Bài Tập Trắc nghiệm Văn học và tác dụng chiều sâu trong việc xây dựng nhân cách văn hóa con người - Cánh diều - Đề 09
Bài Tập Trắc nghiệm Văn học và tác dụng chiều sâu trong việc xây dựng nhân cách văn hóa con người - Cánh diều - Đề 09 được xây dựng với nhiều câu hỏi chất lượng, sát với nội dung chương trình học, giúp bạn dễ dàng ôn tập và kiểm tra kiến thức hiệu quả. Hãy cùng bắt đầu làm bài tập trắc nghiệm ngay để nâng cao hiểu biết và chuẩn bị tốt cho kỳ thi sắp tới!
Câu 1: Theo quan điểm về tác dụng chiều sâu của văn học, điều gì làm nên sự khác biệt cốt lõi giữa việc tiếp nhận thông tin từ văn học so với các phương tiện truyền thông giải trí nhanh chóng như video ngắn hay tin tức giật gân?
- A. Văn học cung cấp thông tin nhanh hơn và trực tiếp hơn.
- B. Văn học chỉ tập trung vào giải trí mà không có mục đích giáo dục.
- C. Văn học dễ tiếp cận và không đòi hỏi nỗ lực tư duy.
- D. Văn học đòi hỏi sự tham gia tích cực của trí tưởng tượng, suy ngẫm và đồng cảm để thấu hiểu chiều sâu tâm hồn con người và vấn đề xã hội.
Câu 2: Một học sinh thường xuyên đọc các tác phẩm văn học kinh điển có nhiều nhân vật phức tạp, đối diện với các lựa chọn đạo đức khó khăn. Việc tiếp xúc với những tác phẩm này có khả năng phát triển kỹ năng nhận thức nào ở học sinh đó một cách hiệu quả nhất?
- A. Khả năng ghi nhớ thông tin lịch sử và sự kiện.
- B. Kỹ năng tính toán và xử lý số liệu nhanh chóng.
- C. Khả năng phân tích tâm lý, đồng cảm và nhìn nhận vấn đề đa chiều.
- D. Năng lực sao chép và bắt chước các mẫu câu có sẵn.
Câu 3: Trong bối cảnh xã hội hiện đại với sự bùng nổ của thông tin và các giá trị đa dạng, văn học được cho là có vai trò đặc biệt trong việc "xây dựng nhân cách văn hóa". Vai trò này thể hiện rõ nhất qua khả năng nào của văn học?
- A. Cung cấp các công thức và quy tắc ứng xử xã giao.
- B. Nuôi dưỡng chiều sâu tâm hồn, định hình hệ giá trị nhân văn và khả năng thấu hiểu bản thân, cộng đồng.
- C. Giúp người đọc nhanh chóng cập nhật các xu hướng thời trang và lối sống.
- D. Trang bị kiến thức chuyên môn sâu về một lĩnh vực cụ thể.
Câu 4: Một đoạn văn miêu tả chi tiết nỗi đau và sự giằng xé nội tâm của một nhân vật khi phải đưa ra một quyết định khó khăn, tác động sâu sắc đến số phận của người khác. Việc đọc và suy ngẫm về đoạn văn này giúp người đọc rèn luyện điều gì?
- A. Khả năng đồng cảm, thấu hiểu cảm xúc con người và phát triển trí tuệ cảm xúc.
- B. Kỹ năng giải các bài toán logic phức tạp.
- C. Năng lực phân biệt màu sắc và hình khối.
- D. Khả năng ghi nhớ các sự kiện lịch sử chính xác.
Câu 5: Khái niệm "nhân cách văn hóa" được xây dựng từ tác dụng chiều sâu của văn học thường bao gồm những yếu tố nào?
- A. Chỉ bao gồm kiến thức về các tác giả, tác phẩm nổi tiếng.
- B. Chỉ là khả năng giao tiếp lưu loát bằng ngôn ngữ.
- C. Chủ yếu là sự tuân thủ các quy tắc xã hội.
- D. Bao gồm sự thấu hiểu con người và cuộc đời, hệ giá trị nhân văn, khả năng cảm thụ cái đẹp và năng lực tư duy phản biện.
