Đề Trắc nghiệm Tri thức ngữ văn trang 67 – Chân trời sáng tạo (Chân Trời Sáng Tạo)

Truyện truyền kì nổi bật với sự kết hợp yếu tố thực và yếu tố kì ảo, đưa người đọc vào thế giới có sự tương giao giữa trần gian và cõi âm, giữa con người và thần linh/ma quỷ. Đây là đặc trưng cốt lõi làm nên sự khác biệt của thể loại này.

Yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì không chỉ để giải trí mà chủ yếu là phương tiện để nhà văn bày tỏ thái độ, quan điểm của mình về cuộc đời, con người, phản ánh hiện thực xã hội và thể hiện khát vọng công lý, chính nghĩa mà hiện thực không đáp ứng được.

Việc 'thấy một người con gái đứng khóc ở góc vườn' mà sau đó được xác định là 'vợ Quan Tư mã họ Trường' đã chết, là biểu hiện của yếu tố kì ảo (linh hồn người chết hiện về). Chi tiết này mở ra sự kiện đòi công lý cho người đã khuất, thể hiện khát vọng công bằng vượt qua giới hạn của cái chết trong thế giới thực.

Nhân vật truyền kì thường là những con người có phẩm chất tốt đẹp, mang khát vọng chính đáng (tình yêu, công lý, danh dự) nhưng lại gặp bi kịch, bị vùi dập bởi thế lực xấu xa hoặc hoàn cảnh xã hội khắc nghiệt. Sự đối lập giữa phẩm chất và số phận này làm nổi bật mâu thuẫn được đề cập.

Mặc dù có yếu tố kì ảo, truyện truyền kì vẫn phản ánh khá rõ nét bộ mặt xã hội phong kiến với những bất công, thối nát, sự chèn ép của cường hào ác bá, số phận bi thảm của những người lương thiện, đặc biệt là phụ nữ. Đó chính là giá trị hiện thực của thể loại.

Giá trị nhân đạo trong truyện truyền kì thể hiện ở việc nhà văn xót thương, đồng cảm với số phận bất hạnh của con người, đặc biệt là những người yếu thế; đồng thời đề cao, ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp, khát vọng chính đáng của họ, thể hiện niềm tin vào công lý và sự chiến thắng của cái thiện.

Văn tế là thể loại văn vần hoặc văn xuôi biền ngẫu, được dùng để đọc khi tế lễ người chết. Mục đích chính là bày tỏ lòng tiếc thương, ca ngợi công đức, phẩm hạnh của người đã khuất.

Cấu trúc phổ biến của văn tế gồm 4 phần: Lung khởi (mở đầu, nêu hoàn cảnh, lý do tế), Thích thực (hồi tưởng, kể lại cuộc đời, công đức, phẩm hạnh của người chết), Ai vãn (bày tỏ nỗi xót thương), Kết (lời cầu nguyện, an ủi, kết thúc).

Đoạn văn sử dụng phép đối rất rõ ràng ('Súng giặc đất rền' đối với 'lòng dân trời tỏ', 'Mười năm công vỡ ruộng' đối với 'Một trận nghĩa đánh Tây', 'chưa ắt còn danh nổi như phao' đối với 'tuy là mất tiếng vang như mỏ'). Phép đối này tạo nhịp điệu hùng tráng, nhấn mạnh sự tương phản giữa cuộc sống lao động bình dị và cái chết lẫm liệt của người nghĩa sĩ, làm tăng hiệu quả biểu đạt cảm xúc bi tráng và ngợi ca.

Nguyễn Đình Chiểu tập trung khắc họa hình ảnh người nông dân áo vải, vốn chỉ quen với cuộc sống bình dị, bỗng chốc trở thành nghĩa sĩ với tinh thần tự nguyện, lòng căm thù giặc sâu sắc và ý chí chiến đấu quên mình vì nước, dù vũ khí thô sơ. Ông không mô tả họ như những dũng tướng, mà là những người dân bình thường vùng lên vì nghĩa lớn.

Cảm hứng bi tráng là sự kết hợp giữa cái bi (nỗi đau thương, mất mát trước sự hy sinh) và cái tráng (sự ngợi ca, ngưỡng mộ phẩm chất cao đẹp, hành động lẫm liệt). Trong bài văn tế, điều này thể hiện qua việc xót thương cho cái chết của nghĩa sĩ (bi) nhưng đồng thời ca ngợi khí phách anh hùng, sự hy sinh vì nghĩa lớn của họ (tráng).

Văn tế dùng để tế người chết, bày tỏ thương tiếc và ca ngợi. Hịch dùng để hiệu triệu quân sĩ hoặc nhân dân, có tính chiến đấu, khích lệ tinh thần. Cáo dùng để ban bố mệnh lệnh, công bố kết quả một sự kiện trọng đại (thường là thắng trận, lên ngôi). Hịch và Cáo mang tính chính luận, kêu gọi hành động hoặc thông báo, khác với tính trữ tình, tưởng niệm của Văn tế.

Điển tích, điển cố là những câu chuyện, sự kiện, nhân vật trong lịch sử, văn học Trung Quốc hoặc Việt Nam được sử dụng như những 'mã' văn hóa. Việc sử dụng chúng giúp lời văn hàm súc, cô đọng, tăng tính trang trọng, uyên bác và gợi liên tưởng sâu sắc đến những bài học đạo đức, lịch sử đã được thừa nhận.

Trong truyện truyền kì, thế giới tâm linh (thần linh, ma quỷ, cõi âm) không tách rời mà có sự tương tác chặt chẽ với trần gian. Sự tương tác này thường thể hiện niềm tin vào luật nhân quả, vào sự tồn tại của công lý siêu nhiên có thể can thiệp vào cuộc đời, giúp đỡ người lương thiện và trừng trị kẻ ác khi công lý trần gian bất lực.

Văn tế thường sử dụng kết cấu biền ngẫu (câu đối, vế đối) và ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc điệu, kết hợp với việc sử dụng các thán từ, từ ngữ biểu cảm trực tiếp để bộc lộ nỗi xót thương. Nhịp điệu chậm rãi, trầm buồn ở phần Ai vãn cũng góp phần tạo nên cảm xúc bi thương.

Đoạn trích sử dụng kết cấu biền ngẫu (hai vế đối nhau), có vần điệu và nhịp điệu rõ ràng. Ngôn ngữ giàu hình ảnh so sánh ('tiếng vang như sét đánh', 'bụi cuốn mù trời') và mang tính chất hùng tráng, gợi không khí trận mạc. Đây là đặc trưng ngôn ngữ tiêu biểu của Văn tế, đặc biệt là trong việc tái hiện bối cảnh hoặc hành động.

