Trắc nghiệm Xã trưởng - Mẹ Đốp - Chân trời sáng tạo - Đề 05 được xây dựng với nhiều câu hỏi chất lượng, sát với nội dung chương trình học, giúp bạn dễ dàng ôn tập và kiểm tra kiến thức hiệu quả. Hãy cùng bắt đầu làm bài tập trắc nghiệm ngay để nâng cao hiểu biết và chuẩn bị tốt cho kỳ thi sắp tới!
Câu 1: Đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp" trong chương trình Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo thuộc thể loại kịch hát dân gian nào của Việt Nam?
- A. Tuồng
- B. Cải lương
- C. Chèo
- D. Hát bội
Câu 2: Đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp" được trích từ vở diễn chèo cổ nổi tiếng nào?
- A. Nghêu Sò Ốc Hến
- B. Quan Âm Thị Kính
- C. Lưu Bình Dương Lễ
- D. Kim Nham
Câu 3: Nhân vật Xã trưởng xuất hiện trong đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp" được khắc họa chủ yếu thông qua phương tiện nghệ thuật nào?
- A. Đối thoại và lời tự giới thiệu của nhân vật
- B. Hành động và cử chỉ trên sân khấu
- C. Miêu tả ngoại hình của tác giả dân gian
- D. Nhận xét của các nhân vật khác về Xã trưởng
Câu 4: Khi tự giới thiệu về bản thân, Xã trưởng nói: "Làng này vốn có lề luật/ Trên thì quan huyện, dưới đất xã ta". Câu nói này bộc lộ rõ nhất điều gì về Xã trưởng?
- A. Sự am hiểu sâu sắc về luật pháp làng xã
- B. Tinh thần trách nhiệm cao trong việc quản lý làng
- C. Sự khiêm tốn và tôn trọng cấp trên
- D. Thái độ hách dịch, coi thường dân đen và đề cao quyền lực bản thân
Câu 5: Nhân vật Mẹ Đốp trong đoạn trích đại diện cho tầng lớp nào trong xã hội phong kiến xưa?
- A. Người dân lao động thấp cổ bé họng
- B. Tầng lớp quan lại biến chất
- C. Thương nhân giàu có
- D. Gia đình quý tộc sa sút
Câu 6: Thủ pháp nghệ thuật nào được sử dụng hiệu quả nhất trong đoạn trích để tạo nên tiếng cười và phê phán thói hư tật xấu?
- A. Trữ tình lãng mạn
- B. Trào phúng, đả kích
- C. Bi kịch
- D. Sử thi hào hùng
Câu 7: Khi Xã trưởng hỏi Mẹ Đốp về việc chồng nợ tiền, Mẹ Đốp trả lời vòng vo, đánh trống lảng. Phân tích cách trả lời này cho thấy điều gì về Mẹ Đốp?
- A. Sự ngây ngô, không hiểu chuyện
- B. Thái độ sợ hãi, run rẩy trước quyền lực
- C. Trí thông minh, sự sắc sảo và khả năng ứng đối nhanh nhẹn
- D. Sự thiếu hiểu biết về các quy định pháp luật
Câu 8: Đoạn đối thoại giữa Xã trưởng và Mẹ Đốp bộc lộ mâu thuẫn chủ yếu nào trong xã hội phong kiến được phản ánh qua vở chèo?
- A. Mâu thuẫn giữa tình yêu và lễ giáo phong kiến
- B. Mâu thuẫn giữa giàu và nghèo
- C. Mâu thuẫn giữa chính nghĩa và tà ác trong các vụ án
- D. Mâu thuẫn giữa tầng lớp thống trị hách dịch, tham lam và người dân bị áp bức nhưng giàu trí tuệ
Câu 9: Lời nói của Xã trưởng thường sử dụng các từ ngữ thể hiện uy quyền, mệnh lệnh. Điều này có tác dụng gì trong việc khắc họa nhân vật?