Câu 6: Tại sao việc đọc văn học, đặc biệt là các tác phẩm đòi hỏi sự suy ngẫm, lại được coi là một "nỗ lực của trí tuệ" theo một số quan điểm?
- A. Vì sách văn học thường có dung lượng lớn và khó mang theo.
- B. Vì ngôn ngữ văn học thường sử dụng quá nhiều thuật ngữ khoa học.
- C. Vì người đọc phải chủ động tái tạo thế giới nghệ thuật, suy luận ý nghĩa, thấu hiểu tâm lý nhân vật và kết nối với trải nghiệm cá nhân.
- D. Vì việc mua sách văn học đòi hỏi phải tìm đến các hiệu sách chuyên biệt.
Câu 7: Trong tác dụng xây dựng nhân cách, văn học giúp con người "hiểu được mình". Điều này có nghĩa là gì?
- A. Nhớ được ngày sinh, sở thích cá nhân.
- B. Biết mình thuộc nhóm tính cách nào theo các bài kiểm tra trắc nghiệm.
- C. Chỉ ra được các lỗi ngữ pháp trong bài viết của bản thân.
- D. Tự vấn, đối chiếu bản thân với các trải nghiệm, cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật để khám phá những chiều sâu tâm hồn và tiềm năng của chính mình.
Câu 8: Một trong những thách thức lớn nhất mà văn học phải đối mặt trong thời đại kỹ thuật số, khi cạnh tranh với các phương tiện giải trí khác, là gì?
- A. Sự đòi hỏi về thời gian, sự tập trung và nỗ lực tư duy của người đọc, trong khi các phương tiện khác mang tính tức thời và giải trí thụ động cao.
- B. Chi phí sản xuất sách văn học ngày càng tăng cao.
- C. Số lượng nhà văn tài năng ngày càng giảm sút.
- D. Các tác phẩm văn học hiện đại không còn giá trị nhân văn.
Câu 9: Xét về chức năng giáo dục, văn học có ưu thế đặc biệt nào so với các hình thức giáo dục truyền thống (ví dụ: bài giảng đạo đức khô khan)?
- A. Cung cấp kiến thức một cách có hệ thống và khoa học hơn.
- B. Truyền tải thông điệp trực tiếp và rõ ràng, không gây hiểu lầm.
- C. Tác động đến người đọc thông qua con đường cảm xúc, trải nghiệm tưởng tượng, giúp bài học đạo đức thấm thía một cách tự nhiên và sâu sắc.
- D. Đưa ra các quy tắc ứng xử cụ thể cho mọi tình huống.
Câu 10: Một người đọc tiểu thuyết và cảm thấy xúc động sâu sắc trước số phận bi thảm của nhân vật chính, từ đó suy ngẫm về sự bất công trong xã hội. Quá trình này thể hiện rõ nhất tác dụng nào của văn học?
- A. Giáo dục năng lực tính toán.
- B. Giáo dục năng lực cảm nhận nỗi đau nhân tình và sự thật cuộc sống.
- C. Hướng dẫn cách viết văn bản hành chính.
- D. Cung cấp thông tin về các sự kiện thể thao.
Câu 11: Tại sao việc khuyến khích trẻ em đọc sách từ nhỏ lại được coi là nền tảng quan trọng cho sự phát triển nhân cách văn hóa?
- A. Giúp hình thành thói quen tập trung, phát triển ngôn ngữ, trí tưởng tượng và tiếp xúc sớm với thế giới quan, giá trị nhân văn.
- B. Đảm bảo trẻ sẽ trở thành nhà văn hoặc nhà phê bình trong tương lai.
- C. Giúp trẻ vượt trội về thể chất so với các bạn cùng trang lứa.
- D. Chỉ đơn thuần là một hoạt động giải trí vô thưởng vô phạt.
Câu 12: Theo quan điểm về tác dụng "quản lý sự cải hóa" của văn học, người nghệ sĩ (nhà văn) có vai trò gì đặc biệt?
- A. Là người đưa ra các quy định và luật lệ cho xã hội.
