Cần thêm chủ ngữ vào sau trạng ngữ, ví dụ: 'Qua tác phẩm 'Vợ nhặt', Kim Lân cho thấy...' hoặc bỏ 'Qua'.

Từ 'quật cường' (quật: vùng dậy, cường: mạnh mẽ, kiên cường) phù hợp nhất để diễn tả ý chí, sức mạnh không khuất phục trước khó khăn, thử thách của dân tộc trong kháng chiến.

Từ 'mẫn cán' (chăm chỉ, cần cù, tỉ mỉ trong công việc) phù hợp nhất để miêu tả người làm việc có trách nhiệm, hiệu quả và đúng thời hạn.

Đây là câu tục ngữ sử dụng phép đối (gần mực - gần đèn, đen - sáng) và ẩn dụ để nói về ảnh hưởng của môi trường, bạn bè đến nhân cách con người. 'Mực' ẩn dụ cho điều xấu, 'đèn' ẩn dụ cho điều tốt.

Câu B sử dụng phép lặp từ 'khó khăn' và quan hệ từ 'nhưng' để liên kết hai vế câu, thể hiện mối quan hệ tương phản giữa khó khăn và quyết tâm, đảm bảo tính mạch lạc về nội dung và hình thức.

Đoạn thơ sử dụng các từ ngữ gợi tả tinh tế (lạnh lẽo, trong veo, bé tẻo teo, hơi gợn tí, khẽ đưa vèo) và hình ảnh quen thuộc của mùa thu (ao thu, thuyền câu, lá vàng, sóng biếc) để vẽ nên một bức tranh cảnh vật yên tĩnh, thanh sơ, mang đậm nét đặc trưng của làng quê Bắc Bộ.

Câu có cấu trúc: Trạng ngữ (Trên cành cây cao) + Chủ ngữ (những chú chim) + Vị ngữ (hót líu lo chào buổi sáng). Đây là câu đơn có trạng ngữ.

Trong ngữ cảnh này, 'ngày xuân' không chỉ là mùa xuân mà còn là ẩn dụ chỉ tuổi trẻ, quãng đời đẹp đẽ, nhiều hi vọng của con người.

Câu C mắc lỗi trật tự từ. Cụm 'những bài thơ hay của các nhà thơ nổi tiếng' phải đứng sau động từ 'đọc' và là tân ngữ của động từ này. Trật tự đúng phải là: 'Tôi đã đọc những bài thơ hay của các nhà thơ nổi tiếng.'

'Cha đẻ' là một hình ảnh ẩn dụ, chỉ người sáng tạo ra, người có công khai sinh ra một cái gì đó (ở đây là thuyết tương đối).

Trong ngữ cảnh giao tiếp thông thường, từ 'xong' là từ gọn gàng và phù hợp nhất để trả lời câu hỏi về việc hoàn thành bài tập. Các từ khác không phù hợp về ngữ nghĩa hoặc phong cách.

Mối quan hệ giữa 'trời mưa rất to' (điều kiện, hoàn cảnh không thuận lợi) và 'đội bóng vẫn quyết định tiếp tục thi đấu' (kết quả, hành động) là mối quan hệ nhượng bộ - đối lập. Điều kiện không thuận lợi nhưng hành động vẫn diễn ra.

Yếu tố phi ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc bổ sung, làm rõ nghĩa, thể hiện cảm xúc, thái độ của người nói, giúp tăng hiệu quả giao tiếp. Chúng không chỉ đơn thuần là trang trí hay thay thế hoàn toàn ngôn ngữ lời nói.

Câu C sử dụng 'người đã khuất' thay cho 'người chết' để giảm nhẹ sự đau buồn, ghê sợ, thể hiện thái độ tôn trọng. Đây là biện pháp nói giảm nói tránh.

Từ láy 'chen' (trong 'chen đá lá chen hoa') được sử dụng lặp lại, tạo cảm giác về sự dày đặc, rậm rạp của cây cối, đá, hoa trên đèo Ngang, gợi tả sự hoang sơ, vắng vẻ.

Bài phát biểu tại hội thảo khoa học đòi hỏi tính chính xác, khách quan và sử dụng thuật ngữ chuyên ngành phù hợp. Phong cách ngôn ngữ khoa học là phong cách chủ đạo.

