Đề Trắc nghiệm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Chân trời sáng tạo (Chân Trời Sáng Tạo)

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về bố cục và chức năng của các phần trong một bài văn tế. Phần Lung khởi là phần mở đầu, nêu lên cảm tưởng chung và bối cảnh.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của việc miêu tả cuộc sống lam lũ, bình dị của người nông dân trước khi họ trở thành nghĩa sĩ. Tác dụng chính là làm nổi bật sự đối lập và sự hy sinh lớn lao của họ khi phải từ bỏ cuộc sống quen thuộc để chiến đấu.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của một cặp câu biền ngẫu song hành, sử dụng phép đối và các động từ mạnh. Ý nghĩa chính là khẳng định tinh thần tự nguyện, chủ động, dũng cảm của người nghĩa sĩ khi đối mặt với kẻ thù.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của việc sử dụng từ ngữ giàu tính hành động. Các động từ và cụm từ mạnh mẽ, dồn dập giúp tái hiện chân thực, sống động không khí chiến đấu quyết liệt và sự dũng mãnh, xả thân của nghĩa sĩ.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ (đối) và phân tích ý nghĩa của nó. Phép đối giữa 'Súng giặc đất rền' (hiện thực tàn khốc, sức mạnh vật chất của giặc) và 'lòng dân trời tỏ' (sức mạnh tinh thần, ý chí quật cường của dân tộc) làm nổi bật sự đối đầu quyết liệt và khẳng định chính nghĩa của lòng dân.

Câu hỏi kiểm tra chức năng của phần 'Ai vãn'. Đây là phần trung tâm, tập trung vào việc bày tỏ nỗi xót thương, tiếc nuối, bi ai trước sự hy sinh của người đã khuất.

Câu hỏi yêu cầu phân tích quan niệm sống được thể hiện qua cặp câu đối. Đó là quan niệm coi trọng danh dự, khí tiết, thà hy sinh để giữ vững lòng yêu nước, chống giặc còn hơn sống nhục nhã, làm nô lệ.

Câu hỏi kiểm tra khả năng hiểu các điển tích, hình ảnh ước lệ trong văn học trung đại. 'Da ngựa bọc thây' (mã cách bao thi) là hình ảnh quen thuộc chỉ cái chết của người tráng sĩ nơi chiến trường, thể hiện sự hy sinh cao cả, hào hùng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích lý do tác giả lựa chọn đối tượng miêu tả. Điều này liên quan đến bối cảnh lịch sử (sự bạt nhược của triều đình) và sự trân trọng, ngợi ca tinh thần yêu nước tự phát của nhân dân - lực lượng chính đã đứng lên chống Pháp lúc bấy giờ.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện biện pháp tu từ (ẩn dụ, so sánh, đối) và phân tích cách tác giả diễn đạt sự hy sinh. Tác giả sử dụng hình ảnh 'linh hồn theo ngọn cờ đào', 'phách phách như bay theo ngọn gió' (ẩn dụ, so sánh) và 'hai vầng nhật nguyệt chói lòe, bóng bóng và in ngọn nước sông' (ẩn dụ) để nói về sự bất tử hóa, hòa nhập của linh hồn nghĩa sĩ với non sông đất nước.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá đặc điểm nghệ thuật tạo nên giá trị của tác phẩm. Việc khắc họa chân thực, sống động, bi tráng hình tượng người nông dân từ cuộc sống bình dị đến khi trở thành anh hùng là yếu tố cốt lõi tạo nên giá trị tượng đài.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tính chất và ý nghĩa của tiếng khóc trong tác phẩm. Đây không chỉ là tiếng khóc cá nhân mà là tiếng khóc thiêng liêng, cao cả, thể hiện nỗi xót thương cho người hy sinh, sự tiếc nuối cho sự nghiệp dang dở và nỗi đau chung của dân tộc trước cảnh nước mất nhà tan.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của những hình ảnh gợi cảm giác mạnh. Các hình ảnh này trực diện miêu tả sự tàn khốc, đau thương của chiến trận và sự hy sinh bi tráng của nghĩa sĩ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích đặc điểm ngôn ngữ và mối liên hệ với tác giả/đối tượng. Việc sử dụng ngôn ngữ bình dị, gần gũi với dân chúng thể hiện sự gắn bó của tác giả với nhân dân và mong muốn tác phẩm của mình đến được với đông đảo người đọc, người nghe.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về bố cục và chức năng của các phần trong một bài văn tế. Phần Kết thường tổng kết ý nghĩa của sự hy sinh, bày tỏ lời mời, lời tiễn biệt cuối cùng đến linh hồn người đã khuất.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của việc sử dụng hình ảnh đối lập trong cùng một cặp câu. 'Lòng son gửi lại bóng trăng rằm' (sự trong sáng, bất tử của tấm lòng trung hiếu) đối lập với 'tủi phận bạc trôi theo dòng nước đổ' (số phận bi thương, cái chết oan khuất). Sự kết hợp này thể hiện sự bi tráng: họ hy sinh với tấm lòng cao cả nhưng số phận lại bi thương, cái chết đầy uất hận.

Câu hỏi yêu cầu xác định khía cạnh thể hiện rõ nhất lòng yêu nước của tác giả. Tinh thần yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu thể hiện ở việc ông trân trọng, ngợi ca những người dân bình thường đã hy sinh vì đất nước, biến đau thương thành sức mạnh tinh thần cho cuộc kháng chiến.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện đặc điểm tạo nên tính sử thi. Tính sử thi thể hiện ở việc tác phẩm phản ánh một sự kiện lịch sử trọng đại, khắc họa hình tượng người anh hùng đại diện cho phẩm chất dân tộc, mang âm hưởng hào hùng, bi tráng về cuộc chiến đấu vì cộng đồng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của việc liệt kê và miêu tả vũ khí thô sơ. Điều này làm nổi bật sự chênh lệch về vũ khí giữa nghĩa quân và quân giặc, từ đó càng tôn vinh lòng dũng cảm phi thường của những người nông dân tay không tấc sắt dám đứng lên chống lại kẻ thù hiện đại.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng xã hội, tinh thần của tác phẩm. Bên cạnh việc tưởng nhớ, bài văn tế còn có sức mạnh cổ vũ, khích lệ tinh thần yêu nước, ý chí chiến đấu chống giặc trong nhân dân.