- B. Chỉ đơn thuần là người ghi chép lại các sự kiện đã xảy ra.
- C. Là người tổ chức các hoạt động giải trí cộng đồng.
- D. Là người có khả năng thấu hiểu sâu sắc lòng người, từ đó tác động trực tiếp đến sự hình thành và "cải hóa" nhân cách bên trong người đọc một cách hiệu quả.
Câu 13: So sánh tác động của văn học với tác động của truyền hình đối với việc hình thành nhân cách. Điểm khác biệt cơ bản nào thường được nhấn mạnh?
- A. Truyền hình cung cấp nhiều thông tin chính xác hơn văn học.
- B. Văn học đòi hỏi sự chủ động tưởng tượng và suy ngẫm, xây dựng thế giới nội tâm, trong khi truyền hình thường mang tính thụ động và trực quan.
- C. Truyền hình chỉ có chức năng giải trí, còn văn học chỉ có chức năng giáo dục.
- D. Văn học chỉ phù hợp với một nhóm độc giả rất nhỏ.
Câu 14: Tác dụng "giáo dục năng lực cảm nhận cái đẹp" của văn học biểu hiện như thế nào?
- A. Giúp người đọc vẽ tranh hoặc sáng tác nhạc.
- B. Hướng dẫn cách trang trí nhà cửa theo phong cách nghệ thuật.
- C. Giúp người đọc nhận ra và rung động trước vẻ đẹp của ngôn ngữ, hình tượng, tư tưởng, và vẻ đẹp ẩn sâu trong tâm hồn con người, trong các mối quan hệ xã hội.
- D. Cung cấp kiến thức về lịch sử mỹ thuật thế giới.
Câu 15: Khi đọc một tác phẩm văn học phê phán sâu sắc một tệ nạn xã hội, người đọc không chỉ biết về tệ nạn đó mà còn cảm thấy phẫn nộ, đau xót, và có mong muốn hành động để thay đổi. Đây là minh chứng cho tác dụng nào của văn học?
- A. Giáo dục nhận thức về sự thật xã hội và khơi gợi ý thức, trách nhiệm công dân.
- B. Giáo dục kỹ năng nấu ăn.
- C. Hướng dẫn cách sử dụng các thiết bị điện tử.
- D. Cung cấp thông tin về địa lý các vùng miền.
Câu 16: Sự "chiều sâu" trong tác dụng của văn học đối với nhân cách văn hóa con người chủ yếu nằm ở khả năng nào?
- A. Cung cấp nhiều thông tin về các sự kiện lịch sử.
- B. Giúp người đọc học thuộc lòng các định nghĩa.
- C. Mang lại những giây phút giải trí vui vẻ.
- D. Khả năng tác động đến chiều sâu tâm hồn, tư tưởng, cảm xúc, và định hình hệ giá trị nhân văn một cách bền vững.
Câu 17: Tại sao việc đọc sách giấy vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng nhân cách văn hóa, dù có sự phát triển của sách điện tử và các phương tiện nghe nhìn?
- A. Sách giấy luôn rẻ hơn sách điện tử.
- B. Việc đọc sách giấy thường tạo ra môi trường ít xao nhãng hơn, khuyến khích sự tập trung, suy ngẫm và kết nối sâu sắc với nội dung.
- C. Sách giấy có khả năng tự cập nhật thông tin.
- D. Chỉ có sách giấy mới chứa đựng kiến thức có giá trị.
Câu 18: Một người có "nhân cách văn hóa" phong phú nhờ đọc nhiều tác phẩm văn học sẽ có xu hướng thể hiện điều gì trong giao tiếp và ứng xử hàng ngày?
- A. Thể hiện sự thấu hiểu, tôn trọng người khác, khả năng diễn đạt tinh tế và nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ.
- B. Chỉ nói chuyện về các tác phẩm văn học và tác giả.
- C. Luôn sử dụng ngôn ngữ cổ kính, khó hiểu.
- D. Ít nói và ngại giao tiếp với mọi người.
Câu 19: Vai trò của văn học trong việc "phát huy sự tự ý thức của người đọc" có ý nghĩa gì?