Dấu hai chấm trong trường hợp này dùng để báo trước phần liệt kê các thành phần cần chuẩn bị cho buổi dã ngoại, làm rõ cho cụm từ đứng trước nó.

Cả hai câu đều thông báo về sự qua đời, nhưng 'hy sinh' mang sắc thái trang trọng, thường dùng cho những người chết vì nghĩa lớn (đất nước, lý tưởng), thể hiện sự tôn vinh, kính trọng. 'Chết' là từ trung tính, chỉ sự kết thúc sự sống.

Đoạn văn có tính mạch lạc tốt. Các câu được liên kết với nhau bằng cách sử dụng từ ngữ thay thế ('Thành phố này' thay cho 'Hà Nội'), và nội dung các câu đều xoay quanh chủ đề Hà Nội, triển khai các khía cạnh về vị trí, danh thắng, khí hậu.

Các câu nghi vấn ở đây không dùng để hỏi thông tin mà để bộc lộ cảm xúc ngạc nhiên, xót xa, đau đớn trước một sự việc nào đó. Chúng mang sắc thái tu từ.

Các động từ 'quật', 'giật tung', 'cuốn phăng' là những động từ mạnh, có tính biểu cảm cao, giúp miêu tả sức tàn phá ghê gớm, dữ dội của cơn bão một cách sống động và ấn tượng.

Cụm từ 'phấn đấu' (cố gắng hết sức để đạt được mục đích tốt đẹp) phù hợp nhất để diễn tả sự nỗ lực cần thiết để đạt được thành công.

Thành ngữ này sử dụng hình ảnh nước chảy liên tục làm mòn đá cứng để khuyên nhủ về sự kiên trì, nhẫn nại. Dù công việc khó khăn đến đâu, nếu bền chí, nỗ lực không ngừng thì cuối cùng cũng sẽ đạt được kết quả.

Câu sử dụng quan hệ từ 'Vì... nên...' để chỉ quan hệ nguyên nhân - kết quả, nhưng nội dung lại mâu thuẫn: học giỏi (nguyên nhân tích cực) không thể dẫn đến kết quả thi kém (kết quả tiêu cực). Đây là lỗi sai về logic, mâu thuẫn giữa nguyên nhân và kết quả.

Từ 'Do đó' đứng ở đầu câu thứ hai, có chức năng nối câu thứ hai với câu thứ nhất, chỉ mối quan hệ nguyên nhân - kết quả (thời tiết đẹp là nguyên nhân dẫn đến việc đi dã ngoại là kết quả).

Trong văn nghị luận, câu hỏi tu từ không nhằm hỏi mà để gợi suy nghĩ, tạo điểm nhấn, khẳng định một ý kiến, hoặc thu hút sự chú ý của người đọc/nghe, làm cho lập luận thêm thuyết phục.

Từ láy 'ung dung' (thong thả, không vội vã, không lo lắng, bình tĩnh) phù hợp nhất để miêu tả thái độ bình tĩnh, tự tin trước khó khăn.

Đoạn văn sử dụng phép đối lập giữa cảnh 'ngoài kia' (bão tố, nghiêng ngả) và cảnh 'trong này' (bếp lửa hồng, tiếng cười nói ấm áp) để nhấn mạnh sự tương phản, làm nổi bật không khí ấm cúng, bình yên bên trong.

Thành phần biệt lập là thành phần không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu. Trong câu này, 'một học sinh giỏi của lớp' là thành phần phụ chú, bổ sung thông tin cho chủ ngữ 'Lan', có thể lược bỏ mà không ảnh hưởng đến cấu trúc ngữ pháp cơ bản của câu.

Câu D mắc lỗi dùng từ 'khiếm khuyết' không phù hợp. 'Khiếm khuyết' thường chỉ những thiếu sót, nhược điểm về thể chất hoặc tinh thần. Trong ngữ cảnh này, nên dùng từ khác như 'khan hiếm', 'thiếu thốn', hoặc 'hạn chế'.