Câu hỏi yêu cầu xác định câu văn thể hiện sự chuyển biến từ nông dân sang nghĩa sĩ. Câu 'Mười năm công vỡ ruộng, chưa ắt còn danh nổi như phao; một trận nghĩa đánh Tây, tuy là mất tiếng vang như mõ' đối lập thời gian lao động dài với thời gian chiến đấu ngắn ngủi nhưng lại tạo nên danh tiếng lẫy lừng, làm nổi bật sự thay đổi phi thường.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của nghệ thuật đối trong văn biền ngẫu. Đối giúp tạo nhịp điệu cân xứng, làm nổi bật ý, nhấn mạnh sự tương phản hoặc tương đồng giữa các vế, tăng tính biểu cảm và hùng hồn cho câu văn.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về bối cảnh lịch sử. Giai đoạn này triều đình nhà Nguyễn đã bộc lộ rõ sự bế tắc, cầu hòa, bạt nhược trước sự xâm lược của Pháp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự kết hợp giữa nội dung miêu tả và thể loại/âm hưởng để xác định giá trị tác phẩm. Sự kết hợp này tạo nên giá trị nhân đạo sâu sắc, thể hiện lòng xót thương, trân trọng của tác giả đối với sự hy sinh của người dân vô tội.

Câu hỏi yêu cầu tổng kết, đánh giá về hình tượng nhân vật chính. Họ là những người nông dân bình dị, từ bỏ cuộc sống quen thuộc, chiến đấu anh dũng và hy sinh bi tráng vì nghĩa lớn, trở thành biểu tượng của lòng yêu nước.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của câu cảm thán ở cuối một đoạn quan trọng. Nó tổng kết, đẩy cao nỗi xót thương lên mức độ cực điểm, lan tỏa ra cả không gian và thời gian, thể hiện sự đồng cảm của cả vũ trụ trước sự hy sinh cao cả.

Câu hỏi yêu cầu phân tích mối liên hệ giữa hoàn cảnh sống (mù lòa) và tài năng nghệ thuật của tác giả. Dù mất đi thị giác, ông vẫn cảm nhận sâu sắc bằng các giác quan khác và tâm hồn, trí tưởng tượng phong phú, thể hiện tài năng vượt lên nghịch cảnh và tấm lòng hướng về đất nước.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của việc sử dụng từ 'nghĩa sĩ' cho người nông dân. Từ này vốn dùng chỉ những người có học, có danh phận, đứng lên vì nghĩa lớn. Việc áp dụng cho người nông dân thể hiện sự tôn vinh, đề cao phẩm chất anh hùng, tinh thần vì nghĩa của họ, phá bỏ rào cản giai cấp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích các chi tiết miêu tả hành động. Những chi tiết này cho thấy sự tự phát, thiếu kinh nghiệm quân sự, chiến thuật đơn giản nhưng đầy quyết tâm và lòng căm thù giặc của nghĩa quân nông dân.

Câu hỏi yêu cầu xác định khía cạnh thể hiện giá trị hiện thực. Giá trị hiện thực của tác phẩm nằm ở việc nó phản ánh chân thực bối cảnh lịch sử, cuộc sống và sự chuyển biến của người nông dân, cũng như sự tàn khốc của chiến tranh và thái độ của các lực lượng xã hội.

Bài văn tế được viết theo yêu cầu của Tuần phủ Gia Định Nguyễn Đình Tựu để tưởng nhớ những nghĩa sĩ nông dân đã hy sinh trong trận đánh đêm 16/12/1861 (đêm 14 tháng 11 âm lịch năm Tân Dậu) tại đồn Cần Giuộc.

Đoạn này tập trung miêu tả cuộc sống bình dị, lam lũ, gắn liền với đồng ruộng, công việc nhà nông của những người nghĩa sĩ trước khi họ cầm vũ khí đánh giặc. Nó nhấn mạnh xuất thân nông dân của họ.

Câu văn sử dụng phép đối (bóng tà - lưng trưa, trời rét - nước chảy ruột đau) và hình ảnh gợi tả để làm nổi bật sự vất vả, lam lũ, phơi mình dưới nắng mưa, chịu đựng đói rét quanh năm của người nông dân.

Câu này cho thấy họ không chờ đợi mệnh lệnh hay sự thúc ép từ ai mà hoàn toàn tự nguyện, chủ động đứng lên chiến đấu. 'Đoạn kình' (chém cá kình) là hình ảnh ẩn dụ cho việc diệt trừ kẻ thù mạnh bạo.

Tác giả sử dụng phép đối lập mạnh mẽ giữa 'Mười năm công vỡ ruộng' (thời gian dài, công việc quen thuộc, không tiếng tăm) và 'một trận nghĩa đánh Tây' (thời gian ngắn, hành động phi thường, tiếng vang lớn) để làm nổi bật sự lột xác, sự hy sinh anh dũng của người nông dân.

Việc liệt kê các vũ khí thô sơ này không chỉ phản ánh hiện thực thiếu thốn của nghĩa quân nông dân mà còn làm nổi bật tinh thần dũng cảm, sự sáng tạo và quyết tâm chiến đấu bằng bất cứ thứ gì có trong tay của họ.

Câu văn sử dụng các động từ mạnh ('đâm ngang', 'chém ngược') và hình ảnh 'hồn kinh' để miêu tả sự hỗn loạn, quyết liệt, và sự bất ngờ, hiệu quả trong lối đánh của nghĩa quân, khiến kẻ thù hoảng sợ.

Tác giả nhắc đến các địa danh lịch sử gắn với chiến công chống ngoại xâm của cha ông (Rạch Gầm, Xoài Mút) và đối lập nó với hiện tại bị giặc Pháp xâm lược ('Giặc Lang Sa', 'tàu đồng súng nổ'). Đây là cách gợi nhắc truyền thống hào hùng và đối chiếu với hiện thực đau thương.

Câu này ca ngợi cái chết anh dũng trên sa trường là cái chết vẻ vang, là sự trở về với tổ tiên một cách xứng đáng, không cần mồ yên mả đẹp hay nghi lễ cầu kỳ. Nó thể hiện quan niệm về cái chết cao đẹp của người anh hùng.

Bài văn tế là sự kết hợp của nhiều cảm xúc: xót thương, tiếc nuối trước sự hy sinh; căm giận kẻ thù; nhưng trên hết là sự ngợi ca, cảm phục tinh thần yêu nước, ý chí chiến đấu và sự hy sinh anh dũng của những người nghĩa sĩ nông dân.

Đoạn này tiếp tục làm rõ xuất thân nông dân của nghĩa sĩ, họ vốn chỉ lo cơm áo, không quen việc binh đao. Điều này càng làm nổi bật sự phi thường khi họ dám dấn thân vào cuộc chiến, vượt qua bản năng sinh tồn để chiến đấu vì nghĩa lớn.

Bài văn tế sử dụng ngôn ngữ bình dị, gần gũi, mang đậm hơi thở cuộc sống Nam Bộ lúc bấy giờ, với nhiều từ ngữ, hình ảnh quen thuộc của vùng đất và con người nơi đây.

Câu này sử dụng phép đối ('Súng giặc đất rền' đối với 'lòng dân trời tỏ'). Phép đối này làm nổi bật sự tương phản giữa sức mạnh vật chất của kẻ thù (súng, đất rền) và sức mạnh tinh thần, ý chí của nhân dân (lòng dân, trời tỏ), khẳng định sự chính nghĩa và lòng yêu nước sáng ngời.