- A. Nhấn mạnh tính cách hống hách, cửa quyền của kẻ có chức sắc
- B. Thể hiện sự nghiêm minh, công bằng của người thi hành công vụ
- C. Làm cho lời nói trở nên dễ hiểu, gần gũi với dân chúng
- D. Tạo không khí căng thẳng, bi kịch cho đoạn trích
Câu 10: Mẹ Đốp sử dụng nhiều cách nói lái, chơi chữ, nói vòng vo để đối phó với Xã trưởng. Đây là biểu hiện của đặc trưng ngôn ngữ nào trong chèo cổ?
- A. Ngôn ngữ bác học, uyên thâm
- B. Ngôn ngữ ước lệ, tượng trưng
- C. Ngôn ngữ giàu tính khẩu ngữ, đa thanh, đa nghĩa, mang đậm dấu ấn dân gian
- D. Ngôn ngữ độc thoại nội tâm sâu sắc
Câu 11: Phân tích hành động và lời nói của Xã trưởng khi bị Mẹ Đốp lừa gạt cho thấy rõ nhất điều gì về sự "ngu dốt" của hắn?
- A. Không biết đọc, biết viết
- B. Dễ dàng bị đánh lừa bởi những lập luận cùn, phi logic của Mẹ Đốp do sự tham lam che mắt
- C. Không hiểu biết về các phong tục, tập quán địa phương
- D. Không có khả năng ra quyết định độc lập
Câu 12: Thái độ của tác giả dân gian đối với nhân vật Mẹ Đốp trong đoạn trích là gì?
- A. Phê phán sự lươn lẹo, thiếu trung thực
- B. Cảm thông với hoàn cảnh khó khăn
- C. Bàng quan, không bày tỏ thái độ
- D. Ngợi ca trí tuệ, sự sắc sảo và khả năng đấu tranh (bằng ngôn ngữ) của người dân lao động
Câu 13: Thông qua việc khắc họa nhân vật Xã trưởng tham lam, hách dịch nhưng ngu dốt, đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp" nhằm mục đích đả kích điều gì trong xã hội phong kiến?
- A. Bộ mặt quan lại cường hào ác bá biến chất, thối nát
- B. Sự lạc hậu của nông thôn Việt Nam
- C. Tình trạng đói nghèo của người dân
- D. Sự thiếu hiểu biết của tầng lớp bình dân
Câu 14: Yếu tố nào tạo nên tính kịch hấp dẫn trong đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp"?
- A. Cốt truyện phức tạp với nhiều tình tiết bất ngờ
- B. Xung đột nội tâm sâu sắc của các nhân vật
- C. Sự đối đầu gay gắt, kịch tính giữa Xã trưởng và Mẹ Đốp qua lời nói
- D. Bối cảnh không gian và thời gian hoành tráng
Câu 15: Câu nói "Quan thấy kiện thì ăn tiền, thấy tiền thì quên kiện" (chế từ câu "Quan thấy kiện thì anh, thấy tiền thì em") mà Mẹ Đốp có thể ngụ ý đề cập đến (hoặc gợi liên tưởng) trong bối cảnh đối đáp với Xã trưởng, thể hiện rõ nhất điều gì về sự thối nát của quan lại?
- A. Thiếu năng lực giải quyết vấn đề
- B. Tham lam, nhận hối lộ, coi thường công lý
- C. Không có kinh nghiệm xét xử
- D. Sợ hãi trước những vụ việc phức tạp
Câu 16: Việc Mẹ Đốp liên tục sử dụng các câu hỏi tu từ, cách nói mập mờ, đánh lạc hướng khi đối thoại với Xã trưởng cho thấy chiến thuật giao tiếp đặc trưng nào của nhân vật này?
- A. Chủ động tấn công, thách thức quyền lực
- B. Thẳng thắn bày tỏ quan điểm của bản thân
- C. Tìm kiếm sự đồng cảm, giúp đỡ từ Xã trưởng
- D. Né tránh trực diện vấn đề, dùng ngôn ngữ làm vũ khí để tự vệ và phản kháng ngầm
Câu 17: Đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp" mang đậm tính chất dân gian, thể hiện qua những yếu tố nào?
- A. Ngôn ngữ đời thường, gần gũi, nhiều thành ngữ, tục ngữ, cách nói ví von; nhân vật điển hình cho các tầng lớp xã hội.