- A. Giúp người đọc biết mình đang làm gì vào mọi thời điểm.
- B. Chỉ ra các lỗi sai mà người đọc mắc phải trong cuộc sống.
- C. Kích thích người đọc suy ngẫm về bản thân, nhận biết cảm xúc, suy nghĩ, giá trị của mình và vị trí trong mối quan hệ với thế giới xung quanh.
- D. Biến người đọc thành một bản sao của nhân vật yêu thích.
Câu 20: Trong việc xây dựng nhân cách văn hóa, văn học không chỉ phản ánh hiện thực mà còn có khả năng nào đặc biệt?
- A. Dự báo chính xác các sự kiện sẽ xảy ra trong tương lai.
- B. Thay thế hoàn toàn các môn khoa học tự nhiên.
- C. Cung cấp các bí quyết làm giàu nhanh chóng.
- D. Nuôi dưỡng những giá trị nhân văn cao đẹp, bồi đắp tâm hồn, khơi gợi khát vọng hướng thiện và hướng mỹ cho con người.
Câu 21: Một giáo viên sử dụng một đoạn trích văn học về lòng vị tha để thảo luận với học sinh. Mục đích chính của việc làm này, xét theo tác dụng của văn học đối với nhân cách, là gì?
- A. Giúp học sinh thấu hiểu giá trị của lòng vị tha thông qua trải nghiệm cảm xúc và suy ngẫm về số phận nhân vật, từ đó có thể internalize (nội tâm hóa) giá trị này.
- B. Kiểm tra khả năng ghi nhớ đoạn trích của học sinh.
- C. Để học sinh bắt chước hành động của nhân vật một cách máy móc.
- D. Cung cấp thông tin lịch sử về thời đại tác phẩm ra đời.
Câu 22: Theo quan điểm coi văn học là "loại công tác quản lý có hiệu quả sâu sắc và gọn nhẹ nhất", điều gì làm nên "hiệu quả sâu sắc và gọn nhẹ" này?
- A. Văn học sử dụng ít giấy mực hơn các hình thức văn bản khác.
- B. Văn học tác động trực tiếp đến tâm hồn, cảm xúc và nhận thức của từng cá nhân thông qua sức mạnh nghệ thuật, không cần qua các cấp trung gian hay áp đặt hành chính.
- C. Các tác phẩm văn học thường có dung lượng ngắn gọn.
- D. Việc đọc văn học không tốn kém chi phí.
Câu 23: Một người đọc văn học và cảm thấy thế giới quan của mình được mở rộng, hiểu thêm về các nền văn hóa khác nhau, các cách sống khác nhau. Đây là biểu hiện của tác dụng nào?
- A. Giáo dục kỹ năng sinh tồn.
- B. Hướng dẫn cách sử dụng bản đồ.
- C. Cung cấp thông tin về thời tiết.
- D. Mở rộng thế giới quan, hiểu biết về đa dạng văn hóa, lịch sử và các khía cạnh khác nhau của cuộc sống con người.
Câu 24: Tại sao việc "chỉ tham gia vào thực tiễn xã hội con người mới..." (như một số quan điểm có thể nêu) không mâu thuẫn mà còn bổ trợ cho vai trò của văn học trong xây dựng nhân cách?
- A. Vì văn học cung cấp kinh nghiệm thực tế thay cho việc tham gia trực tiếp.
- B. Vì văn học chuẩn bị cho con người về mặt nhận thức, tư tưởng, cảm xúc để tham gia vào thực tiễn một cách có ý thức, sâu sắc, và thực tiễn lại làm phong phú thêm sự hiểu biết từ văn học.
- C. Vì văn học cấm con người tham gia vào thực tiễn.
- D. Vì thực tiễn hoàn toàn độc lập và không liên quan gì đến những gì học được từ văn học.
Câu 25: Khi một tác phẩm văn học giúp người đọc đặt ra những câu hỏi sâu sắc về ý nghĩa cuộc sống, về con người, về xã hội, đó là biểu hiện của tác dụng nào?
- A. Khơi gợi tư duy triết lý, khả năng tự vấn và tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống.
- B. Cung cấp danh sách các câu hỏi cần hỏi trong phỏng vấn.