Trong một xã hội mà công lý trần gian thường bị bóp méo, chà đạp, việc các truyện truyền kì dàn xếp cho công lý chiến thắng nhờ sự can thiệp của thế lực siêu nhiên thể hiện khát vọng cháy bỏng của con người về một xã hội công bằng, nơi cái thiện được đền đáp và cái ác bị trừng trị. Đó là niềm tin vào sự tất thắng của chính nghĩa, dù ở cõi thực hay cõi âm.

Tính 'tráng' được tạo nên từ việc ngợi ca, khẳng định khí phách, sự lẫm liệt, tinh thần chiến đấu quên mình và sự hy sinh cao cả vì nghĩa lớn của người nghĩa sĩ. Đó là sự ngưỡng mộ, kính phục trước hành động anh hùng, bất chấp mọi khó khăn, thiếu thốn.

Chủ nghĩa yêu nước trong văn học trung đại thường gắn liền với lòng trung quân ái quốc, ý thức bảo vệ vương triều, bờ cõi dưới góc nhìn phong kiến, thường sử dụng ngôn ngữ trang trọng, ước lệ. Trong khi đó, văn học hiện đại thể hiện tình yêu nước gắn với tình yêu nhân dân, quê hương cụ thể, mang tính cá nhân, trực diện hơn, ngôn ngữ gần gũi, đời thường hơn.

'Chí khí' của kẻ sĩ trung đại bao gồm ý chí học tập để lập thân, ra làm quan giúp nước, lòng trung với vua, yêu nước thương dân, giữ gìn khí tiết, không khuất phục trước cường quyền hay cám dỗ vật chất, dám đấu tranh cho lẽ phải.

Cách gọi 'những người mang tấm lòng vì nước' nhấn mạnh vào động cơ cao đẹp, tự nguyện của người nghĩa sĩ (xuất phát từ lòng yêu nước), làm tăng tính khái quát, trang trọng và thể hiện sự trân trọng tấm lòng ấy của tác giả ngay từ đầu.

Đoạn kết truyền kì thường mang giọng điệu suy ngẫm, bình luận, đúc kết bài học đạo đức hoặc triết lý về cuộc đời. Tác giả có thể trực tiếp bày tỏ quan điểm, gửi gắm lời khuyên răn về lẽ phải, đạo đức, nhân quả...

Chi tiết này thể hiện sự công nhận của xã hội (hoặc triều đình) đối với phẩm hạnh, công lao của nhân vật, dù họ đã chết. Nó củng cố niềm tin vào công lý được thực thi, dù muộn màng, và thể hiện sự trân trọng của tác giả đối với những con người chính trực, có đóng góp.

Mặc dù khác thể loại (Văn tế là tế người chết, Hịch là hiệu triệu), cả hai tác phẩm đều có chung mục đích là khơi gợi, củng cố và đề cao tinh thần yêu nước, ý chí chiến đấu chống giặc ngoại xâm trong bối cảnh đất nước có chiến tranh.

Tác giả đối lập hình ảnh người nông dân 'quen việc cuốc cày' với hình ảnh nghĩa sĩ 'chẳng quản ra trường thọ'. Họ từ bỏ cuộc sống bình dị, quen thuộc với 'manh áo vải', 'ngọn tầm vông', 'lưỡi dao phay' để dũng cảm đối đầu với súng đạn, tàu đồng của giặc. Sự tương phản này làm nổi bật sự chuyển mình phi thường và tinh thần quả cảm của họ.

Tư tưởng nhân quả, luân hồi, báo ứng (thiện căn, ác nghiệp) và sự tồn tại của thế giới tâm linh, thần linh, ma quỷ, cõi âm là những yếu tố thường thấy trong truyện truyền kì, phản ánh ảnh hưởng của Phật giáo và Đạo giáo trong quan niệm dân gian và văn học trung đại về lẽ công bằng và số phận con người.

Phân tích chi tiết nghệ thuật không chỉ dừng lại ở việc nhận diện mà quan trọng là phải làm rõ ý nghĩa, tác dụng của chi tiết đó trong việc xây dựng nhân vật, phát triển cốt truyện, thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.

Trong các thể loại tự sự trung đại, tiểu thuyết chương hồi là thể loại có dung lượng lớn nhất, được chia thành nhiều hồi, chương, có cốt truyện phức tạp, nhiều nhân vật và sự kiện diễn ra trong thời gian dài, khác với truyện truyền kì ngắn gọn, tập trung vào một vài sự kiện chính.

Bút pháp lãng mạn trong văn học trung đại thường thể hiện qua việc lý tưởng hóa nhân vật, sự kiện; tập trung bộc lộ cảm xúc chủ quan, mãnh liệt của tác giả/nhân vật; xây dựng không gian nghệ thuật giàu màu sắc tưởng tượng, kì ảo, thoát ly thực tại để thể hiện khát vọng về cái đẹp, cái cao cả hoặc sự bất mãn với thực tại.

Chi tiết này thể hiện sự bất tử hóa tinh thần yêu nước, ý chí chiến đấu của người nghĩa sĩ. Dù đã chết, họ vẫn không ngừng nghỉ, vẫn mang theo khí phách anh hùng sang thế giới bên kia. Đây là cách tác giả khẳng định sự hy sinh của họ là vĩnh cửu, có sức mạnh lay động lòng người và tiếp thêm sức mạnh cho những người còn sống tiếp tục chiến đấu.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đặc điểm thể loại văn học trung đại. Thể loại truyện truyền kì nổi bật với sự kết hợp giữa yếu tố thực và ảo để thể hiện nội dung tư tưởng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì. Yếu tố này không chỉ tạo sự hấp dẫn mà còn là phương tiện để tác giả bộc lộ quan niệm, đánh giá, hoặc thể hiện ước mơ về công lý, cuộc sống.

Đoạn văn có sự xuất hiện của yếu tố 'nằm mộng thấy thần nhân', 'hang động kì lạ', là những chi tiết mang tính kì ảo, hoang đường. Đây là đặc điểm nổi bật của thể loại truyền kì.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về chức năng và nội dung của thể loại văn tế. Văn tế là thể loại biền ngẫu dùng để đọc khi tế lễ người chết, bày tỏ lòng thương tiếc và ca ngợi.