- B. Cốt truyện phức tạp, nhiều tình tiết ly kỳ, phi thực tế.
- C. Sử dụng nhiều điển tích, điển cố từ văn học cổ Trung Quốc.
- D. Tập trung miêu tả tâm lý nhân vật một cách tỉ mỉ, sâu sắc.
Câu 18: Phân tích vai trò của tiếng cười trong đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp". Tiếng cười ở đây chủ yếu mang ý nghĩa gì?
- A. Tiếng cười mua vui đơn thuần, không có ý nghĩa sâu sắc.
- B. Tiếng cười trào phúng, đả kích, thể hiện thái độ phê phán đối với tầng lớp thống trị và ca ngợi trí tuệ dân gian.
- C. Tiếng cười đồng cảm, chia sẻ với nỗi khổ của nhân vật.
- D. Tiếng cười lãng mạn, thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng.
Câu 19: Giả sử bạn là đạo diễn dàn dựng lại đoạn trích này trên sân khấu hiện đại. Để làm nổi bật tính cách tham lam, ngu dốt của Xã trưởng và sự sắc sảo của Mẹ Đốp, bạn sẽ chú trọng vào yếu tố nào nhất?
- A. Thiết kế trang phục thật lộng lẫy cho cả hai nhân vật.
- B. Sử dụng âm nhạc hiện đại xuyên suốt vở diễn.
- C. Diễn xuất, ngữ điệu và cử chỉ của diễn viên khi thể hiện lời thoại, đặc biệt là các đoạn đối đáp.
- D. Đầu tư vào hiệu ứng ánh sáng và khói sân khấu.
Câu 20: Đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp" thể hiện rõ nét đặc điểm nào của nghệ thuật chèo trong việc xây dựng nhân vật?
- A. Nhân vật phức tạp, đa chiều, có sự phát triển tâm lý lớn.
- B. Nhân vật mang tính ước lệ, điển hình cho một loại người trong xã hội.
- C. Nhân vật được xây dựng dựa trên các tích truyện lịch sử có thật.
- D. Nhân vật ít nói, chủ yếu thể hiện nội tâm bằng hành động.
Câu 21: Câu nói nào của Mẹ Đốp thể hiện rõ nhất thái độ bất cần, coi thường (ngầm hoặc công khai) đối với quyền uy của Xã trưởng?
- A. Lời rao "Các cụ chửa được ngồi / Thầy sai con đi rao mõ".
- B. Lời than thở về hoàn cảnh nghèo khó.
- C. Lời kể lể về công việc đồng áng.
- D. Lời chào hỏi lễ phép khi gặp Xã trưởng.
Câu 22: Qua màn đối đáp, Mẹ Đốp đã thành công trong việc gì?
- A. Chứng minh được sự trong sạch của chồng.
- B. Khiến Xã trưởng phải xin lỗi và bồi thường.
- C. Làm cho Xã trưởng bị lúng túng, bộc lộ sự ngu dốt và tham lam, đồng thời tạm thời thoát khỏi sự sách nhiễu.
- D. Thuyết phục Xã trưởng xóa nợ cho chồng.
Câu 23: Lời thoại của Xã trưởng thường ngắn gọn, ra lệnh. Lời thoại của Mẹ Đốp thì dài dòng, nhiều vần điệu, sử dụng cách nói dân gian. Sự khác biệt này có tác dụng gì?
- A. Làm cho vở chèo khó hiểu hơn.
- B. Thể hiện sự khác biệt về giới tính giữa hai nhân vật.
- C. Nhấn mạnh sự tương đồng về tính cách của hai nhân vật.
- D. Góp phần khắc họa rõ nét tính cách, địa vị xã hội và chiến thuật giao tiếp của mỗi nhân vật.
Câu 24: Chi tiết Xã trưởng dễ dàng bị Mẹ Đốp đánh lừa bằng những lý lẽ phi logic (như "Con gà trống thiến... đẻ ra quả trứng...") cho thấy điều gì về cách xây dựng nhân vật quan lại trong chèo trào phúng?