Hai câu có mối quan hệ tương phản: trời khuya (thường là lúc nghỉ ngơi) nhưng vẫn ôn bài (hoạt động cần sự tỉnh táo, nỗ lực). Từ 'Tuy nhiên' thể hiện rõ nhất mối quan hệ đối lập, tương phản này.

Điệp ngữ 'Yêu biết mấy' lặp lại ở đầu mỗi dòng thơ, tạo nhịp điệu, nhấn mạnh và làm sâu sắc thêm cảm xúc yêu thương, gắn bó của nhân vật trữ tình với cảnh vật quê hương.

Câu ghép là câu do hai hoặc nhiều cụm chủ-vị độc lập tạo thành. Câu C có hai cụm chủ-vị: 'Mây đen kéo đến' (Mây đen/kéo đến) và 'trời bắt đầu mưa' (trời/bắt đầu mưa), nối với nhau bằng dấu phẩy. Các câu còn lại là câu đơn hoặc câu phức (có một cụm C-V làm nòng cốt mở rộng).

Câu này thiếu chủ ngữ. Cụm 'Qua truyện ngắn này' là thành phần phụ trạng ngữ chỉ phương tiện/cách thức, không thể làm chủ ngữ. Cách sửa đúng là bỏ từ 'Qua' hoặc thêm chủ ngữ (ví dụ: 'Truyện ngắn này cho thấy...' hoặc 'Qua truyện ngắn này, tác giả cho thấy...').

Việc tách các từ/cụm từ 'Sông Đuống', 'Nước chảy', 'Một dòng...', 'Lấp lánh' thành từng dòng riêng biệt, ngắt quãng, tạo điểm nhấn đặc biệt cho từng hình ảnh, làm chậm nhịp thơ, gợi cảm giác suy tư, chiêm nghiệm của nhân vật trữ tình về dòng sông quê hương.

Cuộc họp trang trọng đòi hỏi sự nghiêm túc, chính xác, rõ ràng, khách quan. Phong cách ngôn ngữ khoa học, hành chính hoặc chính luận (tùy nội dung cuộc họp) là phù hợp nhất. Phong cách sinh hoạt thì quá thân mật, nghệ thuật thì không phù hợp với mục đích thông tin, còn báo chí thì thiên về đưa tin, không hoàn toàn thích hợp cho trao đổi trực tiếp trong cuộc họp.

Dấu ngoặc kép dùng để dẫn lời nói trực tiếp, đánh dấu các từ ngữ, câu, đoạn được hiểu theo nghĩa đặc biệt (nghĩa mỉa mai, châm biếm...), hoặc đánh dấu tên tác phẩm, bài báo, tập san, đoạn trích dẫn. Câu B dùng để đánh dấu tên một tác phẩm (bài thơ) là đúng chức năng.

Từ 'ai' trong các câu thơ này không chỉ chung chung một người nào đó, mà gợi nhớ đến hình ảnh cụ thể của người thương, người gắn bó với những kỷ niệm, cảnh vật quê hương. Nó thể hiện sự khắc khoải, nhớ nhung da diết về con người cụ thể.

Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ đối tượng của hành động, còn vị ngữ thường chứa các động từ chỉ hành động hướng vào chủ ngữ đó, thường có các dấu hiệu như 'bị', 'được', hoặc chỉ đơn thuần là động từ + đối tượng thực hiện hành động (đôi khi được lược bỏ). Câu B có cấu trúc 'Ngôi nhà này được xây bởi cha tôi' (Ngôi nhà này là đối tượng của hành động 'xây'), là câu bị động.

Đoạn văn bắt đầu bằng một câu chủ đề nêu ý khái quát (vẻ đẹp của hoa sen), sau đó trình bày các ý nhỏ hơn (mọc từ bùn, hương thơm, màu sắc, ý nghĩa) để làm rõ và chứng minh cho ý khái quát đó. Đây là cách triển khai theo kiểu diễn dịch.

Trong câu phức có trạng ngữ chỉ thời gian đứng đầu câu ('Khi tiếng chuông báo thức vang lên'), cần dùng dấu phẩy để ngăn cách trạng ngữ này với nòng cốt câu (chủ ngữ - vị ngữ).

Câu sử dụng từ 'như' để so sánh 'Mặt trời xuống biển' với 'hòn lửa'. Đây là biện pháp tu từ so sánh.