Câu hỏi kiểm tra cấu trúc đặc trưng của thể loại văn tế. Cấu trúc phổ biến gồm Lung linh (lời mở đầu), Than vãn (nêu bật thân phận, cái chết), Truy niệm (hồi tưởng công đức), Ai vãn (bày tỏ xót thương), Kết (lời cầu nguyện, kết thúc).

Câu văn tế miêu tả thân phận, xuất thân của người được tế ('chẳng phải quân quan', 'với vàn tay thước, da non nùng nẫm' - chỉ người nông dân, thợ thủ công...). Đây là phần Than vãn, nêu bật thân phận và sự hi sinh.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thể loại thơ Nôm Đường luật. Đây là sự kết hợp giữa hình thức thơ Đường luật (quy tắc về niêm, luật, đối, vần) và việc sử dụng chữ Nôm thay vì chữ Hán.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của việc dùng chữ Nôm. Chữ Nôm là chữ viết của người Việt, việc dùng chữ Nôm trong thơ thể hiện ý thức tự chủ dân tộc, đưa ngôn ngữ và tư tưởng Việt vào thơ ca.

Hai câu thơ có cấu trúc và ý nghĩa song song, đối ứng nhau về từ loại, ý nghĩa, thanh điệu ('Non cao' đối 'Suối chảy', 'ngàn dặm' đối 'nghìn năm', 'dàu mây phủ' đối 'đá rêu phong'). Đây là biện pháp đối.

Câu hỏi kiểm tra mục đích sử dụng điển tích/điển cố. Chúng được dùng để tăng tính hàm súc, trang trọng, gợi liên tưởng sâu sắc, thể hiện kiến thức uyên bác của tác giả và tạo sự đồng cảm với độc giả cùng thời có nền tảng Hán học.

Câu hỏi yêu cầu xác định các biểu hiện của chủ nghĩa nhân đạo. Chủ nghĩa nhân đạo trong văn học trung đại thường thể hiện ở việc đề cao con người, cảm thông với số phận bất hạnh, tố cáo thế lực tàn bạo chà đạp con người.

Câu hỏi yêu cầu xác định các biểu hiện của tinh thần yêu nước. Tinh thần yêu nước thời trung đại thể hiện đa dạng: ca ngợi đất nước, con người, truyền thống anh hùng, ý chí chống giặc ngoại xâm, tinh thần tự hào dân tộc.

Câu hỏi kiểm tra sự ảnh hưởng của tư tưởng/tôn giáo đến văn học. Quan niệm về số phận, định mệnh, nhân quả trong văn học trung đại Việt Nam chịu ảnh hưởng sâu sắc của Phật giáo và Đạo giáo.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của bối cảnh đối với việc đọc hiểu. Bối cảnh giúp người đọc hiểu đúng ý nghĩa, giá trị, và những thông điệp mà tác giả gửi gắm trong tác phẩm.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh thiên nhiên. Thiên nhiên trong văn học trung đại thường gắn liền với tâm trạng, triết lý sống, vẻ đẹp của đất nước, hoặc là nơi con người tìm về để lánh đời.

Hai câu thơ miêu tả cảnh ao thu vắng vẻ, lạnh lẽo, chiếc thuyền câu nhỏ bé. Đây là không gian tĩnh lặng, có chút uẩn khúc, cô đơn, thường xuất hiện trong thơ trung đại để thể hiện tâm trạng buồn man mác, suy tư của thi nhân.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thể loại Hịch. Hịch là văn bản có tính chất kêu gọi, hiệu triệu, khích lệ tinh thần chiến đấu, chống giặc ngoại xâm hoặc phê phán những hành vi sai trái.

Câu hỏi kiểm tra nội dung phản ánh của văn xuôi tự sự trung đại. Bên cạnh yếu tố kì ảo, văn xuôi tự sự phản ánh hiện thực xã hội, số phận con người, quan niệm đạo đức, triết lý sống của thời đại.

Câu hỏi yêu cầu xác định đặc điểm không thuộc về văn học trung đại. Văn học trung đại thường mang tính quy phạm, ước lệ, đề cao cái chung, đề cao đạo đức. Tính cá nhân, sự phá cách, tự do thể hiện bản ngã là đặc điểm của văn học hiện đại.

Câu hỏi kiểm tra khái niệm cảm hứng thế sự. Cảm hứng thế sự là cảm hứng về cuộc đời, những biến động, thăng trầm của xã hội và số phận con người trong xã hội đó.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của việc xác định hình thức thơ. Việc hiểu các quy tắc này giúp người đọc nhận biết sự chặt chẽ về cấu trúc, âm luật, từ đó cảm nhận được vẻ đẹp hài hòa, cân đối và dụng ý nghệ thuật của tác giả.

Câu hỏi kiểm tra phân tích nhân vật trong tác phẩm tiêu biểu thuộc thể loại truyền kì. Ngô Tử Văn là người cương trực, dũng cảm, dám đấu tranh chống lại cái ác, bảo vệ công lý.

Câu hỏi yêu cầu so sánh và phân tích sự đặc biệt của một tác phẩm tiêu biểu. 'Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc' ca ngợi những người nông dân, nghĩa sĩ bình thường đứng lên chống giặc, khác với văn tế thường dành cho vua, quan, tướng lĩnh.

Câu hỏi kiểm tra phân tích cảm hứng trong một bài thơ tiêu biểu. 'Vịnh Tản Viên sơn' thường thể hiện cảm hứng về thiên nhiên hùng vĩ, gắn liền với lịch sử, truyền thuyết, và thể hiện tấm lòng của nhà thơ trước cảnh vật quê hương.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối liên hệ giữa yếu tố kì ảo và chủ đề nhân đạo. Yếu tố kì ảo (ví dụ: thần linh, cõi âm) thường được sử dụng để can thiệp vào cuộc sống, giúp đỡ người lương thiện, trừng trị kẻ ác, qua đó thể hiện ước mơ về công lý, bảo vệ con người.

Câu hỏi kiểm tra đặc điểm ngôn ngữ. Ngôn ngữ văn học trung đại thường mang tính trang trọng, sử dụng nhiều từ Hán Việt, cấu trúc câu phức tạp, ít gần gũi với khẩu ngữ hàng ngày so với văn học hiện đại.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của phép đối. Phép đối tạo sự cân xứng, hài hòa, làm nổi bật ý nghĩa, cảm xúc, tạo nhịp điệu và vẻ đẹp cổ điển cho bài thơ.