- C. Giúp người đọc tìm ra đáp án cho mọi vấn đề.
- D. Chỉ đơn thuần là cung cấp thông tin về các triết gia nổi tiếng.
Câu 26: Một tác phẩm văn học được đánh giá là có "tác dụng chiều sâu" khi nó đạt được điều gì ở người đọc?
- A. Khiến người đọc cười sảng khoái hoặc khóc nức nở trong giây lát.
- B. Cung cấp nhiều thông tin thú vị và độc lạ.
- C. Giúp người đọc quên đi thực tại trong một thời gian ngắn.
- D. Gây ấn tượng sâu sắc, khiến người đọc suy ngẫm lâu dài, thay đổi nhận thức, cảm xúc, hoặc thậm chí là hành vi ứng xử.
Câu 27: Trong việc xây dựng nhân cách văn hóa, sự khác biệt giữa "hiểu biết" thông thường và "thấu hiểu" từ văn học là gì?
- A. Hiểu biết là lý thuyết, thấu hiểu là thực hành.
- B. Hiểu biết là từ sách vở, thấu hiểu là từ cuộc sống.
- C. Hiểu biết có thể chỉ là nắm thông tin bề mặt, còn thấu hiểu từ văn học là sự đồng cảm, nhập thân vào thế giới nội tâm nhân vật và bối cảnh, cảm nhận được chiều sâu.
- D. Hiểu biết chỉ cần đọc một lần, thấu hiểu cần đọc nhiều lần.
Câu 28: Vì sao việc đọc văn học được coi là cách hiệu quả để "tăng vốn sống" và "phát triển trí tưởng tượng"?
- A. Văn học đưa người đọc đến với vô số cuộc đời, bối cảnh, cảm xúc khác nhau (vốn sống tưởng tượng) và yêu cầu người đọc phải hình dung, xây dựng thế giới đó trong tâm trí (tưởng tượng).
- B. Văn học cung cấp các bài tập rèn luyện trí nhớ.
- C. Văn học chỉ mô tả những điều có thật trong cuộc sống.
- D. Việc đọc văn học giúp người đọc ngủ ngon hơn.
Câu 29: Một tác phẩm văn học khiến người đọc phải suy nghĩ về những định kiến của bản thân, thách thức những quan niệm sẵn có. Đây là biểu hiện của tác dụng nào?
- A. Giáo dục kỹ năng nấu ăn.
- B. Phát triển tư duy phản biện và khả năng nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ.
- C. Hướng dẫn cách tuân thủ mọi quy tắc xã hội.
- D. Chỉ đơn thuần cung cấp thông tin về các nền văn hóa khác nhau.
Câu 30: Trong việc xây dựng nhân cách văn hóa, văn học giúp con người "cảm nhận sự thật" bằng cách nào?
- A. Cung cấp các số liệu thống kê chính xác.
- B. Trình bày các định luật khoa học đã được chứng minh.
- C. Chỉ mô tả những sự kiện lịch sử đã xảy ra.
- D. Phản ánh hiện thực cuộc sống, con người, xã hội một cách chân thực, đa chiều, bóc trần những giả dối và làm sáng tỏ bản chất sự vật, hiện tượng qua hình tượng nghệ thuật và số phận nhân vật.
Câu 31: Tại sao việc đọc văn học có thể giúp con người đối diện và hiểu hơn về những "uẩn khúc" trong tâm hồn?
- A. Văn học thường đi sâu vào khám phá tâm lý, mâu thuẫn nội tâm, những góc khuất cảm xúc của con người, giúp người đọc nhận diện và thấu hiểu những khía cạnh phức tạp tương tự trong bản thân và người khác.
- B. Văn học cung cấp các bài thuốc chữa bệnh tâm lý.
- C. Văn học luôn có kết thúc có hậu, giúp người đọc quên đi lo lắng.
- D. Văn học chỉ mô tả những tâm hồn đơn giản, dễ hiểu.
Câu 32: Một tác phẩm văn học miêu tả mối quan hệ phức tạp giữa các thành viên trong gia đình, với những mâu thuẫn, yêu thương, và sự hy sinh thầm lặng. Đọc tác phẩm này giúp người đọc phát triển điều gì trong mối quan hệ với những người xung quanh?