Bài văn tế là bản hùng ca về những người nông dân yêu nước, ca ngợi tinh thần quật cường, bất khuất, dám đứng lên chiến đấu và hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, bất chấp thiếu thốn, không được huấn luyện bài bản.

Câu văn này gợi lên hình ảnh quen thuộc ở làng quê (tiếng trống chầu, cờ đào) và tâm trạng nhớ nhà, nhớ quê hương, nhớ cuộc sống bình dị mà họ đã rời bỏ để đi chiến đấu. Nó làm tăng thêm tính bi tráng cho sự hy sinh của họ.

Câu này thể hiện sự quyết tâm mãnh liệt, không khuất phục, chiến đấu đến hơi thở cuối cùng và ngay cả khi đã hy sinh, linh hồn vẫn tiếp tục chiến đấu để trả thù cho đất nước. Đó là tinh thần bất tử, không ngừng nghỉ.

Đoạn này thường nằm ở phần Kết (hoặc Ai vãn mở rộng ra kết), nơi tác giả đúc kết lại ý nghĩa sự hy sinh, khẳng định giá trị tinh thần và sự bất tử của người được tế. Nó mang tính chất tổng kết, khẳng định và ca ngợi.

Vẻ đẹp bi tráng là sự kết hợp giữa nỗi đau thương, mất mát (bi) và sự hào hùng, lẫm liệt, ngợi ca (tráng). Bài thơ vừa xót thương cho những người hy sinh (bi), vừa ca ngợi tinh thần chiến đấu, sự dũng cảm của họ (tráng).

Câu văn sử dụng các hình ảnh mang tính biểu tượng: 'tấm lòng son' (lòng trung thành, yêu nước), 'bóng trăng rằm' (sự trong sáng, vĩnh cửu), 'đồn Lang Sa' (kẻ thù), 'dòng nước đổ' (sự hy sinh, trôi dạt của số phận).

Trong bối cảnh đất nước bị xâm lược và triều đình nhu nhược, Nguyễn Đình Chiểu đã dùng ngòi bút của mình để lên án kẻ thù, ca ngợi những người chiến đấu vì dân tộc, khơi dậy lòng yêu nước, trở thành tiếng nói tiêu biểu cho phong trào kháng chiến của nhân dân Nam Bộ.

Trước đây, người anh hùng thường là vua, tướng, sĩ phu có học vấn, võ nghệ cao cường. Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc lại khắc họa người anh hùng là những người nông dân bình dị, lam lũ, không quen việc binh đao, nhưng vì lòng yêu nước đã đứng lên chiến đấu và hy sinh.

Tác giả sử dụng nhiều động từ mạnh, dồn dập ('đâm', 'chém', 'lượm thâu', 'đạp', 'lướt') kết hợp với liệt kê các hành động liên tiếp, tạo nên nhịp điệu nhanh, mạnh, gợi tả sự xông xáo, quyết liệt, dũng mãnh của nghĩa quân trong trận đánh.

Đoạn này sử dụng hình ảnh cường điệu ('nước mắt như mưa', 'ruột tầm tã') để diễn tả nỗi đau xót tột cùng, sự thương tiếc vô hạn của người còn sống (đặc biệt là tác giả, người đứng tế) trước sự hy sinh của những người nghĩa sĩ.

Bài văn tế không chỉ là lời tưởng niệm mà còn là bức tranh chân thực về cuộc sống, con người Nam Bộ trước và trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Nó ghi lại những chi tiết cụ thể về cuộc sống nông dân, vũ khí thô sơ, diễn biến trận đánh và tinh thần chiến đấu của họ.

Đoạn Ai vãn (than tiếc) là phần tập trung bộc lộ cảm xúc của người đứng tế, thể hiện nỗi xót thương, tiếc nuối, đau đớn trước cái chết của những người nghĩa sĩ, đồng thời làm nổi bật sự mất mát lớn lao đối với quê hương, đất nước.

Việc này làm cho bài văn tế trở nên gần gũi, sống động, chân thực, mang đậm hơi thở cuộc sống và con người Nam Bộ, tạo nên phong cách độc đáo của Nguyễn Đình Chiểu.

Ngoài nỗi đau mất mát cá nhân, nỗi đau lớn hơn là nỗi đau chung của dân tộc khi những người con ưu tú, dũng cảm nhất đã ngã xuống mà đất nước vẫn chưa giành được độc lập, quê hương vẫn còn bị giày xéo. Đó là nỗi đau của một thời kỳ lịch sử bi thương.

Bài văn tế đã khắc họa thành công và bất tử hóa hình tượng người nông dân nghĩa sĩ - những người bình dị nhưng đã trở thành anh hùng dân tộc, hy sinh vì nước. Nó là tượng đài cho tinh thần yêu nước của tầng lớp nông dân.

Mặc dù bài văn tế được viết theo yêu cầu của quan triều đình, nhưng tác giả không hề ngợi ca hay nhắc đến vai trò của triều đình hay quân đội chính quy. Ngược lại, việc tập trung ca ngợi những người nông dân tự vũ trang, tự chiến đấu đã ngầm thể hiện sự thất vọng, phê phán thái độ nhu nhược, bất lực của triều đình trước giặc ngoại xâm.

Bài văn tế đạt đến đỉnh cao trong việc sử dụng thể văn tế truyền thống, kết hợp nhuần nhuyễn văn biền ngẫu, ngôn ngữ bình dị, chân thực, giàu cảm xúc, sử dụng hiệu quả các biện pháp tu từ để khắc họa thành công hình tượng người nông dân nghĩa sĩ và tạo nên âm hưởng bi tráng độc đáo.

Câu hỏi yêu cầu phân tích biện pháp nghệ thuật (đối) và ý nghĩa của câu văn. Câu 'Súng giặc đất rền' đối với 'lòng dân trời tỏ' tạo sự tương phản giữa sức mạnh vật chất của giặc và sức mạnh tinh thần của nhân dân, đồng thời sử dụng không gian rộng lớn ('đất', 'trời') để nhấn mạnh sự khốc liệt của cuộc chiến và sự sáng ngời của lòng yêu nước.

Câu hỏi yêu cầu giải thích ý nghĩa biểu tượng của các hình ảnh gắn liền với người nông dân. 'Áo vải' chỉ trang phục bình dị, quen thuộc của người nông dân, còn 'ngọn tầm vông' là vũ khí thô sơ, tự chế từ cây tầm vông. Chúng cùng nhau tượng trưng cho nguồn gốc xuất thân và tinh thần chiến đấu giản dị, thô sơ nhưng anh dũng của nghĩa sĩ nông dân.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tâm trạng của tác giả. Bài văn tế là lời điếu, lời khóc cho người đã khuất. Tâm trạng chủ đạo của Nguyễn Đình Chiểu là sự xót thương, tiếc nuối sâu sắc cho sự hy sinh của các nghĩa sĩ, nhưng đồng thời cũng là sự ngợi ca, cảm phục tinh thần yêu nước và hành động anh dũng của họ. Đây là sự kết hợp giữa bi thương và hùng tráng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của việc sử dụng động từ mạnh. Các động từ như 'đâm ngang', 'chém ngược', 'bủa tới', 'đánh lui' diễn tả hành động tấn công quyết liệt, dũng mãnh, đầy khí thế của nghĩa sĩ, làm nổi bật sự chủ động và hiệu quả chiến đấu của họ, dù vũ khí thô sơ.