Câu hỏi yêu cầu xác định phẩm chất của người anh hùng trung đại. Anh hùng trung đại thường gắn liền với lòng yêu nước, trung quân, dũng cảm chiến đấu, xả thân vì nghĩa lớn, đôi khi còn có yếu tố kì tài, khác thường.

Câu hỏi yêu cầu so sánh hai thể loại. Truyền kì là tự sự, phản ánh hiện thực xã hội và số phận con người (thường là những câu chuyện có yếu tố kì ảo). Văn tế là biểu cảm, dùng để bày tỏ cảm xúc tiếc thương, ca ngợi người đã khuất.

Đoạn trích bắt đầu bằng 'Than ôi!', sử dụng các địa danh lịch sử gắn liền với chiến trận, thể hiện cảm xúc đau xót, bi tráng. Đây là đặc điểm ngôn ngữ và cảm xúc thường thấy trong thể loại văn tế, đặc biệt là văn tế liệt sĩ.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ chính trong đoạn thơ. Các hình ảnh 'Mặt trời xuống biển như hòn lửa' (so sánh), 'Sóng đã cài then, đêm sập cửa' (ẩn dụ, nhân hóa), 'Câu hát căng buồm' (hoán dụ, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác) đều là các biện pháp tu từ. Tuy nhiên, câu hỏi hỏi biện pháp 'chủ yếu để tạo hình ảnh và gợi cảm xúc', và các hình ảnh được tạo ra đều mang tính biểu cảm, gợi liên tưởng mạnh mẽ. 'So sánh' và 'ẩn dụ' là hai biện pháp nổi bật nhất, nhưng 'ẩn dụ' (nhân hóa, chuyển đổi cảm giác) góp phần quan trọng vào việc tạo nên không khí lãng mạn, kỳ vĩ. Đáp án đúng nhất bao gồm cả hai hoặc biện pháp bao trùm hơn. Xét các phương án, 'so sánh' và 'ẩn dụ' đều có mặt. Phương án 4 bao gồm cả hai biện pháp quan trọng.

Câu hỏi yêu cầu xác định thể loại và khuynh hướng sáng tác dựa trên nội dung và cách thể hiện (khắc họa số phận, lên án bất công, cảm thông). Nội dung này phù hợp với văn học hiện thực, đặc biệt là tiểu thuyết hoặc truyện ngắn. Khuynh hướng 'hiện thực phê phán' là phù hợp nhất với việc 'lên án các hủ tục, bất công xã hội'.

Câu hỏi yêu cầu phân tích phong cách ngôn ngữ và mục đích của hai đoạn văn. Đoạn A sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc để miêu tả cảnh vật, phù hợp với phong cách nghệ thuật. Đoạn B sử dụng số liệu, thông tin khách quan để thông báo, phù hợp với phong cách khoa học hoặc báo chí (thông tấn). Mục đích của A là gợi cảm xúc, mục đích của B là cung cấp thông tin. Phương án 2 phản ánh đúng sự khác biệt này.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của một chi tiết miêu tả ngoại hình/hành động để suy luận về nội tâm nhân vật (phân tích). Ánh mắt xa xăm thường gợi lên sự suy tư, nỗi buồn, hoài niệm, hoặc khao khát điều gì đó không ở hiện tại. Phương án 3 phản ánh đúng nhất khả năng gợi ý này, vượt ra ngoài chỉ đơn giản là mệt mỏi hay thiếu tập trung.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc (logic, liên kết ý) thể hiện tâm trạng. Đoạn thơ thể hiện hai mặt đối lập: tình yêu còn đó ('chưa hẳn đã tàn phai') nhưng ý chí muốn giải thoát đối phương khỏi sự bận lòng ('không để em bận lòng'). Sự đối lập này tạo nên sự giằng xé. Cấu trúc thể hiện điều này là sự đối lập giữa hai vế ý, được kết nối bằng từ 'Nhưng'.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá hiệu quả của bằng chứng trong văn nghị luận. Số liệu và hình ảnh cụ thể là các bằng chứng xác thực, minh họa rõ ràng và cụ thể cho luận điểm trừu tượng về 'ô nhiễm nghiêm trọng', giúp tăng tính thuyết phục cho bài viết. Phương án 3 mô tả chính xác tác dụng này.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện lỗi liên kết và cách sửa. Đoạn văn đã sử dụng phép lặp ('hoạt động ngoại khóa' - 'Những hoạt động này') và phép thế ('học sinh' - 'Các em') một cách chính xác để liên kết câu, tạo sự mạch lạc. Vì vậy, đoạn văn không mắc lỗi liên kết và đã đảm bảo tính mạch lạc.

Câu hỏi yêu cầu phân loại nhân vật trong truyện dân gian dựa trên chức năng và ý nghĩa. Dì ghẻ, Cám là tuyến nhân vật phản diện, cái ác. Tấm là nhân vật chính diện, cái thiện bị áp bức. Bụt là nhân vật giúp đỡ, yếu tố thần kỳ, đại diện cho sự công bằng, giúp đỡ người lương thiện. Phương án 1 mô tả đúng các vai trò này.

Câu hỏi yêu cầu xác định chủ đề của đoạn văn dựa trên nội dung miêu tả. Đoạn văn tập trung miêu tả cảnh mưa bão dữ dội, nhấn mạnh sự mạnh mẽ, thậm chí 'giận dữ' của thiên nhiên. Chủ đề chính là sự dữ dội của thiên nhiên trong cơn mưa bão.

Câu hỏi yêu cầu phân loại câu theo mục đích nói. Câu kết thúc bằng dấu chấm hỏi và có nội dung hỏi về ý kiến của người nghe, rõ ràng là một câu nghi vấn.

Câu hỏi yêu cầu dự đoán nội dung dựa trên tiêu đề (phân tích mối quan hệ giữa tiêu đề và nội dung). Tiêu đề nêu rõ hai khía cạnh 'Cơ hội' và 'Thách thức' của công nghệ AI. Do đó, nội dung bài báo có khả năng sẽ trình bày cả những lợi ích (cơ hội) và những khó khăn, rủi ro (thách thức) của công nghệ này.

Câu hỏi yêu cầu xác định phương thức biểu đạt chính. Đoạn văn tập trung vào việc giới thiệu, trình bày các đặc điểm (đức tính) và ý nghĩa biểu tượng của cây tre, nhằm cung cấp thông tin và kiến thức cho người đọc. Đây là đặc trưng của phương thức thuyết minh.