- A. Kỹ năng quản lý tài chính gia đình.
- B. Khả năng ghi nhớ ngày sinh của mọi người trong gia đình.
- C. Sự thấu hiểu, đồng cảm với người khác và khả năng xây dựng các mối quan hệ ý nghĩa.
- D. Chỉ ra lỗi sai của người khác trong giao tiếp.
Câu 33: Khả năng "cảm nhận nỗi đau nhân tình" mà văn học mang lại là gì?
- A. Khả năng chịu đựng đau đớn về thể xác.
- B. Khả năng đồng cảm sâu sắc, rung động trước những khổ đau, bất hạnh, mất mát của con người trong cuộc sống.
- C. Kỹ năng nhận biết các loại thuốc giảm đau.
- D. Chỉ là sự buồn bã nhất thời khi đọc chuyện buồn.
Câu 34: Một trong những kiến nghị quan trọng để phát huy tác dụng của văn học trong xây dựng nhân cách văn hóa, đặc biệt là ở giới trẻ, là gì?
- A. Bắt buộc tất cả học sinh phải học thuộc lòng toàn bộ tác phẩm văn học kinh điển.
- B. Giảm thiểu số lượng sách trong thư viện trường học.
- C. Cấm sử dụng các phương tiện truyền thông khác ngoài sách.
- D. Xây dựng môi trường đọc sách thuận lợi, đa dạng hóa hình thức tiếp cận văn học, và tăng cường sự đồng hành, định hướng từ gia đình, nhà trường trong việc lựa chọn và tiếp nhận tác phẩm.
Câu 35: Văn học giúp "tạo ra cái cốt lõi vững chãi cho trí tuệ". Điều này có nghĩa là gì?
- A. Giúp hình thành nền tảng tư duy sâu sắc, khả năng phân tích, tổng hợp, đánh giá thông tin và xây dựng hệ giá trị vững chắc, không dễ bị lung lay bởi các trào lưu bề nổi.
- B. Cung cấp các công thức toán học phức tạp.
- C. Làm cho trí nhớ tốt hơn một cách kỳ diệu.
- D. Biến người đọc thành một chuyên gia trong mọi lĩnh vực.
Câu 36: Một tác phẩm văn học thành công trong việc xây dựng nhân cách văn hóa thường có đặc điểm gì về mặt nội dung và hình thức?
- A. Chỉ sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu.
- B. Chỉ mô tả những sự kiện vui vẻ, giải trí.
- C. Chứa đựng tư tưởng sâu sắc về con người và cuộc đời, có khả năng lay động cảm xúc, khơi gợi suy ngẫm và mở ra những góc nhìn mới.
- D. Luôn có kết thúc bất ngờ và khó đoán.
Câu 37: Tại sao việc "đọc sách" lại được nhấn mạnh là khác biệt so với việc "xem truyền hình" trong quá trình tiếp nhận và hình thành nhân cách?
- A. Đọc sách đòi hỏi sự chủ động giải mã ký hiệu, tưởng tượng, suy luận và xây dựng thế giới trong tâm trí, trong khi xem truyền hình thường là tiếp nhận thụ động hình ảnh và âm thanh đã được xử lý sẵn.
- B. Xem truyền hình tốn kém chi phí hơn đọc sách.
- C. Sách luôn có nội dung đa dạng hơn truyền hình.
- D. Truyền hình chỉ dành cho mục đích giải trí.
Câu 38: Vai trò "bao trùm" và "vĩnh cửu" của văn học nghệ thuật, được khẳng định ở phần kết của một số bài viết, chủ yếu liên quan đến khả năng nào của nó?
- A. Khả năng dự trữ thông tin khổng lồ.
- B. Khả năng giải thích mọi hiện tượng tự nhiên.
- C. Khả năng kiếm tiền từ việc sáng tác.
- D. Khả năng tác động đến những giá trị nhân văn cốt lõi, những khía cạnh sâu sắc nhất của con người, không bị lỗi thời theo thời gian.