Câu hỏi yêu cầu xác định yếu tố sử thi. Tính sử thi thể hiện ở việc tác phẩm phản ánh những sự kiện trọng đại của lịch sử dân tộc (cuộc kháng chiến chống Pháp), xây dựng hình tượng người anh hùng đại diện cho cộng đồng (những người nông dân nghĩa sĩ), và mang âm hưởng ngợi ca, bi tráng về số phận con người trong bối cảnh lịch sử lớn lao.

Câu hỏi yêu cầu lý giải giá trị của hình tượng nghĩa sĩ. Hình tượng này là độc đáo vì lần đầu tiên trong văn học trung đại, người nông dân bình thường (không phải quan lại, tướng lĩnh) trở thành nhân vật trung tâm, được khắc họa chân thực từ cuộc sống lao động đến khi trở thành anh hùng chiến đấu, hy sinh vì nghĩa lớn, thể hiện vẻ đẹp bi tráng và tinh thần yêu nước của họ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích quan niệm sống qua câu văn. Câu văn sử dụng phép đối và so sánh để khẳng định thà chết oanh liệt vì nghĩa lớn (địch khái - chống giặc) để 'vinh' hơn là sống nhục nhã, 'khổ' khi chịu khuất phục giặc (đầu Tây, ở với man di). Điều này thể hiện quan niệm sống coi trọng danh dự, khí tiết hơn tính mạng.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về bối cảnh ra đời. Bài văn tế được Nguyễn Đình Chiểu viết theo yêu cầu của Tuần phủ Gia Định Nguyễn Đình Tựu để tế nghĩa sĩ đã hy sinh trong trận đánh đồn Cần Giuộc vào đêm 14/12/1861, khi thực dân Pháp đang xâm lược Nam Kỳ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của các hình ảnh, địa danh. Các địa danh (Rạch Gốc, Gia Định) và hình ảnh ('đốt phá', 'ngọn lửa hung tàn', 'tiếng súng', 'tàu đồng trơ trơ') khắc họa sự tàn khốc, đau thương của chiến tranh xâm lược đang diễn ra trên đất Nam Bộ lúc bấy giờ.

Câu hỏi yêu cầu so sánh hình tượng anh hùng. Anh hùng truyền thống thường là vua, tướng, quan lại có xuất thân cao quý, tài năng phi thường. Nghĩa sĩ Cần Giuộc là những người nông dân bình dị, 'chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung', 'chỉ biết ruộng trâu', nhưng khi Tổ quốc lâm nguy, họ đã vùng lên chiến đấu và hy sinh oanh liệt. Đây là sự phát hiện và ngợi ca vẻ đẹp anh hùng ngay trong quần chúng nhân dân lao động.

Câu hỏi yêu cầu phân tích biện pháp nghệ thuật và ý nghĩa. Câu văn sử dụng phép đối ('sông Cần Giuộc' đối 'chợ Trường Bình', 'cỏ cây' đối 'già trẻ', 'mấy dặm sầu' đối 'hai hàng lụy') và nhân hóa ('cỏ cây sầu') để diễn tả nỗi đau thương, tiếc nuối bao trùm cả thiên nhiên và con người ở nơi các nghĩa sĩ đã chiến đấu và hy sinh.

Câu hỏi kiểm tra đặc điểm nghệ thuật. Bài văn tế sử dụng ngôn ngữ bình dị, gần gũi với đời sống nhân dân Nam Bộ, kết hợp với các từ Hán Việt trang trọng. Giọng điệu chính là bi tráng, vừa xót thương tiếc nuối, vừa ngợi ca, cảm phục.

Câu hỏi yêu cầu xác định nội dung chính của phần 'Thích thực' khi miêu tả nghĩa sĩ. Phần này hồi tưởng lại cuộc đời, công đức của người chết. Đối với nghĩa sĩ Cần Giuộc, tác giả tập trung miêu tả cuộc sống lao động lam lũ, bình dị, xa lạ với việc binh đao của họ trước khi giặc đến.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của các chi tiết miêu tả. Các chi tiết này nhấn mạnh sự thiếu thốn về vũ khí, trang bị và kinh nghiệm chiến đấu của những người nông dân. Họ phải tự trang bị, tự học các kỹ năng chiến đấu cơ bản trong thời gian ngắn, cho thấy sự chuyển biến đột ngột từ người dân sang người lính và tinh thần tự giác, quyết tâm cao độ.

Câu hỏi yêu cầu xác định phẩm chất được ngợi ca. Đoạn này hồi tưởng lại hành động và tinh thần của nghĩa sĩ khi xông trận. Các chi tiết miêu tả sự xông pha, không quản ngại hy sinh, quyết tâm đánh đuổi giặc, giữ trọn 'một tấm lòng son' (lòng trung thành, yêu nước) làm nổi bật tinh thần yêu nước và lòng dũng cảm quên mình vì nghĩa lớn của họ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của câu văn về sự hy sinh. Câu này nói về cái chết trên chiến trường ('sa trường', 'da ngựa bọc thây') được coi là 'hạnh' (may mắn, vinh quang), và cái chết đó đưa họ về nơi 'âm phủ' ('chữ quy' - về với tổ tiên) mà không cần những nghi thức trang trọng ('gươm hùm treo mộ'). Điều này thể hiện cái nhìn bi tráng và sự coi trọng sự hy sinh vì nghĩa lớn hơn là danh vọng hay nghi lễ sau khi chết.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về bố cục văn tế. Bố cục văn tế thường gồm: Lung khởi (cảm tưởng chung), Thích thực (hồi tưởng công đức), Ai vãn (than tiếc), Kết (lời mời, ý nghĩa). Đoạn này bắt đầu bằng tiếng than 'Ôi!' và tập trung vào sự hy sinh, nỗi tiếc thương, đồng thời khẳng định sự bất tử của nghĩa sĩ. Đây là phần Ai vãn.

Câu hỏi yêu cầu đánh giá giá trị tác phẩm. Tác phẩm được coi là kiệt tác vì nó không chỉ thể hiện sâu sắc tinh thần yêu nước, ngợi ca sự hy sinh của những người anh hùng bình dị mà còn đạt đến đỉnh cao nghệ thuật trong thể loại văn tế, với ngôn ngữ giàu sức biểu cảm, hình tượng chân thực, và giọng điệu bi tráng độc đáo.