- A. Họ thường bị cường điệu hóa sự ngu dốt, tham lam để phục vụ mục đích đả kích.
- B. Họ luôn được miêu tả là thông minh, mưu mẹo.
- C. Họ là những người có đạo đức tốt, liêm khiết.
- D. Họ là những nhân vật có chiều sâu tâm lý phức tạp.
Câu 25: Đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp" mang lại bài học hoặc thông điệp nào có giá trị đến ngày nay?
- A. Nên tránh xa những người có chức quyền.
- B. Tiền bạc là thứ quan trọng nhất trong xã hội.
- C. Cần có sự cảnh giác, trí tuệ để đối phó với những kẻ lạm dụng quyền lực, đồng thời khẳng định sức mạnh của tiếng nói và trí tuệ dân gian.
- D. Sự trung thực luôn được đền đáp xứng đáng trong mọi hoàn cảnh.
Câu 26: Trong chèo, các nhân vật thường có những điệu bộ, cử chỉ đặc trưng. Dựa vào lời thoại và tính cách, bạn hình dung điệu bộ của Mẹ Đốp khi đối đáp với Xã trưởng sẽ như thế nào?
- A. U sầu, khóc lóc, tỏ ra yếu đuối.
- B. Cúi đầu, run rẩy, không dám nhìn thẳng.
- C. Hung hăng, quát tháo, dùng vũ lực.
- D. Lém lỉnh, linh hoạt, có thể vừa nói vừa làm bộ hoặc sử dụng đạo cụ đơn giản để minh họa lời nói.
Câu 27: Chi tiết nào trong lời thoại của Xã trưởng thể hiện rõ nhất sự coi thường, miệt thị của hắn đối với Mẹ Đốp và tầng lớp của cô?
- A. Hỏi về nợ tiền của chồng Mẹ Đốp.
- B. Sử dụng cách xưng hô, gọi Mẹ Đốp một cách trịch thượng, thiếu tôn trọng.
- C. Khoe khoang về chức vụ của bản thân.
- D. Ra lệnh cho Mẹ Đốp phải nộp tiền.
Câu 28: Đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp" là một ví dụ điển hình cho thấy đặc điểm nào của nghệ thuật sân khấu chèo truyền thống?
- A. Kết hợp nhuần nhuyễn ca, múa, nhạc và diễn xuất để kể chuyện và thể hiện tính cách nhân vật.
- B. Tập trung vào các cảnh chiến đấu, hành động võ thuật.
- C. Chỉ sử dụng độc thoại nội tâm để phát triển cốt truyện.
- D. Phụ thuộc hoàn toàn vào kĩ xảo sân khấu hiện đại.
Câu 29: Khi Mẹ Đốp nói về việc "rao mõ" và nhắc đến "các cụ", cô ấy đang sử dụng chiến thuật gì để làm lúng túng Xã trưởng?
- A. Thẳng thắn tố cáo Xã trưởng trước mặt mọi người.
- B. Chuyển chủ đề sang một câu chuyện hoàn toàn không liên quan.
- C. Ám chỉ việc Xã trưởng đã không tuân thủ đúng trình tự, phép tắc (chưa mời "các cụ" - những người có vai vế trong làng - mà đã vội đi "rao mõ" hoặc xử lý việc làng), làm Xã trưởng mất mặt hoặc khó xử.
- D. Nhờ cậy sự giúp đỡ của "các cụ" để chống lại Xã trưởng.
Câu 30: Nhận xét nào sau đây khái quát đúng và đầy đủ nhất về giá trị của đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp"?
- A. Đoạn trích chỉ có giá trị giải trí đơn thuần qua tiếng cười.
- B. Đoạn trích chủ yếu ca ngợi vẻ đẹp của làng quê Việt Nam.
- C. Đoạn trích là lời than thân trách phận của người phụ nữ trong xã hội cũ.
- D. Đoạn trích là bức tranh sinh động về mâu thuẫn giai cấp, là lời đả kích sâu cay bộ mặt thối nát của quan lại phong kiến và là sự ca ngợi, khẳng định sức sống, trí tuệ của người dân lao động.