Câu hỏi yêu cầu phân tích giọng điệu và ngôn ngữ để suy ra cảm xúc chủ đạo. Việc sử dụng từ ngữ gợi nhớ tuổi thơ, hình ảnh quen thuộc và giọng điệu nhẹ nhàng, man mác thường thể hiện tình cảm gắn bó, yêu thương, và có thể có chút hoài niệm về quê hương. Cảm xúc chủ đạo phù hợp nhất là tình yêu và nỗi nhớ quê hương.

Câu hỏi yêu cầu so sánh hai khuynh hướng văn học. Văn học hiện thực giai đoạn này thường đi sâu vào mặt tiêu cực, bi kịch của xã hội, phản ánh chân thực cuộc sống nghèo khổ, bất công. Văn học lãng mạn lại thường hướng đến cái tôi cá nhân, cảm xúc chủ quan, ước mơ, thoát ly khỏi thực tại phũ phàng. Phương án 1 nêu bật sự khác biệt cốt lõi này.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của yếu tố miêu tả trong văn tự sự. Miêu tả cảnh vật không chỉ giúp người đọc hình dung khung cảnh mà còn thường mang ý nghĩa biểu tượng hoặc góp phần thể hiện tâm trạng, hoàn cảnh của nhân vật, hoặc làm nổi bật chủ đề. Cảnh vườn hoang tàn có thể gợi lên sự suy tàn, đổ nát, hoặc tâm trạng buồn bã, cô đơn. Phương án 2 bao quát được các vai trò quan trọng này.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện lỗi ngữ pháp và cách sửa. Cụm từ "Qua việc phân tích tác phẩm" là thành phần phụ chỉ phương tiện/cách thức, nhưng sau đó câu lại thiếu chủ ngữ (ai/cái gì 'đã cho thấy'). Đây là lỗi thiếu chủ ngữ do lạm dụng cụm 'qua việc...'. Cách sửa là thêm chủ ngữ hoặc diễn đạt lại. Phương án 1 chỉ ra đúng lỗi và cách sửa phổ biến nhất.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của cụm từ trong văn cảnh (từ đa nghĩa, thành ngữ). 'Tay hòm chìa khóa' là một thành ngữ chỉ người giữ gìn, quản lý tài sản, tiền bạc một cách cẩn thận. Trong ngữ cảnh công ty, nó chỉ người phụ trách tài chính, kế toán hoặc quản lý quỹ.

Câu hỏi yêu cầu xác định loại văn bản dựa trên cấu trúc và nội dung (giới thiệu vấn đề, phân tích lợi ích/tác hại, đưa giải pháp). Đây là đặc trưng của văn bản nghị luận xã hội, thường kết hợp các phương thức giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của yếu tố phi ngôn ngữ (dấu câu) trong văn bản. Dấu chấm lửng trong thơ thường dùng để biểu thị sự ngắt quãng, bỏ lửng ý, gợi sự suy tư, cảm xúc lắng đọng, hoặc để người đọc tự suy ngẫm, liên tưởng thêm. Phương án 3 là vai trò phổ biến và quan trọng nhất trong thơ.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá tính thuyết phục của bằng chứng (kỹ năng đánh giá). Bằng chứng thuyết phục cần phải chính xác, khách quan, đáng tin cậy (nguồn gốc), và quan trọng nhất là phải liên quan trực tiếp và làm sáng tỏ cho luận điểm. Phương án 4 bao gồm các tiêu chí quan trọng để đánh giá bằng chứng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự phát triển của cốt truyện và nhân vật. Sự thay đổi tính cách của nhân vật chính sau một biến cố là một yếu tố quan trọng trong việc xây dựng nhân vật 'tròn', thể hiện sự phát triển tâm lý, tính cách. Biến cố đó là nút thắt hoặc bước ngoặt thúc đẩy sự thay đổi. Phương án 1 mô tả chính xác sự phát triển này.

Câu hỏi yêu cầu xác định yếu tố quan trọng nhất trong giao tiếp hiệu quả dựa trên ngữ cảnh. Khi trình bày kiến thức phức tạp cho đối tượng cụ thể (học sinh trung học), việc điều chỉnh nội dung và cách diễn đạt sao cho phù hợp với trình độ nhận thức, sự quan tâm của người nghe (đối tượng giao tiếp) là cực kỳ quan trọng. Ngữ cảnh (buổi nói chuyện khoa học) và mục đích (truyền đạt kiến thức) cũng quan trọng, nhưng yếu tố đối tượng quyết định cách thức truyền đạt.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng quy tắc chuyển đổi câu trực tiếp sang câu gián tiếp. Lời nói trực tiếp là một lời khuyên/yêu cầu. Khi chuyển sang gián tiếp, cần dùng động từ tường thuật (nói, dặn, yêu cầu...) và thay đổi đại từ nhân xưng (Các em -> chúng tôi/chúng ta/học sinh) và có thể thêm từ nối (rằng, là). Phương án 2 là cách chuyển đổi chính xác nhất, giữ nguyên ý nghĩa và phù hợp ngữ pháp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối quan hệ giữa hoàn cảnh và nhân vật. Hoàn cảnh xã hội trong "Chí Phèo" không chỉ là bối cảnh mà là nguyên nhân trực tiếp đẩy Chí Phèo vào con đường tha hóa, biến anh từ một người nông dân lương thiện thành một con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Hoàn cảnh chính là cái nôi sản sinh ra bi kịch của nhân vật. Phương án 1 thể hiện đúng mối quan hệ nhân quả này.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cấu trúc câu. Câu này có hai cụm chủ-vị ('bạn cố gắng hết mình' và 'bạn sẽ đạt được thành công') nối với nhau bằng cặp quan hệ từ 'Nếu... thì...' (ở đây từ 'thì' được lược bỏ), thể hiện quan hệ điều kiện - kết quả. Đây là đặc điểm của câu ghép.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá sự phù hợp của ngôn ngữ với đối tượng và ngữ cảnh. Đối tượng là các nhà khoa học, ngữ cảnh là hội nghị chuyên ngành. Ngôn ngữ cần phải chính xác, khách quan, sử dụng thuật ngữ chuyên ngành phù hợp để truyền đạt thông tin một cách hiệu quả và thể hiện sự chuyên nghiệp. Tính trang trọng và chuẩn mực cũng quan trọng, nhưng tính chính xác và phù hợp với chuyên môn là cốt lõi.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng của một hình ảnh quen thuộc trong văn học. "Con đò" thường gắn liền với sông nước, hoạt động đưa đón, qua lại. Trong văn học, nó hay được dùng để biểu tượng cho sự chia ly, chờ đợi, hoặc hành trình của cuộc đời, tình yêu đôi lứa (đưa/đón ai đó qua sông). Phương án 4 bao quát được ý nghĩa biểu tượng phổ biến nhất.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện phép liên kết đoạn văn. Cụm từ "Kỹ năng này" ở câu 2 lặp lại ý "kỹ năng giao tiếp" ở câu 1 (phép lặp/liên tưởng). Từ "Nó" ở câu 3 thay thế cho cụm "Kỹ năng này" (phép thế). Cả hai phép này đều được sử dụng để liên kết các câu trong đoạn văn. Phép thế được sử dụng rõ ràng nhất qua đại từ 'Nó'.