Câu hỏi kiểm tra khả năng hiểu từ ngữ trong văn cảnh lịch sử. 'Man di' là từ người Việt xưa dùng để chỉ những tộc người bị coi là 'mọi rợ', 'xa lạ', 'không văn minh'. Trong bối cảnh bài văn tế, nó được dùng để chỉ thực dân Pháp, thể hiện thái độ khinh bỉ, coi thường giặc ngoại xâm.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thái độ qua câu văn. Các hành động 'đốt nhà dạy đạo', 'bắt lính khố xanh' là hành động xâm lược, bóc lột của giặc Pháp. Việc tác giả gọi đó là 'nào phải đạo' (không đúng đạo lý), 'chẳng qua là tà' (chỉ là điều xấu xa, sai trái) thể hiện thái độ lên án, khinh bỉ, vạch trần bản chất phi nghĩa, tàn bạo của kẻ xâm lược.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa chi tiết. 'Lênh đênh tàu vọt' gợi lên cuộc sống phiêu bạt, không ổn định, phải di chuyển liên tục để tránh giặc hoặc tham gia chiến đấu. Điều này phản ánh sự xáo trộn, khó khăn trong cuộc sống của người dân Nam Bộ dưới ách đô hộ của thực dân Pháp.

Câu hỏi yêu cầu giải thích ý nghĩa câu văn. Câu này nói về sự chuyển biến đột ngột của nghĩa sĩ. 'Bảy tháng qua' chỉ thời gian chuẩn bị ngắn ngủi. 'Nhơn nghĩa ở trong lòng đâu nỡ bỏ' nói về lý do thôi thúc họ chiến đấu - lòng nhân nghĩa, tình yêu nước. 'Một ngày kia công danh ở trong tay nào biết chờ' nói về hành động chớp nhoáng, không chần chừ, không màng danh lợi cá nhân mà xả thân vì nghĩa lớn.

Câu hỏi yêu cầu tìm chi tiết thể hiện sự tương phản về trang bị. Các chi tiết như 'áo vải', 'ngọn tầm vông', 'dao phay', 'giáo mác' của nghĩa sĩ đối lập với 'tàu đồng', 'súng nổ', 'đạn nhỏ', 'đạn to' của quân Pháp, cho thấy sự chênh lệch lớn về vũ khí giữa hai bên.

Câu hỏi yêu cầu phân tích phẩm chất qua lời văn. 'Chẳng chịu đầu Tây', 'chẳng chịu lìa Ngụy' (chỉ triều đình nhà Nguyễn đã đầu hàng hoặc nhu nhược) trong hoàn cảnh 'ngặt nghèo', 'vận túng hiểm nguy' thể hiện tinh thần kiên trung, bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù và không theo phe phản bội, giữ trọn lòng trung nghĩa.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tình cảm. Các hình ảnh so sánh ('nước mắt như mưa dầm', 'nóng ruột như lửa đốt') và lời khẳng định 'Anh em đồng lòng, cố tri ai nỡ bỏ' diễn tả nỗi đau thương, xót xa tột cùng và tình cảm gắn bó sâu nặng, không quên những người đồng đội, đồng chí đã hy sinh.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của chi tiết miêu tả. Các chi tiết này nhấn mạnh xuất thân bình dị, cuộc sống gắn bó với nông nghiệp, hoàn toàn xa lạ với môi trường quân sự của nghĩa sĩ. Điều này làm nổi bật sự chuyển biến phi thường của họ khi Tổ quốc cần, từ người nông dân trở thành chiến sĩ, làm tăng thêm vẻ đẹp và ý nghĩa của sự hy sinh.

Câu hỏi yêu cầu giải thích ý nghĩa từ ngữ trong văn cảnh. 'Nghĩa sĩ' là những người vì nghĩa lớn mà chiến đấu, hy sinh. Trong bối cảnh triều đình nhu nhược, đầu hàng, việc gọi những người nông dân tự phát đứng lên chống giặc là 'nghĩa sĩ' thể hiện sự đề cao, tôn vinh hành động yêu nước của họ, khẳng định họ chiến đấu vì chính nghĩa, vì dân tộc, khác với quân lính triều đình.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thái độ và quyết tâm. Câu văn thể hiện sự căm ghét cuộc sống nô lệ, bị 'khinh khi' dưới ách giặc, và quyết tâm thà chết để 'rảnh nợ non sông' (hoàn thành trách nhiệm với đất nước). Đây là biểu hiện của lòng yêu nước mãnh liệt và ý chí quyết tử vì độc lập, tự do.

Câu hỏi yêu cầu nhận diện và phân tích phép đối thể hiện sự chuyển biến. Cặp câu 'Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung; Chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ' (miêu tả trước trận đánh) đối với 'Ngoài cõi quan như cóc nhảy, nhái dong; Trong nhà chung như bò chạy, trâu dong' (miêu tả khi giặc đến, họ vùng lên) hoặc các câu miêu tả hành động chiến đấu ('Đâm ngang, chém ngược', 'Bủa tới, đánh lui') đều thể hiện sự thay đổi từ người nông dân sang người lính.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa của tác phẩm đối với người đọc/người nghe đương thời và sau này. Ngoài việc xót thương, tưởng nhớ, bài văn tế còn có tác dụng khích lệ tinh thần yêu nước, ý chí chống giặc, kêu gọi mọi người noi gương nghĩa sĩ đứng lên bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh đất nước bị xâm lược.

Đoạn 'Hỡi ôi!' là lời than mở đầu phổ biến trong văn tế, bày tỏ sự xót thương sâu sắc trước sự ra đi của người đã khuất. Trong bài này, nó còn mang âm hưởng của tiếng kêu đau đớn trước cảnh nước nhà bị xâm lăng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cụm từ trong ngữ cảnh để suy ra xuất thân. Đoạn văn mô tả cuộc sống gắn bó với ruộng đồng, xa lạ với việc binh đao, cho thấy họ là những người nông dân bình thường ('nông' trong 'sĩ nông công thương').

Hình ảnh 'áo vải cờ đào' là biểu tượng quen thuộc trong văn học trung đại, chỉ những người dân thường, áo vải thô sơ, chiến đấu dưới lá cờ đỏ (cờ đào) của nghĩa quân. Nó nhấn mạnh xuất thân bình dị và tinh thần chiến đấu tự phát, không chuyên.

Việc sử dụng từ láy và từ ngữ dân dã giúp tái hiện chân thực, sống động và gợi cảm cuộc sống lam lũ, vất vả, gắn bó với đồng ruộng của người nông dân, làm nổi bật sự đối lập với hành động anh hùng sau này.

Câu thơ liên kết địa danh Cần Giuộc, Gia Định với hành động 'nghĩa dân', 'cỏ cây mấy thuở' gợi sự gắn bó lâu đời. Nó thể hiện sự hòa quyện giữa tinh thần chiến đấu của con người với linh khí của vùng đất, khẳng định lòng yêu nước gắn liền với quê hương.