Người B không trả lời trực tiếp 'Có' hay 'Không', mà đưa ra lý do 'còn cả đống bài tập chưa làm xong'. Hàm ý của câu nói này là người B không thể đi xem triển lãm vì bận làm bài tập.

Quan hệ từ 'Nếu... thì...' hoặc 'Hễ... thì...' thường dùng để thể hiện mối quan hệ điều kiện - kết quả. Lựa chọn C sử dụng 'Nếu... thì...' nối hai vế câu, vế đầu là điều kiện, vế sau là kết quả.

Từ Hán Việt là từ có nguồn gốc từ tiếng Hán được Việt hóa. 'Sơn hà' (núi sông) là một từ ghép Hán Việt phổ biến, thường dùng trong các văn cảnh trang trọng hoặc cổ kính.

Chủ ngữ là đối tượng được nói đến trong câu. Vị ngữ là phần nói về hành động, đặc điểm, trạng thái của chủ ngữ. Trong câu này, 'Những cánh hoa đào cuối cùng' là chủ ngữ (đối tượng được nói đến), và 'vẫn còn bám trụ trên cành khẳng khiu' là vị ngữ (nói về trạng thái của chủ ngữ).

Câu hỏi tu từ không dùng để hỏi lấy thông tin mà để bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ, hoặc gây ấn tượng, nhấn mạnh vấn đề. Trong văn nghị luận, nó thường dùng để thu hút sự chú ý của người đọc/nghe, khơi gợi suy nghĩ, khẳng định một vấn đề hoặc tăng sức thuyết phục cho lập luận.

Câu này có hình thức câu hỏi (có dấu chấm hỏi, có từ 'không') nhưng mục đích chính là đưa ra lời đề nghị hoặc yêu cầu một cách lịch sự. Đây là câu cầu khiến (diễn đạt yêu cầu, đề nghị, mong muốn) dưới hình thức câu hỏi.

'Vẻn vẹn' dùng để nhấn mạnh số lượng rất ít, không đáng kể. Từ 'chỉ' (trong cấu trúc 'chỉ có...') cũng có tác dụng tương tự, nhấn mạnh sự giới hạn, ít ỏi của số tiền. Các từ khác không phù hợp với ngữ cảnh này.

Câu chủ đề thường mang ý khái quát, đặt ở đầu hoặc cuối đoạn văn diễn dịch/quy nạp. Trong đoạn này, câu đầu tiên "Sách là kho tàng tri thức vô giá của nhân loại" nêu lên vai trò, giá trị chung nhất của sách, là ý chính mà các câu sau làm rõ. Đoạn này được triển khai theo kiểu diễn dịch.

Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm gợi ra những liên tưởng ý nhị. Câu B sử dụng 'áo chàm' (chỉ màu sắc trang phục đặc trưng) để nói về những người dân tộc thiểu số vùng Việt Bắc, là một hình thức hoán dụ lấy dấu hiệu của sự vật để chỉ sự vật.

Để bày tỏ sự không đồng tình một cách lịch sự, nên tránh phủ định trực tiếp hoặc gay gắt. Cách diễn đạt vòng vo, giảm nhẹ sự phản đối, hoặc đưa ra ý kiến khác một cách nhẹ nhàng thường được ưa dùng. Lựa chọn C sử dụng cụm từ 'Tôi e rằng...' và đưa ra một cách nhìn khác, thể hiện sự không đồng tình nhưng vẫn giữ thái độ tôn trọng.

Câu cảm thán dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc mạnh mẽ của người nói/viết (vui, buồn, ngạc nhiên, tức giận...). Trong văn biểu cảm, việc sử dụng câu cảm thán giúp tăng cường tính biểu cảm, làm cho cảm xúc được thể hiện rõ nét, sâu sắc và truyền cảm hơn đến người đọc.

Câu thứ nhất đưa ra nhận xét về Nam ('chăm chỉ'). Câu thứ hai đưa ra các dẫn chứng, minh chứng ('dành nhiều thời gian cho việc học', 'đạt kết quả cao') để làm rõ và chứng minh cho nhận xét ở câu thứ nhất. Do đó, câu thứ hai có vai trò giải thích, làm rõ ý cho câu thứ nhất.