Câu hỏi yêu cầu so sánh cách thể hiện cùng một đề tài ở hai tác giả khác nhau (kỹ năng so sánh/phân tích). Ngô Tất Tố thường tập trung vào sự bóc lột sưu thuế, cường hào, thể hiện sự căm phẫn và bế tắc của người nông dân, giọng điệu tố cáo mạnh mẽ. Nguyễn Công Hoan lại thường đi sâu vào sự nghèo đói, cùng quẫn, những thói hư tật xấu do hoàn cảnh sinh ra, giọng điệu châm biếm, hài hước nhưng chua xót. Phương án 1 nêu bật sự khác biệt này.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò của điểm nhìn người kể chuyện. Người kể chuyện xưng 'tôi' tạo ra điểm nhìn chủ quan, cho phép người đọc tiếp cận trực tiếp suy nghĩ, cảm xúc, nhận thức của nhân vật đó về câu chuyện. Điều này làm tăng tính chân thực, gần gũi và dễ tạo sự đồng cảm ở người đọc. Phương án 2 mô tả chính xác vai trò này.

Câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về chức năng của yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì. Yếu tố kì ảo không chỉ làm câu chuyện hấp dẫn mà còn là phương tiện để tác giả gửi gắm quan niệm, thái độ, hoặc phê phán hiện thực xã hội một cách gián tiếp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích đặc điểm nhân vật trong truyền kì. Nhân vật chính diện thường mang vẻ đẹp phẩm chất, trí tuệ, đôi khi có sự khác biệt hoặc gặp số phận bất hạnh, nhưng hiếm khi được miêu tả chi tiết về nội tâm phức tạp theo kiểu hiện đại.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về mục đích của thể loại văn tế. Văn tế là loại văn được viết ra để đọc khi cúng tế người chết, nhằm bày tỏ lòng tiếc thương, ca ngợi công đức và chia sẻ nỗi đau.

Câu hỏi yêu cầu phân tích vai trò và giọng điệu của một phần cụ thể trong cấu trúc văn tế. Phần 'Ai vãn' là đỉnh điểm của cảm xúc, tập trung bày tỏ nỗi đau đớn, tiếc thương sâu sắc của người sống đối với người chết.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về luật bằng trắc trong thơ Đường luật. Luật bằng trắc quy định sự luân phiên của tiếng thanh bằng (B) và thanh trắc (T) ở các vị trí nhất định trong câu thơ, đặc biệt là ở các tiếng thứ 2, 4, 6 của mỗi câu và sự đối lập giữa các cặp câu.

Câu hỏi phân tích tác dụng của phép đối. Đối giúp làm nổi bật, bổ sung ý nghĩa cho nhau, tạo ra sự cân xứng, hài hòa về hình thức và góp phần tạo nhịp điệu cho câu thơ.

Câu hỏi phân tích sự sáng tạo của thơ Nôm Đường luật. Mặc dù tuân thủ chặt chẽ luật thơ Đường, thơ Nôm sử dụng tiếng Việt (chữ Nôm) và thường thể hiện những nội dung gần gũi với đời sống, tâm hồn người Việt, khác với đề tài cổ điển trong thơ Đường luật chữ Hán.

Câu hỏi phân tích tác dụng của từ Hán Việt. Từ Hán Việt thường mang sắc thái trang trọng, cổ kính, khái quát hoặc biểu cảm mạnh mẽ, góp phần tạo nên phong cách ngôn ngữ văn học trung đại.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về vần trong thơ Đường luật. Vần trong thơ thất ngôn bát cú thường là vần chân, gieo ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về phép đối trong thơ Đường luật. Phép đối bắt buộc xuất hiện ở cặp câu 3-4 (thực) và 5-6 (luận).

Câu hỏi yêu cầu áp dụng kiến thức về cấu trúc văn tế để xác định phần tương ứng với nội dung được trích dẫn. Phần 'Giải thích' thường bắt đầu bằng những từ gọi than (than ôi!) và đi vào kể lại cuộc đời, công trạng của người được tế.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức tổng hợp về truyền kì. Truyền kì thường có cốt truyện phức tạp với nhiều tình tiết bất ngờ, chứ không đơn giản. Các đặc điểm còn lại đều là đặc trưng của truyền kì.

Câu hỏi yêu cầu phân tích chức năng cụ thể của yếu tố kì ảo trong một tác phẩm truyền kì tiêu biểu. Yếu tố kì ảo trong tác phẩm này chủ yếu phục vụ việc xây dựng hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn, làm nổi bật tính cách cương trực, khẳng khái, dám đấu tranh chống lại cái ác, đồng thời thể hiện niềm tin vào công lý.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cấu trúc văn tế. Phần 'Lung khởi' là phần mở đầu, nêu lý do, hoàn cảnh của cuộc tế và giới thiệu người được tế.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện và phân tích biện pháp tu từ. Cặp câu này sử dụng phép đối (súng giặc - lòng dân, đất rền - trời tỏ; khói lửa - ngói, quán tan - tan nát) và liệt kê (súng giặc, đất rền, lòng dân, trời tỏ, khói lửa, quán tan, ngói tan nát). Tuy nhiên, phép đối là cấu trúc nổi bật và đặc trưng của thể loại văn tế và thơ trung đại.

Câu hỏi phân tích tác dụng của phép đối trong một tác phẩm cụ thể. Phép đối trong 'Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc' đặc biệt hiệu quả trong việc làm nổi bật sự tương phản giữa quá khứ (cuộc sống bình dị) và hiện tại (chiến đấu, hy sinh), hoặc giữa kẻ thù và người nghĩa sĩ, từ đó khắc họa rõ nét hình tượng người nghĩa sĩ nông dân.