Câu thơ sử dụng phép đối giữa 'súng giặc' (vũ khí hiện đại) và 'lòng dân' (ý chí con người), giữa âm thanh vũ bão 'đất rền' và sự sáng tỏ, minh bạch 'trời tỏ'. Sự đối lập này làm nổi bật sức mạnh tinh thần phi thường, ý chí quật cường của nghĩa quân trước vũ khí tối tân của địch.

Câu thơ so sánh 'mười năm' lao động vất vả với 'một trận nghĩa'. Mười năm làm nông không chắc có tiếng tăm, nhưng một trận chiến đấu vì nghĩa lại vang danh mãi mãi. Điều này làm nổi bật sự chuyển biến phi thường, sự hi sinh lẫm liệt và giá trị cao cả của hành động vì nghĩa lớn, nâng tầm người nông dân thành anh hùng dân tộc.

Câu thơ khẳng định hành động 'chẳng thèm trốn', 'dốc ra tay' là tự nguyện, không phải do bị bắt buộc hay chạy theo phong trào. Họ chủ động, quyết tâm đối mặt với kẻ thù ('bộ hổ' - vồ cọp, ý nói tấn công mạnh mẽ), thể hiện tinh thần tự giác, trách nhiệm cao cả.

'Man di' là từ Hán Việt cổ, thường dùng để chỉ các tộc người thiểu số, chưa văn minh hoặc kẻ thù ngoại bang bị coi thường. Trong ngữ cảnh này, 'man di' là cách gọi đầy khinh bỉ của tác giả và người dân đối với quân xâm lược Pháp.

Đáp án A thể hiện trực tiếp sự căm thù giặc ('ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ') và quyết tâm chiến đấu ('lập công đặng bù đắp vào...'). Các đáp án khác tập trung vào khía cạnh khác (hi sinh, gắn bó quê hương, tiếc nuối).

Đoạn thơ sử dụng phép liệt kê các hành động ('đâm ngang, chém ngược', 'bỏ nhà lũy... lướt tới') và phép đối ('mã tà ma ní hồn kinh' đối với 'quan quân ngạc nhiên') để làm nổi bật sự dũng mãnh, bất ngờ và hiệu quả của nghĩa quân.

Đoạn văn miêu tả cảnh người thân (cha, mẹ góa, con côi) khóc thương, tìm kiếm, viếng thăm những người nghĩa sĩ đã hi sinh. Đây là nỗi đau mất mát người thân, sự hi sinh cá nhân vì nghĩa lớn.

Tác giả dùng từ 'nghĩa sĩ' (người chiến sĩ vì nghĩa) để tôn vinh những người nông dân bình thường đã đứng lên chiến đấu và hi sinh vì nghĩa lớn của dân tộc. Điều này nâng tầm họ từ những người dân quê mùa lên thành những anh hùng, những chiến sĩ cao cả.

Giá trị hiện thực của bài thơ nằm ở việc miêu tả chân thực cuộc sống lam lũ của người nông dân, sự đối lập giữa cuộc sống bình dị và hành động anh hùng, cũng như khắc họa rõ nét bối cảnh chiến đấu và sự hi sinh bi tráng của họ trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

Giá trị nhân đạo thể hiện ở việc tác giả bày tỏ lòng cảm thông sâu sắc, xót thương chân thành đối với số phận và sự hi sinh của những người nông dân. Ông không chỉ ca ngợi hành động anh hùng mà còn chia sẻ nỗi đau mất mát của họ và gia đình.

Câu thơ thể hiện sự lựa chọn dứt khoát: thà chết vinh ('địch khái' - chống lại kẻ thù, 'về theo tổ phụ cũng vinh') còn hơn sống nhục ('chịu chữ đầu Tây', 'ở với man di rất khổ'). Đây là quan niệm sống chết vì nghĩa, coi trọng danh dự, khí tiết hơn mạng sống hèn nhát.

Đoạn thơ sử dụng phép đối giữa hai vế: 'Chùa Tông Thạch... trăng rằm' đối với 'đồn Lang Sa... nước đổ'. Sự đối lập này nhấn mạnh sự hi sinh bi tráng, một bên là tấm lòng son gửi lại nơi thờ tự, một bên là thân xác trôi dạt trên dòng nước, thể hiện sự xót xa và bi tráng.

Phong cách Nguyễn Đình Chiểu đậm đà màu sắc Nam Bộ, ngôn ngữ bình dị, chân chất, giàu cảm xúc và sử dụng nhiều từ ngữ, hình ảnh gần gũi với đời sống dân gian. Bài văn tế này thể hiện rõ những đặc điểm đó.

Đoạn văn nhấn mạnh lí tưởng 'phò miếu xã' (giúp nước), 'ơn vua ngãi chúa đền bồi' (trung quân ái quốc theo quan niệm phong kiến) và 'lời thề khắc đá' (quyết tâm chiến đấu đến chết để giữ lời thề). Đây là sự kết hợp giữa lòng yêu nước truyền thống và ý thức trung quân.

Hình tượng người nghĩa sĩ Cần Giuộc là những người nông dân bình thường, xuất thân thấp kém, chưa quen việc binh đao, chiến đấu tự phát. Điều này khác biệt với hình tượng người lính trong văn học trung đại truyền thống thường là những tráng sĩ, tướng lĩnh, hoặc người thân của họ, thuộc tầng lớp trên hoặc đã quen việc chiến trận.

Bài văn tế được viết sau trận tấn công đồn Pháp ở Cần Giuộc (1861) bởi nghĩa quân nông dân. Bối cảnh là khi thực dân Pháp bắt đầu xâm lược và triều đình nhà Nguyễn bất lực, nhu nhược.

Cấu trúc truyền thống của một bài văn tế gồm 4 phần: Lung khởi (mở đầu, khái quát), Thích thực (hồi tưởng công đức, miêu tả cuộc đời), Ai vãn (bày tỏ nỗi xót thương), Kết (lời cầu nguyện, kết thúc).

Câu thơ 'Nào đợi ai đòi ai bắt' nhấn mạnh tính tự nguyện, không phải do bị ép buộc hay chờ đợi lệnh. 'Phen này xin ra sức đoạn kình' thể hiện sự chủ động, quyết tâm cao độ. Động cơ chiến đấu của họ xuất phát từ lòng yêu nước, căm thù giặc và ý thức trách nhiệm cá nhân.

Bài văn tế này là một đỉnh cao nghệ thuật, sử dụng thành công thể văn biền ngẫu, kết hợp hài hòa ngôn ngữ bác học và dân dã, xây dựng hình tượng chân thực, sống động và mang đậm tính sử thi bi tráng.

Sự đối lập này không tồn tại trong bài thơ. Bài thơ khắc họa sự đối lập giữa 'buổi làm dân cày, dân cuốc' và 'buổi làm quan như lính', tức là sự chuyển biến từ người nông dân sang người chiến sĩ, chứ không phải từ người dân sang người làm quan.