Cặp từ 'thuận lợi - khó khăn' thể hiện sự đối lập rõ rệt về điều kiện, hoàn cảnh trong cuộc sống, phù hợp với cấu trúc câu 'không phải lúc nào cũng... mà đôi khi cũng đầy...'.

Tính từ dùng để miêu tả đặc điểm, tính chất của sự vật, hiện tượng. Trong văn miêu tả, việc sử dụng nhiều tính từ giúp làm cho hình ảnh được miêu tả trở nên cụ thể, sinh động, gợi cảm hơn, giúp người đọc dễ hình dung và cảm nhận.

Câu này sử dụng cặp quan hệ từ "không những... mà còn...". Cấu trúc này yêu cầu hai vế phải tương xứng về mặt ngữ pháp và ý nghĩa. Trong câu này, cả hai vế sau cặp quan hệ từ đều là động từ 'thu hút', nên cấu trúc đã cân đối và câu không có lỗi sai ngữ pháp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc ngữ pháp của câu phức. Câu có hai cụm chủ-vị: (1) "mùa xuân / về" và (2) "trăm hoa / đua nở". Hai cụm này liên kết với nhau bằng quan hệ phụ thuộc (liên từ "Khi" đứng trước cụm thứ nhất), tạo thành câu ghép có quan hệ chính phụ (câu phức).

Câu này mắc lỗi thiếu chủ ngữ. Cụm "Nhờ sự giúp đỡ của thầy cô" là trạng ngữ chỉ nguyên nhân. Phần còn lại "đã giúp em đạt được kết quả cao..." thiếu chủ thể thực hiện hành động 'giúp'. Cách sửa là thêm chủ ngữ (ví dụ: 'em', 'tôi') vào trước 'đã giúp'. Phương án B là cách sửa chính xác, thêm chủ ngữ 'em' sau trạng ngữ.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng kiến thức về liên kết câu bằng quan hệ từ để thể hiện mối quan hệ tương phản giữa hai vế. Quan hệ từ "nhưng" hoặc "vẫn" (kết hợp với "mặc dù" hoặc "dù") thường dùng để biểu thị sự tương phản. Phương án A sử dụng cặp quan hệ từ "Mặc dù... vẫn" thể hiện rõ sự tương phản.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của biện pháp so sánh ẩn dụ ('Mắt em' so sánh với 'dòng sông'). So sánh này không chỉ miêu tả hình ảnh mà còn gợi cảm xúc, liên tưởng về vẻ đẹp sâu thẳm, cuốn hút, mênh mang của đôi mắt, đồng thời thể hiện tình cảm đắm say của 'anh'.

Câu hỏi yêu cầu xác định phép liên kết giữa hai câu. Từ "Tài năng" ở câu thứ hai lặp lại từ "tài năng" ở câu thứ nhất, tạo sự liên kết về mặt từ ngữ. Đây là phép lặp từ ngữ.

Đoạn văn nói về việc đi dã ngoại. Câu 1, 2, 4 đều liên quan đến bối cảnh, hoạt động của buổi dã ngoại (thời tiết, quyết định đi, đường đi). Câu 3 "Bữa trưa có nhiều món ngon" là một chi tiết về bữa ăn, nó không liền mạch logic ngay sau câu quyết định đi dã ngoại và trước câu nói về đường đi. Nó làm gián đoạn mạch kể hoặc mạch tả chung về chuyến đi.

Câu hỏi yêu cầu chọn từ Hán Việt thích hợp để diễn tả sự đóng góp quan trọng. 'Đóng góp' trong tiếng Hán Việt là 'cống hiến'. Các từ khác không phù hợp ngữ cảnh: 'ảnh hưởng' (tác động), 'thành tựu' (kết quả đạt được), 'tiềm năng' (khả năng chưa bộc lộ).

Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, bổ sung ý nghĩa về thời gian, địa điểm, cách thức, nguyên nhân, mục đích... cho nòng cốt câu (chủ ngữ, vị ngữ). Trong câu này, cụm từ "Với giọng nói dịu dàng" bổ sung ý nghĩa về cách thức giảng bài của cô giáo.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện lỗi sai về logic hoặc diễn đạt. Phương án C "Qua tìm hiểu, tôi thấy anh ấy là một người rất tốt bụng." là cách diễn đạt mơ hồ, không rõ 'qua tìm hiểu' là tìm hiểu cái gì và ai tìm hiểu. Cách diễn đạt chuẩn xác hơn sẽ là "Qua tìm hiểu về anh ấy, tôi thấy..." hoặc "Qua những gì tôi tìm hiểu, anh ấy là...". Các phương án khác đều có cấu trúc ngữ pháp và logic thông thường.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của phép điệp (lặp lại) cấu trúc "Nhớ sao + [danh từ/cụm danh từ] + [thời gian/địa điểm]". Phép điệp này tạo nhịp điệu cho câu thơ, nhấn mạnh cảm xúc nhớ nhung sâu sắc, da diết, bao trùm nhiều đối tượng khác nhau về Việt Bắc.

Câu hỏi yêu cầu xác định câu dùng nói giảm nói tránh. Nói giảm nói tránh là cách dùng từ ngữ tế nhị, uyển chuyển để tránh gây cảm giác đau buồn, sợ hãi, thô tục hoặc làm nhẹ đi mức độ của sự việc. Phương án D dùng cụm "đã ra đi mãi mãi" thay cho "đã chết", thể hiện sự giảm nhẹ, tế nhị.

Đoạn văn lặp lại tên nhân vật "Chị Dậu" ở đầu các câu, tạo sự liên kết giữa các câu. Đây là phép lặp từ ngữ.

Câu hỏi yêu cầu xác định chức năng ngữ pháp của cụm từ. Cụm từ "đang tích cực ôn tập cho kỳ thi tốt nghiệp THPT" đứng sau chủ ngữ "Học sinh lớp 12" và diễn tả hành động, trạng thái của chủ ngữ. Đây là thành phần vị ngữ.

Câu hỏi yêu cầu chọn câu dùng từ chính xác và phù hợp ngữ cảnh trang trọng. Phương án B sử dụng từ "tư vấn" và "hỗ trợ" là các từ Hán Việt, phù hợp với văn phong trang trọng trong thông báo hoặc hướng dẫn. Các phương án khác dùng từ thuần Việt hoặc cách diễn đạt kém trang trọng hơn.

Câu hỏi đầu tiên "Ta về mình có nhớ ta" là câu hỏi tu từ. Nó không dùng để hỏi mà để bộc lộ tình cảm, khơi gợi sự đồng cảm, khẳng định tình nghĩa gắn bó giữa người đi và người ở, mở ra dòng hồi tưởng về Việt Bắc.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ. Hình ảnh "Mặt trời" được so sánh trực tiếp với "hòn lửa" thông qua từ "như". Đây là phép so sánh.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện lỗi dùng từ Hán Việt. Từ "cố gắng" có nghĩa là gắng sức làm một việc gì đó. Trong câu C "Anh ấy đã cố gắng sau cơn bạo bệnh.", từ "cố gắng" dùng với nghĩa 'chống chọi, vượt qua bệnh tật' là sai. Từ đúng trong ngữ cảnh này có thể là "phục hồi", "bình phục", "vượt qua". Các phương án khác dùng từ Hán Việt đúng nghĩa.

Câu hỏi yêu cầu phân tích liên kết câu. Câu thứ hai miêu tả chi tiết về "Thời tiết hôm nay" (Nắng vàng, gió hiu hiu), làm rõ nghĩa cho câu thứ nhất. Câu thứ ba miêu tả kết quả của thời tiết đẹp (Cảnh vật bừng sáng). Các câu này liên kết với nhau bằng mối quan hệ ý nghĩa, cụ thể là quan hệ diễn giải, bổ sung ý nghĩa cho nhau, tạo thành một đoạn văn mạch lạc. Đây là phép liên kết về mặt nội dung.

Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm. Phương án B: "Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng" - 'Mặt trời' ở đây dùng để chỉ đứa con, vì đứa con cũng mang lại hơi ấm, ánh sáng, niềm vui cho người mẹ như mặt trời đối với vạn vật. Đây là ẩn dụ chuyển đổi cảm giác hoặc ẩn dụ phẩm chất.