Câu hỏi yêu cầu áp dụng kiến thức về cấu trúc văn tế. Phần 'Giải thích' là phần kể lại quá trình tham gia chiến đấu, hành động anh hùng và sự hy sinh của người được tế.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về niêm trong thơ Đường luật. Niêm là luật kết dính giữa các cặp câu trong bài thơ (câu 1-8, 2-3, 4-5, 6-7), quy định các tiếng ở vị trí nhất định (thường là tiếng thứ 2, 4, 6) phải cùng thanh (cùng bằng hoặc cùng trắc) hoặc đối thanh (bằng - trắc) theo quy tắc nhất định, tạo sự liên kết và hài hòa cho bài thơ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích đặc điểm ngôn ngữ của một tác phẩm cụ thể. 'Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc' nổi bật với sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ trang trọng, cổ kính (từ Hán Việt, cấu trúc biền ngẫu) của thể văn tế và ngôn ngữ bình dị, gần gũi (từ thuần Việt, hình ảnh đời thường) phản ánh đời sống nông dân.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về không gian nghệ thuật trong truyền kì. Không gian trong truyền kì thường có sự đan xen, giao thoa giữa thế giới hiện thực và thế giới kì ảo (âm phủ, tiên giới, cõi mộng...), tạo nên tính chất độc đáo của thể loại.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về bố cục thơ Đường luật. Bố cục truyền thống gồm 4 phần, mỗi phần 2 câu: Đề (mở đề), Thực (giải thích, làm rõ), Luận (bàn luận, mở rộng), Kết (kết thúc, tổng kết).

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thời gian nghệ thuật trong truyền kì. Thời gian trong truyền kì có thể là thời gian thực theo diễn biến câu chuyện, nhưng cũng có thể bị làm mờ đi, kéo dài hoặc rút ngắn, đặc biệt khi nhân vật tương tác với thế giới kì ảo, tạo cảm giác huyền ảo, phi thường.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về luật thơ Đường luật. Luật bằng trắc của cả bài thơ thường được xác định dựa vào tiếng thứ 2 của câu th?? đầu tiên (hoặc câu thứ 2 nếu câu 1 theo luật trắc nhưng tiếng thứ 2 lại bằng). Nếu tiếng thứ 2 câu 1 là thanh bằng, bài thơ theo luật bằng; nếu là thanh trắc, bài thơ theo luật trắc.

Câu hỏi yêu cầu phân tích hình tượng nhân vật trong 'Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc'. Bài văn tế làm nổi bật xuất thân bình dị của họ (tay vốn quen cuốc, cày, bừa, cấy...) và phẩm chất anh hùng, yêu nước, dám đứng lên chiến đấu hy sinh khi nước nhà lâm nguy.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về biện pháp tu từ trong văn tế. Phép liệt kê và điệp ngữ thường được sử dụng để nhấn mạnh, làm nổi bật và ca ngợi liên tiếp những công đức, phẩm chất tốt đẹp hoặc hành động anh hùng của người chết.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tinh thần của tác giả trong một bài thơ cụ thể (giả định đây là bài thơ có trong SGK liên quan). 'Vịnh Tản Viên sơn' của Lê Thánh Tông (một vị vua) thường thể hiện sự quan tâm đến cảnh vật đất nước, niềm tự hào dân tộc, chí khí anh hùng và sự kết hợp giữa vẻ đẹp thiên nhiên với truyền thống lịch sử, văn hóa.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đặc điểm thơ Nôm Đường luật. Thơ Nôm Đường luật vẫn tuân thủ chặt chẽ luật thơ Đường (niêm, luật, vần, đối), không phải là phá bỏ hoàn toàn.

Câu hỏi phân tích ý nghĩa của các yếu tố kì ảo cụ thể. Giấc mộng hay cõi âm là những không gian kì ảo giúp tác giả mở rộng phạm vi phản ánh, giải quyết các vấn đề mà thế giới hiện thực không giải quyết được, thể hiện quan niệm về công lý, số phận hoặc giải thoát cho nhân vật.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tính sử thi của tác phẩm. Tính sử thi thể hiện ở việc tác phẩm phản ánh những sự kiện trọng đại của cộng đồng/dân tộc (chống giặc ngoại xâm), khắc họa hình tượng người anh hùng tập thể (nghĩa sĩ nông dân) đại diện cho ý chí, khát vọng của dân tộc.

Câu hỏi yêu cầu vận dụng kiến thức về thơ Nôm Đường luật và đề tài thường gặp để dự đoán nội dung. Thơ Nôm thường tả cảnh vật, đời sống gần gũi Việt Nam, sử dụng từ ngữ thuần Việt. Hình ảnh 'cánh đồng', 'con trâu', 'làng xóm', 'khói lam chiều' là những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam, khác với các hình ảnh cổ điển trong thơ Đường Trung Quốc (như 'yên ba', 'cô thôn').

Nội dung tác phẩm bao gồm đề tài, chủ đề, tư tưởng, cảm xúc, câu chuyện. Hình thức bao gồm thể loại, kết cấu, ngôn ngữ, biện pháp tu từ, giọng điệu. Giọng điệu là yếu tố thuộc về hình thức thể hiện.

Đoạn văn sử dụng phép so sánh ('trầm mặc như một người lính gác', 'như những giọt nước mắt của thời gian') và nhân hóa ('đứng đó, trầm mặc'). Các biện pháp này giúp miêu tả cây sấu một cách sinh động, gợi cảm xúc và làm cho sự vật trở nên gần gũi, có hồn hơn.

Luận điểm là ý kiến cần chứng minh. Luận cứ là những lí lẽ, dẫn chứng dùng làm cơ sở để chứng minh cho luận điểm. Dẫn chứng là bằng chứng cụ thể được đưa ra trong luận cứ.

Điểm nhìn (hay ngôi kể) quyết định cách câu chuyện được kể, ai là người kể, và thông tin được tiết lộ đến đâu. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến cách người đọc tiếp nhận nhân vật, sự kiện và thế giới quan của tác giả.

Giọng điệu mỉa mai, châm biếm thường thể hiện thái độ không đồng tình, phê phán, hoặc bất mãn của người viết đối với đối tượng hoặc vấn đề được đề cập, dù bề ngoài có vẻ như đồng ý hoặc khen ngợi.

Các hành động 'cài then', 'sập cửa' là hành động của con người, được gán cho 'sóng' và 'đêm'. Phép nhân hóa này làm cho cảnh vật trở nên sống động, có hồn, gợi cảm giác vũ trụ như một ngôi nhà lớn đang đi vào trạng thái nghỉ ngơi, khép lại một ngày.