Các chi tiết như 'dao phay', 'mác', 'giáo', 'vồ', 'gậy', 'lưỡi dao', 'ngọn tầm vông' đều là những vũ khí thô sơ, tự tạo, đối lập hoàn toàn với 'tàu thiếc', 'súng nổ', 'đạn nhỏ', 'đạn to' của giặc, thể hiện sự thiếu thốn và chênh lệch về trang bị.

Đây là lời khẳng định ý chí chiến đấu bất khuất, kiên cường, không lùi bước ngay cả khi đã hi sinh. Tinh thần chiến đấu vượt qua ranh giới sống chết, trở thành bất tử.

Câu thơ trực tiếp chỉ đích danh 'thằng Tây' (quân xâm lược Pháp) là nguyên nhân gây ra cảnh đau thương, mất mát ('nên nỗi này'). Đây là lời lên án mạnh mẽ, trực diện tội ác của quân xâm lược.

Bài thơ là một bản cáo trạng đanh thép tố cáo tội ác của quân xâm lược, đồng thời là khúc ca hùng tráng ca ngợi tinh thần yêu nước, ý chí quật cường của nhân dân ta, đặc biệt là những người nông dân đã đứng lên chống giặc. Nó ghi lại một giai đoạn lịch sử bi tráng của dân tộc.

Bài thơ đã khắc họa thành công một cách chân thực, sống động và đầy tính sử thi hình tượng người nông dân từ cuộc sống bình dị đến khi trở thành anh hùng chiến đấu, hi sinh lẫm liệt vì đất nước. Hình tượng này có sức lay động và giá trị vĩnh cửu, xứng đáng được xem là 'tượng đài'.

Câu hỏi yêu cầu xác định vị trí và cảm xúc của đoạn mở đầu bài văn tế. 'Hỡi ôi!' là tiếng than mở đầu, thường nằm ở phần Lung khởi (cảm tưởng khái quát). Tiếng than này bày tỏ sự thương xót, đau đớn trước sự hy sinh.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa biểu tượng của 'áo vải' và 'ngọn tầm vông' trong ngữ cảnh miêu tả người nghĩa sĩ. 'Áo vải' chỉ trang phục bình dị của người nông dân, 'ngọn tầm vông' chỉ thứ vũ khí thô sơ, tự tạo. Chúng đối lập với trang phục và vũ khí của lính triều đình hoặc giặc Pháp, nhấn mạnh xuất thân nông dân và sự thiếu thốn trang bị của nghĩa quân.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của phép đối. Cặp đối 'Súng giặc đất rền' và 'lòng dân trời tỏ' đặt sức mạnh vật chất của giặc (súng hiện đại, gây tiếng vang lớn) đối lập với sức mạnh tinh thần của dân (lòng yêu nước, ý chí chiến đấu, lan tỏa rộng khắp). Nó làm nổi bật sự đối lập giữa hai lực lượng và khẳng định sức mạnh tinh thần của nhân dân.

Câu hỏi phân tích thái độ của nghĩa sĩ qua lời văn. Các cụm từ 'Nào đợi ai đòi ai bắt', 'chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi', 'xin ra sức', 'dốc ra tay' thể hiện sự chủ động, tự nguyện, không hề bị ép buộc hay sợ hãi mà tràn đầy quyết tâm chiến đấu.

Câu hỏi yêu cầu xác định đối tượng và thái độ. 'Man di' là từ Hán Việt cổ chỉ các tộc người lạc hậu, man rợ. Trong ngữ cảnh này, tác giả dùng nó để chỉ giặc Pháp, thể hiện thái độ căm ghét, khinh bỉ quân xâm lược, coi chúng là những kẻ man rợ, không có văn minh.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng của việc sử dụng động từ mạnh. Các động từ như 'đâm', 'chém', 'đốt', 'phá', 'hãm', 'chạy', 'xông', 'nhảy', 'đạp' (trong các câu gốc) miêu tả trực tiếp, sống động, dồn dập các hành động chiến đấu, làm nổi bật sự gan dạ, xông xáo, quyết liệt của nghĩa sĩ trong trận đánh.

Câu hỏi yêu cầu phân tích sự tương phản. Cuộc sống 'cui cút làm ăn' là cuộc sống bình dị, gắn bó với ruộng đồng, xa lạ với chiến trận. 'Một trận nghĩa đánh Tây' là hành động phi thường, xả thân vì nước. Sự tương phản này làm nổi bật sự chuyển biến đột ngột nhưng mãnh liệt, từ thân phận nông dân bình thường trở thành người anh hùng cứu nước, khẳng định lòng yêu nước tiềm tàng và sự vùng dậy mạnh mẽ khi Tổ quốc lâm nguy.

Câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về vai trò của Nguyễn Đình Chiểu. Ông là một trong những nhà thơ lớn đầu tiên và tiêu biểu nhất sử dụng văn chương làm vũ khí đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược, thể hiện lòng yêu nước, căm thù giặc và ca ngợi những người anh hùng chống Pháp.

Câu hỏi yêu cầu phân tích quan niệm về 'công danh'. Đoạn này đặt quan niệm công danh truyền thống (gắn với thi cử, quan trường) bên cạnh quan niệm mới: công danh của người nghĩa sĩ không phải là sự nghiệp cá nhân hay nhờ ơn trời đất, mà là sự nghiệp chiến đấu 'Đông Tây ngang dọc', tự mình tạo nên bằng hành động 'đoạn kình', 'bộ hổ' vì nước.

Câu hỏi yêu cầu phân tích hình ảnh. 'Da ngựa bọc thây' là điển tích Hán học, chỉ cái chết trên chiến trường của người tướng sĩ. Ở đây, tác giả dùng để nói về sự hy sinh của người nghĩa sĩ nông dân, nâng tầm cái chết của họ lên ngang hàng với cái chết của các bậc trượng phu, tướng lĩnh, thể hiện sự trân trọng và đề cao lý tưởng 'đền nợ nước'.

Câu hỏi yêu cầu phân tích tác dụng liên kết. Đoạn này nhắc đến chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút (thời Nguyễn Huệ) và trận Cần Giuộc. Việc đặt hai sự kiện này cạnh nhau vừa gợi nhớ truyền thống đánh giặc hào hùng của dân tộc, vừa khẳng định tinh thần yêu nước, chống giặc của nghĩa sĩ Cần Giuộc là sự tiếp nối xứng đáng với truyền thống đó, mở rộng ý nghĩa từ một trận đánh cụ thể thành biểu tượng của lòng yêu nước thời đại.

Câu hỏi yêu cầu xác định biện pháp nghệ thuật. Đoạn này sử dụng phép đối (Chùa Tông Thạch vs đồn Lang Sa, năm canh vs một khắc, tấm lòng son vs tủi phận bạc, trăng rằm vs dòng nước đổ) và ẩn dụ (tấm lòng son, phận bạc) để diễn tả nỗi tiếc thương, sự xót xa cho số phận bi thảm của nghĩa sĩ, đồng thời vẫn ngợi ca tấm lòng trung trinh của họ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích thái độ của tác giả. Mặc dù bài văn tế được viết theo yêu cầu của quan tuần phủ, nhưng qua việc ca ngợi những người nông dân tự phát đứng lên chống giặc bằng vũ khí thô sơ, đối lập với sự bệ rạc, thiếu hành động của quân triều đình được ngầm nhắc đến, tác giả thể hiện sự bất mãn, phê phán ngầm đối với sự bạc nhược của triều đình nhà Nguyễn trước họa xâm lăng.

Câu hỏi yêu cầu so sánh. Các anh hùng trong văn học trung đại thường là vua, tướng, sĩ phu, mang lý tưởng trung quân ái quốc theo đạo Nho. Hình tượng nghĩa sĩ Cần Giuộc lại là những người nông dân 'áo vải', 'chưa quen cung ngựa', chiến đấu bằng 'dao phay', 'mác', nhưng có lòng yêu nước mãnh liệt và hành động anh dũng. Đây là lần đầu tiên hình tượng người nông dân bình thường trở thành trung tâm và được ca ngợi như những anh hùng cứu nước trong một tác phẩm văn học trang trọng.

Câu hỏi yêu cầu xác định giọng điệu. Bài văn tế là sự kết hợp của nhiều cảm xúc: thương xót cho người đã khuất, ca ngợi tinh thần chiến đấu và sự hy sinh cao cả, căm thù giặc và bất mãn với triều đình. Tất cả hòa quyện tạo nên giọng điệu bi tráng - vừa bi thương, đau xót cho số phận, vừa hào hùng, ca ngợi khí phách anh hùng.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa sự hy sinh. Đoạn này sử dụng phép đối 'chết thiêng liêng' vs 'sống anh hùng' để khẳng định giá trị vĩnh cửu của sự hy sinh. Dù chỉ chiến đấu trong 'một khắc lâm nguy', họ đã 'xả thân' vì 'trăm năm cơ nghiệp' (đất nước), cái chết của họ trở nên thiêng liêng, 'để lại tiếng vang muôn thuở', xứng đáng được 'bia tạc'.

Câu hỏi yêu cầu phân tích cách miêu tả. Tác giả dùng các từ ngữ chỉ vật dụng lao động, sinh hoạt hàng ngày ('dao phay', 'mác') và cây trồng quen thuộc ('ngọn tầm vông', 'rơm', 'ngọn đồng') để nói về vũ khí của nghĩa sĩ. Việc này đối lập với 'súng giặc', 'tàu thiếc', làm nổi bật sự chênh lệch về trang bị, đồng thời ngầm ca ngợi tinh thần 'lấy yếu chống mạnh' của họ.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa. 'Hai vầng nhật nguyệt' là biểu tượng cho sự trường tồn, vĩnh cửu của vũ trụ, thiên nhiên. 'Non sông đất nước chừ đổi thay thời vận' nói về sự biến động lớn lao, đau thương của đất nước (bị xâm lược). Việc đặt cái vĩnh cửu bên cạnh cái biến động thể hiện sự chua xót, đau đớn của tác giả trước cảnh đất nước lâm nguy, thời cuộc đảo điên.

Câu hỏi yêu cầu xác định biện pháp tu từ. Đây là phép đối, với cấu trúc 'Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi năm trời' đối với 'ngọn cờ đào phấp phới mấy trăm dặm đất'. Cặp đối này vừa gợi không khí chiến tranh lan rộng, vừa thể hiện sự căng thẳng, lo âu trong thời cuộc loạn lạc.

Câu hỏi yêu cầu phân tích quan niệm sống - chết. Đoạn này sử dụng phép đối và so sánh để khẳng định thà chết vinh (chết để trả nợ nước, chết mà an) còn hơn sống nhục (sống để thờ giặc). Quan niệm này đề cao lý tưởng trung nghĩa, bất khuất, coi trọng phẩm giá hơn sinh mạng hèn nhát.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa cấu trúc lặp. Cấu trúc lặp lại này (điệp cấu trúc) nhấn mạnh sự nhất quán, xuyên suốt trong tinh thần và ý chí của người nghĩa sĩ. Dù sống hay chết, họ vẫn giữ trọn lòng trung với nước, ý chí chiến đấu đến cùng. Nó thể hiện sự bất tử của tinh thần yêu nước.

Câu hỏi yêu cầu xác định hình ảnh diễn tả sự hy sinh gian khổ. Hình ảnh 'áo bào thay chiếu, đất làm màn' gợi lên cảnh tượng chôn cất sơ sài, vội vã, không đủ manh chiếu che thân, đất làm mồ mả đơn sơ. Điều này nhấn mạnh sự hy sinh gian khổ, thiếu thốn, đồng thời gợi lên nỗi xót thương sâu sắc.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa từ ngữ. 'Nghĩa sĩ' là từ Hán Việt chỉ người có nghĩa khí, dũng cảm. Việc gọi những người nông dân là 'nghĩa sĩ' thể hiện sự trân trọng, đề cao hành động tự nguyện đứng lên vì nghĩa lớn (đánh giặc cứu nước) của họ, khẳng định họ xứng đáng với danh hiệu cao quý, không thua kém gì các bậc anh hùng truyền thống.

Câu hỏi yêu cầu xác định đoạn văn miêu tả sự bất ngờ. Đoạn 'Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung; chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ.' miêu tả cuộc sống bình thường, xa lạ với chiến trận của họ trước khi giặc đến. Sự đối lập với hành động chiến đấu sau đó làm nổi bật sự bất ngờ, đột ngột của hoàn cảnh chiến tranh ập đến.

Câu hỏi yêu cầu phân tích ý nghĩa. Câu này thể hiện niềm tin vào sự bất tử của linh hồn người nghĩa sĩ. Dù đã chết, họ vẫn 'khôn thiêng', tiếp tục 'theo giúp việc quân nhung', làm cho vũ khí và ngọn cờ của nghĩa quân thêm sức mạnh, oai linh. Điều này khẳng định tinh thần chiến đấu của họ không bao giờ tắt, trở thành sức mạnh tinh thần cho những người còn sống.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về bối cảnh lịch sử. Bài văn tế được sáng tác vào cuối năm 1861, sau trận tấn công đồn Cần Giuộc của nghĩa quân vào đêm 14/12/1861, trong bối cảnh thực dân Pháp đang mở rộng xâm lược Nam Kỳ.

Câu hỏi kiểm tra mục đích sáng tác. Bài văn tế được viết theo yêu cầu của tuần phủ Gia Định để tế những nghĩa sĩ đã hy sinh ở Cần Giuộc. Mục đích chính là bày tỏ lòng thương tiếc, ngợi ca công đức và sự hy sinh cao cả của họ.