Tùy bút là thể loại văn xuôi trữ tình, chú trọng bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ, nhận thức chủ quan của người viết về con người, cuộc sống. Giọng điệu, cảm xúc, và cái tôi cá nhân của người viết là những yếu tố cốt lõi làm nên giá trị và đặc trưng của tùy bút.

Việc lặp lại từ 'im lìm' không chỉ đơn thuần là miêu tả trạng thái tĩnh lặng mà còn nhấn mạnh, tô đậm cái tĩnh lặng đó, biến nó thành một cảm giác, một bầu không khí bao trùm, gợi sự đáng sợ, rợn ngợp cho người đọc.

Văn bản chính luận nhằm trình bày quan điểm, tư tưởng, đánh giá về một vấn đề xã hội, chính trị và thuyết phục người đọc/nghe. Do đó, tính chặt chẽ, sắc bén của lập luận và sức thuyết phục là yếu tố cốt lõi để đánh giá hiệu quả của nó.

Câu này sử dụng thán từ ('Trời ơi') và cấu trúc cảm thán ('sao mà... thế!'), rõ ràng thể hiện cảm xúc mạnh của người nói về nhiệt độ. Chức năng chính của nó là bộc lộ cảm xúc.

Hồi ký là thể loại tự sự, ghi chép lại những sự kiện, con người mà người viết đã trải qua hoặc chứng kiến trong quá khứ. Tính chân thực và khách quan (trong khả năng của người viết) là yếu tố quan trọng nhất, mặc dù vẫn có yếu tố chủ quan trong cách nhìn nhận.

Đoạn văn tập trung vào việc sử dụng các từ ngữ gợi tả âm thanh ('róc rách', 'líu lo', 'xào xạc') để miêu tả cảnh vật. Đây là biện pháp gợi tả bằng thính giác, sử dụng yếu tố âm thanh.

Không gian nghệ thuật không chỉ là bối cảnh địa lý mà còn mang ý nghĩa biểu tượng, tâm lý, xã hội, góp phần thể hiện chủ đề, tính cách nhân vật và tư tưởng tác giả. Nó là một yếu tố nghệ thuật quan trọng.

Xác định thông điệp đòi hỏi người đọc phải tổng hợp, suy luận từ toàn bộ nội dung, các chi tiết nghệ thuật, thái độ của tác giả... để rút ra ý nghĩa sâu sắc mà tác giả muốn gửi gắm. Đây là thao tác phân tích và tổng hợp.

Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên gọi của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó. Câu 'Áo chàm đưa buổi phân li' dùng 'áo chàm' (đặc điểm trang phục) để chỉ người dân Việt Bắc.

Ngôn ngữ khoa học nhằm truyền đạt tri thức một cách khách quan, chính xác, logic. Ngôn ngữ nghệ thuật nhằm biểu hiện cảm xúc, tư tưởng, hình tượng thẩm mỹ, tác động vào nhận thức và tình cảm của người đọc bằng hình ảnh, nhạc điệu.

Đoạn văn miêu tả hiệu quả cần sử dụng từ ngữ gợi hình, gợi cảm, các chi tiết đặc sắc, và các giác quan (thị giác, thính giác, khứu giác, xúc giác, vị giác) để tái hiện đối tượng một cách sinh động, chân thực và có hồn.

Motif là những yếu tố, hình ảnh, sự kiện, nhân vật quen thuộc lặp đi lặp lại trong nhiều tác phẩm cùng loại (ví dụ: motif người em út hiền lành, motif vật báu có phép lạ, motif cuộc hành trình...). Motif góp phần tạo nên đặc trưng thể loại, cấu trúc truyện và mang ý nghĩa biểu tượng, văn hóa.

Cụm từ 'đầu óc kinh doanh' không chỉ bộ phận cơ thể mà chỉ năng lực, khả năng suy nghĩ, tính toán, nhạy bén trong lĩnh vực kinh doanh. Đây là phép hoán dụ lấy bộ phận (đầu óc) chỉ hoạt động tư duy, năng lực liên quan.

Tùy bút thường giàu cảm xúc, suy nghĩ chủ quan, phóng khoáng, ít bị ràng buộc về cấu trúc. Tản văn cũng giàu cảm xúc nhưng thường có cấu trúc chặt chẽ hơn, thiên về suy ngẫm, bàn luận một cách nhẹ nhàng, tản mạn nhưng có chiều sâu.

Bài nghị luận cần cả lí lẽ (lập luận, suy diễn) và dẫn chứng (bằng chứng thực tế, ví dụ, số liệu, trích dẫn...). Dẫn chứng cụ thể, xác thực, tiêu biểu giúp làm rõ, củng cố và tăng tính thuyết phục cho lí lẽ và luận điểm.

Tiếng nói nội tâm (độc thoại nội tâm) là lời nhân vật tự nói với chính mình, bộc lộ trực tiếp những suy nghĩ, cảm xúc, giằng xé bên trong mà không bộc lộ ra ngoài. Đây là phương tiện hiệu quả để nhà văn đi sâu vào thế giới nội tâm phức tạp của nhân vật.

Câu hỏi 'Có con dế nhỏ hát chưa hết bài?' không nhằm mục đích hỏi để lấy thông tin, mà để bộc lộ cảm xúc bâng khuâng, hoài niệm, gợi nhắc về không gian, thời gian, kỷ niệm gắn bó với mái ấm xưa, làm cho lời thơ thêm gợi cảm, thấm thía.

Phong cách ngôn ngữ hành chính đặc trưng bởi tính khuôn mẫu, công thức, sử dụng từ ngữ chính xác, trang trọng, tránh dùng từ ngữ biểu cảm, cá nhân. Kiểu câu thường là câu tường thuật, câu bị động, cấu trúc cố định theo văn bản hành chính (đơn từ, báo cáo, quyết định...).

Biểu tượng là hình ảnh, sự vật cụ thể mang ý nghĩa khái quát, trừu tượng, gợi nhiều liên tưởng sâu sắc ngoài nghĩa đen thông thường. Nó giúp tác giả truyền tải những ý niệm, tư tưởng phức tạp một cách hàm súc, đa nghĩa.

Tản văn thiên về suy ngẫm, cảm nhận tinh tế về những điều bình dị, đời thường. Cái hay của tản văn nằm ở chiều sâu suy tưởng, cảm xúc lắng đọng, ngôn ngữ giàu chất thơ và cái nhìn riêng của người viết về cuộc sống.